Έντονη ήταν η συζήτηση το πρωί της Τρίτης στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο σε σχέση με το κράτος δικαίου και την κρίση που προέκυψε μετά την απόφαση του συνταγματικού δικαστηρίου της Πολωνίας αναφορικά με την υπεροχή του δίκαιου της ΕΕ επί των εθνικών νομοθεσιών και συνταγμάτων.
Στη συζήτηση συμμετείχαν ο Πολωνός Πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι και η Πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ενώ ακολούθησαν παρεμβάσεις από Ευρωβουλευτές.
Μεταξύ άλλων, ο κ. Μοραβιέτσκι δήλωσε πως η Πολωνία δεν θα δεχτεί να εκβιαστεί και επέμεινε πως τα κράτη μέλη είναι αυτά που αποφασίζουν με κυρίαρχο τρόπο σε ποιους τομείς το ευρωπαϊκό δίκαιο υπερέχει των εθνικών νομοθεσιών ή συνταγμάτων. Επικαλέστηκε ακόμα αναφορές από συνταγματικά δικαστήρια άλλων κρατών μελών τα οποία επίσης υπερασπίστηκαν την υπεροχή των εθνικών συνταγματικών διατάξεων.
Από την πλευρά της η κ. φον ντερ Λάιεν ανέφερε πως η ισότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση περνά μέσα από την ισότητα ενώπιον του νόμου και ότι 27 κράτη μέλη δεσμεύτηκαν να τηρούν αυτές τις αρχές συνυπογράφοντας τις συνθήκες, και εξήγησε πως η ΕΕ έχει στη διάθεσή της εργαλεία για να απαντήσει, όπως οι διαδικασίες επί παραβάσει, οι μηχανισμοί προστασίας των κοινοτικών κονδυλίων και η ενεργοποίηση του Άρθρου 7.
Σε εισαγωγική παρέμβαση εκ μέρους του Συμβουλίου, ο Υπουργός Εξωτερικών της Σλοβενίας Άντρε Λόγκαρ, η χώρα του οποίου ασκεί την Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ μέχρι το τέλους του έτους, επεσήμανε πως η υπεροχή του δικαίου της ΕΕ είναι αυτή που διασφαλίζει την ισότητα των κρατών μελών έτσι ώστε η εφαρμογή του κράτους δικαίου να μη διαφέρει από το ένα κράτος στο άλλο, και πως η αρχή αυτή είναι η βάση της κοινής αγοράς.
Ο κ. Λόγκαρ υπενθύμισε πως το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της ΕΕ επρόκειτο την Τρίτη να συζητήσει ακριβώς το ζήτημα του κράτους δικαίου και τις τελευταίες εξελίξεις, και επεσήμανε πως οι εκθέσεις της Κομισιόν για το κράτος δικαίου τροφοδοτούν αυτή τη συζήτηση η οποία θα εξετάσει ειδικά τις συνθήκες σε πέντε κράτη μέλη στην επόμενή του συνάντηση.
Η Πρόεδρος της Κομισιόν άνοιξε την ομιλία της αναφερόμενη στην επιβολή στρατιωτικού νόμου από το κομμουνιστικό καθεστώς της Πολωνίας το 1981και υπογράμμισε τους ιστορικούς αγώνες των Πολωνών για πολιτικές ελευθερίες και την ελευθερία της σκέψης.
Σύμφωνα με την κ. φον ντερ Λάιεν, η πρόσφατη απόφαση του πολωνικού Συνταγματικού Δικαστηρίου αμφισβητεί τις αρχές αυτές, προσθέτοντας στις ανησυχίες των Βρυξελλών για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης της χώρας. «Δικαστές είδαν την ασυλία τους να ακυρώνεται και έχουν χάσει τις θέσεις τους χωρίς αυτό να αιτιολογηθεί» είπε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας πως η κατάσταση χειροτερεύει, όπως επιβεβαιώνουν τόσο το ΕΔΑΔ όσο και το Δικαστήριο της ΕΕ.
Σημειώνοντας πως η Κομισιόν εξετάζει αυτή τη στιγμή την απόφαση του συνταγματικού δικαστηρίου, πρόσθεσε πως αυτό που μπορεί να πει είναι πως αμφισβητεί τις βάσεις της ΕΕ καθώς «για πρώτη φορά δικαστήριο κράτους μέλους κρίνει ότι οι Συνθήκες της ΕΕ δεν συνάδουν με εθνικές συνταγματικές διατάξεις».
Υπογραμμίζοντας ότι οι πολίτες πρέπει να μπορούν να βασίζονται στην ίση μεταχείρισή τους από το δικαστικό σύστημα, τόνισε πως και τα 27 κράτη μέλη έχουν συμφωνήσει στις αρχές της ΕΕ ως κυρίαρχα κράτη και ελεύθεροι λαοί.
Όπως είπε, η Κομισιόν δεν θα μείνει άπραγη, και πρόσθεσε πως οι επιλογές είναι γνωστές: πρώτον η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου μπορεί να αμφισβητηθεί μέσω διαδικασίας επί παραβάσει, δεύτερον μπορεί να αξιοποιηθεί ο μηχανισμός για προστασία του προϋπολογισμού και τρίτον μπορεί να κινητοποιηθεί η διαδικασία του Άρθρου 7 των Συνθηκών.
Όσον αφορά τα οικονομικά εργαλεία, η κ. φον ντερ Λάιεν ανέφερε πως η Πολωνική κυβέρνηση θα πρέπει να εξηγήσει πώς σκοπεύει να προστατεύσει τα ευρωπαϊκά κονδύλια και τα χρήματα των Ευρωπαίων φορολογούμενων. Όσον αφορά το Άρθρο 7, υπενθύμισε πως το ίδιο συνταγματικό δικαστήριο που αμφισβητεί τις Συνθήκες είναι το ίδιο το οποίο βάσει του Άρθρου 7 η ΕΕ δεν θεωρεί ανεξάρτητο.
Στην δική του παρέμβαση ο Πολωνός Πρωθυπουργός Μοραβιέτσκι αναφέρθηκε στις κοινές αρχές οι οποίες, όπως είπε, πρέπει να είναι ίδιες για όλους, αλλά και κάλεσε τους θεσμούς της ΕΕ να μην υπερβαίνουν των αρμοδιοτήτων τους, υπογράμμισε τη συνεισφορά της χώρας στην ανάπτυξη της Ευρώπης και υπέδειξε πως άλλα κράτη μέλη συνεχίζουν να παραβιάζουν τις αξίες της ΕΕ μέσω της λειτουργίας φορολογικών παραδείσων.
«Απορρίπτω τη γλώσσα των απειλών και των τετελεσμένων», τόνισε ο κ. Μοραβιέτσκι, κάνοντας λόγο για άδικη και μεροληπτική επίθεση στην Πολωνία, και υπογραμμίζοντας πως δεν μπορεί να υπάρξει απόφαση κατά της χώρας χωρίς νομική βάση. Χαρακτήρισε απαράδεκτες τις αναφορές για οικονομικές επιπτώσεις, καθώς και άλλες αναφορές από Ευρωπαίους πολιτικούς.
Όσον αφορά το κράτος δικαίου, επεσήμανε πως δεν μπορεί να υπάρξει κράτος δικαίου χωρίς διαχωρισμό εξουσιών, και πρόσθεσε πως το δίκαιο της ΕΕ υπερέχει της εθνικής νομοθεσίας σε εκείνους τους τομείς όπου το επιτρέπει η κάθε χώρα. Η ΕΕ είναι η καλύτερα οργανωμένη διακυβερνητική ένωση στον κόσμο, αλλά δεν είναι κράτος, πρόσθεσε.
Αναφέρθηκε ακόμα σε μια σειρά αποφάσεων δικαστηρίων που αναφέρονται στην υπεροχή των εθνικών νομικών συστημάτων και στο ότι τα εθνικά συντάγματα υπερέχουν του κοινοτικού δίκαιου, προσθέτοντας πως αυτές οι αναφορές προέρχονται από δικαστήρια στη Γαλλία, την Ιταλία και άλλα κράτη μέλη.
Πρόσθεσε πως η ΕΕ δεν θα καταρρεύσει επειδή υπάρχουν διαφορετικά νομικά συστήματα στα κράτη μέλη, καθώς κάποιες χώρες έχουν συνταγματικά δικαστήρια, κάποιες όχι, και σε κάθε χώρα ο διορισμός των δικαστών γίνεται με διαφορετικό τρόπο.
«Υπάρχει χώρος για διάλογο, όμως δεν θα δεχτούμε να δίνονται εντολές στα κράτη μέλη», υπογράμμισε.
Πηγή: ΚΥΠΕ
