Με ιδιαίτερη χαρά φιλοξενούμε στη «ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ» τον Πρώην Δικαστή του Ανωτάτου και νυν Διευθυντή Μεταρρύθμισης και Επιμόρφωσης, Γιώργο Ερωτοκρίτου, ο οποίος εγκαινιάζει την κατηγορία συνεντεύξεις της ιστοσελίδας μας.
Mε αφορμή τις μεταρρυθμίσεις στη Δικαιοσύνη και την ίδρυση της Σχολής Δικαστών, ο κ. Ερωτοκρίτου με μεγάλη προθυμία μας φιλοξένησε στο γραφείο του στο Ανώτατο Δικαστήριο και μας μίλησε για τη ζωή του, τη δικαστική του πορεία και τις ενέργειες του για την ίδρυση της Σχολής Δικαστών.
Μεταξύ ιατρικής και νομικής τον κέρδισε η νομική.
«Γεννήθηκα στη Λεμεσό και μεγάλωσα με πολλή αγάπη σε μια ζεστή οικογένεια μεσαίας τάξης. Από παιδί διαμόρφωσα ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα και αρχικά ήθελα να ακολουθήσω την ιατρική. Πιστεύω, ότι το να μπορείς να θεραπεύσεις τον συνάνθρωπό σου, είναι η πιο σημαντική μορφή προσφοράς. Μεγαλώνοντας όμως και στην πορεία με τράβηξε η δικηγορία και η άσκηση του δικαστικού λειτουργήματος, το οποίο από την αρχή με ενδιέφερε».
Από φοιτητής στο Λονδίνο στην Αφρική ως δημόσιος κατήγορος.
«Το πρώτο μου πτυχίο το έκανα στο Πανεπιστήμιο του Leeds. Μαζί μου ήταν και ο Πέτρος Παφίτης, ο οποίος σήμερα είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας. Μετά που τέλειωσα το Βar έμεινα ακόμη ένα χρόνο στην Αγγλία και ειδικεύτηκα στην ιατρική αμέλεια. Πριν επιστρέψω στην Κύπρο, με προσκάλεσε ο φίλος μου ο Πέτρος Παφίτης, στην τότε Ροδεσία στην Αφρική που έμενε με τους γονείς του, οι οποίοι ήταν Κερυνιώτες. Πήγα να τον επισκεφτώ, μου άρεσε και έμεινα. Στη συνέχεια προσελήφθηκα στο Υπουργείο Δικαιοσύνης ως δημόσιος κατήγορος. Ήταν μια πολύ καλή εμπειρία, γιατί ήμουν καθημερινώς στο δικαστήριο».
Στη Ροδεσία, μαζί με το φίλο και συμφοιτητή μου Πέτρο Παφίτη.
Το Κεντρικό Δικαστήριο (Central Court) στο Salisbury στην πρώην Ροδεσία, όπου εργάστηκα μεταξύ 1977-1979.
Η πρόταση για τη θέση του δικαστή στην Αφρική
«Μετά από δύο χρόνια μου πρόσφεραν θέση δικαστή, αλλά με διόρισαν σε μια απομακρυσμένη πόλη κοντά στα σύνορα με τη Μοζαμβίκη που είχε πολλούς αντάρτες και έτσι αποφάσισα ότι δεν μπορούσα να αποδεχτώ γιατί ήταν πολύ επικίνδυνη περιοχή.
Στη συνέχεια πήγα στη Νότιο Αφρική για μερικούς μήνες και το 1980 επέστρεψα στην Κύπρο. Έκανα την άσκηση μου στη Λεμεσό, μετά εργάστηκα για 2 χρόνια σε δικηγορικό γραφείο και το 1982 άνοιξα δικό μου γραφείο μέχρι το 1986 που διορίστηκα δικαστής. Στο γραφείο μου ασχολήθηκα κυρίως με αστικής φύσεως υποθέσεις και με πολύ λίγες ποινικές».
Η συνεργασία με το συνάδελφο Πέτρο Αρτέμη
«Η συνεργασία με τον Πέτρο Αρτέμη, πρώην Πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου, προέκυψε όταν εκείνος διορίστηκε το 1987 στην Πάφο ως Διοικητικός Πρόεδρος και εγώ ως Επαρχιακός Δικαστής και ταξιδεύαμε μαζί καθημερινά από τη Λεμεσό στην Πάφο. Επίσης την ίδια περίοδο εγώ ήμουν Πρόεδρος της Φωτογραφικής Εταιρείας στη Λεμεσό κι ο Πέτρος, Αντιπρόεδρος. Με την καθημερινή επαφή που είχαμε, καταφέραμε να εκδώσουμε εκ μέρους της Φωτογραφικής Εταιρείας Κύπρου το τριμηνιαίο φωτογραφικό περιοδικό “ΖΟΟΜ”, το οποίο ήταν από τα πρώτα περιοδικά που εκδόθηκαν έγχρωμα στην Κύπρο, το 1988».
Εξώφυλλο του τεύχους 4 του περιοδικού Zoom της Φωτογραφικής Εταιρείας Κύπρου, το οποίο εκδίδετο από εμένα και τον Πέτρο Αρτέμη.
«Για την προσφορά μας αυτή τιμηθήκαμε και οι δύο από τη Διεθνή Ομοσπονδία Ερασιτεχνικής Φωτογραφίας (FIAP). Μετά την αναγνώριση της προσφοράς μας στη φωτογραφία, αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με κάτι άλλο. Αποφασίσαμε να ασχοληθούμε με τη συγγραφή νομικών συγγραμμάτων. Υπήρχε τότε απόλυτη ανάγκη από το νομικό κόσμο, γιατί τότε δεν υπήρχαν πολλές κυπριακές εκδόσεις, όπως υπάρχουν σήμερα. Εκδώσαμε τρία συγγράμματα «Υποθέσεις Οδικής Αμέλειας» (1996), «Αστικά Αδικήματα» (2003) και «Διατάγματα» (2016)».
Το 1988, στη Φωτογραφική Εταιρεία Κύπρου, στη Λεμεσό, μαζί με τον Πέτρο Αρτέμη (δεξιά) και Αλέκο Σιάντο (αριστερά).
Το δικαστικό του έργο και η έντονη επιθυμία για την αλλαγή
«Μετά από αρκετά χρόνια στα Κακουργιοδικεία, κατάλαβα ότι οι ποινικές υποθέσεις ήταν ψυχοφθόρες. Εν πάση περιπτώσει, πάντοτε προτιμούσα το αστικό δίκαιο. Εκείνο που πάντοτε με ενδιέφερε, λόγω της ειδίκευσης μου στην Αγγλία, ήταν η ιατρική αμέλεια.
Tο δικαστικό μου έργο είναι καταγραμμένο στους τόμους των αποφάσεων του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Εκεί είναι καταγραμμένο και το δικαστικό έργο του κάθε δικαστή. Εκτός από τα δικαστικά μου καθήκοντα, με ενδιέφερε ιδιαίτερα και η οργάνωση και τα προβλήματα των δικαστηρίων. Πάντοτε ασχολούμουν με αυτά τα θέματα και τα μελετούσα με ενδιαφέρον, συμμετείχα σε συνέδρια και μπορώ να πω ότι έφτασα σε ένα σχετικά καλό επίπεδο γνώσεων. Ο Πέτρος Αρτέμης με αποκαλούσε, αστειευόμενος, γραφειοκράτη, διότι πάντα ασχολούμουν με τις στατιστικές για την απόδοση των δικαστηρίων».
Η κωδικοποίηση των προβλημάτων των κυπριακών δικαστηρίων
«Στις αρχές του 2016 το Ανώτατο Δικαστήριο με όρισε Πρόεδρο τριμελούς Επιτροπής για να μελετήσουμε και να κωδικοποιήσουμε τα προβλήματα των δικαστηρίων. Σκοπός ήταν να καταγραφούν όλες οι δυσλειτουργίες των δικαστηρίων και να γίνουν εισηγήσεις για λύσεις. Επρόκειτο για ένα αρκετά μεγάλο έργο, διότι στην ουσία θα κωδικοποιούσαμε όλα τα προβλήματα των δικαστηρίων μέχρι εκείνη τη στιγμή. Η Έκθεση της Επιτροπής εκδόθηκε τον Ιούνιο του 2016 και παραδόθηκε στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος την υιοθέτησε αμέσως. Στη συνέχεια το Ανώτατο Δικαστήριο, το Υπουργείο Οικονομικών και το Υπουργείο Δικαιοσύνης, συμφώνησαν ότι ήταν καιρός να ξεκινήσει η μεταρρύθμιση των δικαστηρίων. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι για περίπου 60 χρόνια το σύστημα δεν μεταρρυθμίστηκε, με αποτέλεσμα να γίνει δυσλειτουργικό και αναποτελεσματικό, λόγω των καθυστερήσεων.
Η Έκθεση του 2016 παραδόθηκε και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία δέχθηκε να μας βοηθήσει. Η Ε.Ε σήμερα χρηματοδοτεί σχεδόν όλες τις μελέτες για τις αλλαγές που γίνονται για τη μεταρρύθμιση των δικαστηρίων. Λόγω της εμπειρίας που συσσώρευσα, μου έγινε πρόταση από την πολιτεία να βοηθήσω στη μεταρρύθμιση και μετά την αφυπηρέτησή μου ορίστηκα από το Ανώτατο Δικαστήριο ως Διευθυντής Μεταρρύθμισης και Επιμόρφωσης».
«Αρχικά, ο σκοπός του διορισμού ήταν για να ιδρύσουμε ανεξάρτητη Σχολή Δικαστών. Σήμερα είμαστε στα τελικά στάδια και έχει κατατεθεί σχετικό Νομοσχέδιο στη Βουλή. Παράλληλα ξεκινήσαμε διάφορα μεταρρυθμιστικά έργα, μετά από σχετικές μελέτες. Όλες οι μεταρρυθμίσεις, αναμένεται ότι θα ολοκληρωθούν γύρω στο 2021. Το μεγάλο πρόβλημα είναι οι καθυστερήσεις και οι τρόποι αντιμετώπισής τους. Γι’ αυτό και έδωσα πολλή από την ενέργεια μου για να βρεθεί τρόπος να ξεκινήσει προσπάθεια μείωσης τους. Ανάμεσα στις υπόλοιπες μεταρρυθμίσεις περιλαμβάνονται η ίδρυση Δευτεροβάθμιου Εφετείου, αλλαγές στη δομή των Δικαστηρίων με το διαχωρισμό του Ανωτάτου Δικαστηρίου σε Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο και Ανώτατο Δικαστήριο, η σύσταση Εμπορικού Δικαστηρίου και η εισαγωγή συστήματος ηλεκτρονικής δικαιοσύνης. Όλες οι καταχωρήσεις αγωγών θα γίνονται ηλεκτρονικά χωρίς τη χρήση χαρτιού. Ετοιμάστηκαν από Άγγλους εμπειρογνώμονες νέοι Θεσμοί Πολιτικής Δικονομίας, οι οποίοι θα μεταφραστούν και θα ολοκληρωθούν από την Επιτροπή Θεσμών. Άλλα χρηματοδοτούμενα έργα, αφορούν την Ηλεκτρονική Ηχογράφηση των Πρακτικών των Δικαστικών Διαδικασιών και τη Θέσπιση Αντικειμενικών Κριτηρίων για την Πρόσληψη και Αξιολόγηση Δικαστών. Επίσης, εκπαιδεύσαμε για πρώτη φορά επτά Κύπριους εκπαιδευτές οι οποίοι έχουν ήδη ξεκινήσει να εκπαιδεύουν τους υπόλοιπους δικαστές. Στο πρώτο εκπαιδευτικό Πρόγραμμα, πήραν άριστα από τον ξένο εμπειρογνώμονα που αξιολογούσε το Πρόγραμμα εκ μέρους της ΕΕ. Μετά από τρία χρόνια, η υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων προχωρεί με αργούς ρυθμούς λόγω της γραφειοκρατίας και των ελλείψεων σε κτήρια στα οποία θα μπορούσαν να στεγαστούν τόσο τα νέα Δικαστήρια που δημιουργούνται, όσο και η Ομάδα Κρούσης που θα ασχοληθεί με την εκδίκαση των καθυστερημένων υποθέσεων.»
Σημαντικές υποθέσεις στις οποίες δόθηκε δημοσιότητα
«Υποθέσεις που εκδίκασα και είχαν πολλή δημοσιότητα ήταν η θανατική ανάκριση για την ένοπλη ληστεία στο σωματείο του Ολυμπιακού στο Τακτακαλά. Τότε ήμουν πρωτοδιόριστος δικαστής και κάπως με τρόμαξε η μεγάλη δημοσιότητα που δόθηκε. Επίσης η πολύκροτη ποινική υπόθεση εναντίον γνωστού μουσικοσυνθέτη. Στο Κακουργιοδικείο του οποίου προέδρευα κρίθηκε αρχικά ένοχος, αλλά μετά αθωώθηκε στο Ανώτατο Δικαστήριο. Είχαμε επίσης πολλές υποθέσεις φόνων, σεξουαλικών παρενοχλήσεων, αιμομιξιών και άλλες που δεν θυμάμαι ειδικά. Για τους δημοσιογράφους οι υποθέσεις αυτές μπορεί να είχαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όμως για μας ήταν η καθημερινή μας ενασχόληση.
Από τις πρωτόδικες αποφάσεις αστικής φύσεως, θυμάμαι συγκεκριμένα μία υπόθεση ιατρικής αμέλειας. Δόθηκε σε ζευγάρι που θα παντρευόταν πιστοποιητικό ότι κανένας από τους δύο δεν είχε το στίγμα της μεσογειακής αναιμίας και μετά όταν γεννήθηκε το πρώτο τους παιδί ήταν σοβαρά άρρωστο και έτρεχαν για πολύ καιρό στα νοσοκομεία χωρίς να ξέρουν τι ακριβώς είχε το παιδί, μέχρι που ανακαλύψαν ότι είχε σοβαρής μορφής μεσογειακή αναιμία, παρά το πιστοποιητικό που κατείχαν ότι οι ίδιοι δεν ήταν καν φορείς της ασθένειας. Οι γονείς υποστήριζαν ότι έκαναν ανάλυση τόσο σε ιδιωτικό εργαστήριο, όσο και σε δημόσιο νοσοκομείο και βρέθηκε ότι δεν είχαν μεσογειακή αναιμία. Μετά ανακαλύφθηκε ότι έγινε λάθος από το ιδιωτικό εργαστήριο, του οποίου το πιστοποιητικό στη συνέχεια προσυπέγραψε το νοσοκομείο, χωρίς να προβεί σε δικό του έλεγχο. Το παιδί κίνησε αγωγή τόσο του ιδιωτικού εργαστηρίου, όσο και του νοσοκομείου και κέρδισε. Όμως η αγωγή εναντίον της μητέρας του για το ότι τον άφησε να γεννηθεί με σοβαρή αναπηρία που ενδεχομένως να τον οδηγούσε στο θάνατο και δεν τον απέβαλε, απορρίφθηκε από το Δικαστήριο.
Σημαντική είναι επίσης και η απόφαση που έγραψα εκ μέρους της Oλομέλειας του Ανωτάτου για τις συντάξεις. Το ερώτημα ήταν κατά πόσον οι συντάξεις είναι περιουσιακό δικαίωμα. Σημαντική θεωρώ και τη διιστάμενη απόφασή μου για το κούρεμα των καταθέσεων. Ήμουν ένας από τους δύο δικαστές που διαφώνησαν με την απόφαση της πλειοψηφίας. Γι’ αυτή την απόφαση κάνει εκτενή αναφορά στο βιβλίο του “The Impact of EU Law on Cypriot Public Law”, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Κύπρου, κ. Κωνσταντίνος Κόμπος. Μια άλλη σημαντική υπόθεση αφορούσε ιατρό στη Λάρνακα και είχε σχέση με την προειδοποίηση που πρέπει να δίνει ένας ιατρός στον ασθενή του πριν τον χειρουργήσει. Τότε υπήρχε μια διαφορά μεταξύ κυπριακής και αγγλικής νομολογίας και εκείνη η απόφαση ευθυγράμμισε την κυπριακή με την αγγλική νομολογία».
Δεν ενθάρρυνε τα παιδιά του να γίνουν δικαστές
«Τα παιδιά μου είναι και οι δύο δικηγόροι στη Λεμεσό. Δεν τους πίεσα καθόλου, απεναντίας τους άφησα μόνους τους να αποφασίσουν. Όταν όμως ολοκλήρωσαν τις σπουδές τους, δεν τους ενθάρρυνα να γίνουν δικαστές, γιατί πάντοτε θεωρούσα ότι οι συνθήκες εργασίας ενός δικαστή δεν είναι οι καλύτερες».
Δηλώνει πολιτικοποιημένος αλλά όχι κομματικοποιημένος
«Όσον αφορά την πολιτική δεν είχα ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Μπορώ να πω ότι ήμουν πάντα πιο κοντά στα πολιτιστικά θέματα. Είμαι πολιτικοποιημένο πρόσωπο, έχω άποψη, αλλά δεν είμαι κομματικοποιημένος. Δεν μπορώ να ενταχθώ σε κόμμα. Η ελευθερία μου δεν μου επιτρέπει να είμαι τόσο πολύ δεσμευμένος».
«Στην Κύπρο οι δικαστές μας μπορεί να είναι αργοί αλλά είναι έντιμοι»
«Για μένα η κυπριακή δικαιοσύνη στα δύσκολα θέματα όπως ανεξαρτησία, αμεροληψία και εντιμότητα, στέκει πάρα πολύ ψηλά. Μπορεί ο μέσος άνθρωπος στην Κύπρο να μην αντιλαμβάνεται τι σημαίνει το να έχεις ανεξάρτητη και αμερόληπτη δικαιοσύνη, όμως είναι πολύ σημαντικές παράμετροι για το κράτος δικαίου. Βέβαια στον τομέα των καθυστερήσεων υπάρχει μεγάλο πρόβλημα. Οι Κύπριοι δικαστές μπορεί να μην είναι οι πιο παραγωγικοί, αλλά είναι απόλυτα έντιμοι. Σε ορισμένες χώρες του εξωτερικού υπάρχει αρκετή διαφθορά, που σε ορισμένες περιπτώσεις αγγίζει και τη δικαιοσύνη. Όμως στην Κύπρο δεν είχαμε ποτέ περίπτωση διαφθοράς Δικαστικών Λειτουργών. Εμείς ανέκαθεν στηριζόμασταν στο αγγλικό σύστημα, που δίδει σημασία στον χαρακτήρα του προσώπου. Όπως είπε κάποτε ο Λόρδος Lyndhurst, το ενδιαφέρον «είναι για δικηγόρους που είναι έντιμοι και αν γνωρίζουν και λίγο νόμο τόσο το καλύτερο”. Αν είναι έντιμοι μπορούν να βελτιώσουν τη νομική τους κατάρτιση. Όμως αν είναι διεφθαρμένοι, είναι πολύ δύσκολο να βελτιωθούν σ’ αυτόν τον τομέα, ανεξάρτητα αν είναι άριστοι νομικοί».
Διαβάστε επίσης:
Την ίδρυση Σχολής Δικαστών αποφάσισε το Υπουργικό Συμβούλιο
Μεταρρύθμιση Δικαστηρίων: Έτοιμη η μελέτη για το σύστημα ηχογράφησης πρακτικών στα δικαστήρια
Δείτε το βιογραφικό του κ. Ερωτοκρίτου εδώ
