Ο δικηγόρος και Καθηγητής Νομικής Χρίστος Κληρίδης, σχολιάζει σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης τον τρόπο διορισμού και προαγωγής των Δικαστών με βάση το κριτήριο της αρχαιότητας. “Ακόμη και για τη θέση του Προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου δεν θα πρέπει η αρχαιότητα να είναι το κριτήριο. Ότι και να λέει ο Πρόεδρος περί επιλογής του αξιότερου στη θέση του Προέδρου στην πραγματικότητα λειτουργεί επετηρίδα και ξέρουμε π.χ. ότι σε λίγους μήνες, Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου θα είναι οι Π. Παναγή και στη συνέχεια ο Α. Λιάτσος, Δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου κ.ο.κ…“. , αναφέρει χαρακτηριστικά στο σχόλιο του, καθώς τονίζει τη διαφωνία του με το θεσμό της επετηρίδας.
Σύμφωνα με το Χρίστο Κληρίδη, Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου θα μπορούσε να διορισθεί οποιοσδήποτε νομομαθής μαχόμενος, ικανός και άξιος δικηγόρος και όχι κατ’ ανάγκη ο αρχαιότερος του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Δείτε επίσης: Ο τρόπος διορισμού του Προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου – Οι αντικρουόμενες θέσεις Χριστοφή – Πουργουρίδη
Διαβάστε αυτούσιο το σχόλιο του κ. Κληρίδη:
Όταν δημιουργήθηκε το Ανώτατο Δικαστήριο μετά τα τραγικά γεγονότα Δεκεμβρίου του 1963 με τον περί Απονομής της Δικαιοσύνης (Ποκίλαι Διατάξεις) Νόμο του 1964, κρίθηκε ότι, ο πρώτος Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου θα ήταν ο αρχαιότερος και στη συνέχεια εκείνος τον οποίο θα επέλεγε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Εάν ο νομοθέτης ήθελε να καθορίσει ότι Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου θα ήταν ο εκάστοτε αρχαιότερος θα το έλεγε ρητά.
Η αρχαιότητα σαν παράγοντας, είτε διορισμών είτε προαγωγής, λαμβάνεται υπόψη σαν ο τελευταίος παράγοντας συνήθως με την αξία και τα προσόντα να υπερτερούν.
Στην Κύπρο θέλουμε να πιστεύουμε ότι έχουμε Κράτος Δικαίου και αξιοκρατία. Το έχω σχολιάσει σε προηγούμενο σύντομο σχόλιό μου στο οποίο εισηγήθηκα ότι στη Κύπρο έχουμε οιονεί Κράτος Δικαίου άλλως Quasi.
Στο Δικαστικό Σώμα επικράτησε δυστυχώς η επετηρίδα σε όλες τις βαθμίδες μετά τον πρώτο διορισμό. Σαν αποτέλεσμα, για τους Ανώτερους Επαρχιακούς Δικαστές, για τους Προέδρους και για τους Δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου λειτουργεί ο θεσμός της επετηρίδας και της αρχαιότητας. Εξάλλου, εδώ και πολύ καιρό, έχω σχολιάσει το θέμα με την εισήγηση ότι η επετηρίδα δεν προάγει και δεν επιτρέπει τον εμπλουτισμό του δικαστικού σώματος με προσοντούχους, αξιόλογους και ικανότατους δικηγόρους. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα ότι το δικαστικό σώμα είναι ένα κλειστό club στο οποίο από τη στιγμή που θα εισέλθεις θα ανέλθεις στα ανώτερα αξιώματα με στόχο το Ανώτατο Δικαστήριο. Από το σύστημα αυτό εξαιρέθηκαν οι δικαστές των ειδικών Δικαστηρίων αδίκως.
Βεβαίως, το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο, που είναι υπεύθυνο για τους διορισμούς και τις προαγωγές, υποστηρίζει ότι λαμβάνει μεν την αρχαιότητα σαν προσόν αλλά πρωτίστως λαμβάνει υπόψη την αξία και τα προσόντα για σκοπούς προαγωγής. Στην πραγματικότητα όμως έχουμε τα εξής:
1. Δεν γνωρίζω, εκτός από την περίπτωση του Ράλλη Γαβριηλίδη, ο οποίος διορίστηκε σαν δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου από την Εισαγγελία, οποιονδήποτε άλλο εκτός του δικαστικού σώματος που να διορίστηκε στο Ανώτατο. Περαιτέρω, ουδείς δικηγόρος από τους ελεύθερους επαγγελματίες έχει διορισθεί μέχρι σήμερα στο Ανώτατο Δικαστήριο.
2. Το ίδιο ισχύει και για τις θέσεις των Προέδρων και Ανώτερων Επαρχιακών Δικαστών. Ουδείς από τους ελεύθερους επαγγελματίες δικηγόρους έχουν διορισθεί στις θέσεις αυτές, εξ όσων γνωρίζω, τουλάχιστον τα τελευταία περίπου 40 χρόνια που ασκώ την δικηγορία.
3. Στη πραγματικότητα είχαμε πάμπολλες περιπτώσεις, και να μου επιτρέψετε όμως να μην αναφέρω ονόματα, όπου προήχθησαν σε ανώτερες θέσεις δικαστές οι οποίοι κάθε άλλο παρά οι αξιότεροι ήσαν.
4. Στην πραγματικότητα το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο, έχοντας την αποκλειστικότητα των χειρισμών στα θέματα αυτά, τροχιοδρομεί την ανέλιξη συγκεκριμένων δικαστών για να καταλήξουν στη θέση του Διοικητικού Προέδρου Δικαστηρίου Λευκωσίας και στη συνέχεια στο Ανώτατο Δικαστήριο.
Το σύστημα αυτό κατά τη γνώμη μου δεν προάγει την αξιοκρατία, δημιουργεί εντάσεις εντός του ιδίου δικαστικού σώματος και θα πρέπει να αναθεωρηθεί.
Ακόμη και για τη θέση του Προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου δεν θα πρέπει η αρχαιότητα να είναι το κριτήριο. Ότι και να λέει ο Πρόεδρος περί επιλογής του αξιότερου στη θέση του Προέδρου στην πραγματικότητα λειτουργεί επετηρίδα και ξέρουμε π.χ. ότι σε λίγους μήνες, Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου θα είναι οι Π. Παναγή και στη συνέχεια ο Α. Λιάτσος, Δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου κ.ο.κ. Ούτε θέλω να σχολιάσω την ικανότητα ή την αξία του καθενός για σκοπούς του σύντομου αυτού σχολίου μου.
Όμως, έχει γραφτεί, και αυτό θέλω να το σχολιάσω, ότι, επειδή η θέση του Προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου είναι ο πρώτος μεταξύ ίσων και δεν έχει οποιεσδήποτε αυξημένες εξουσίες ή διαφορετικές από τους υπόλοιπους, καλώς λειτουργεί το κριτήριο της αρχαιότητας. Να μου επιτρέψετε να διαφωνήσω.
1. Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου θα μπορούσε να διορισθεί οποιοσδήποτε νομομαθής μαχόμενος, ικανός και άξιος δικηγόρος και όχι κατ’ ανάγκη ο αρχαιότερος του Ανωτάτου Δικαστηρίου
2. Δεν θεωρώ ότι το κριτήριο επιλογής του Προέδρου για τον διορισμό του Προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου θα πρέπει να είναι διαφορετικός από το κριτήριο διορισμού δικαστού του Ανωτάτου Δικαστηρίου που μπορεί να είναι οιοσδήποτε νομομαθής με πείρα πέραν των 12 ετών.
3. Διαφωνώ με την άποψη ότι το Πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου δεν έχει οποιεσδήποτε αυξημένες ευθύνες και ή εξουσίες. Οποιοδήποτε σώμα έχει Πρόεδρο, αυτός προεδρεύει του σώματος στις συνεδριάσεις του, ο λόγος του συνήθως έχει την βαρύτητα του Προέδρου, έχει αυξημένα διοικητικά καθήκοντα και προς τα έξω θεωρείται η κεφαλή του σώματος ιεραρχικά, τελετουργικά αλλά και απόψεως πρωτοκόλλου. Όλοι σέβονται και εκτιμούν τον λόγο του Προέδρου και αναμένουν από αυτόν καθορισμό και της ατζέντας αλλά και της «πολιτικής» που θα ακολουθήσει το Ανώτατο Δικαστήριο σαν Σώμα. Πρωτίστως είναι αυτός ο οποίος έχει επαφές με τον έξω κόσμο και αυτός είναι η φωνή του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Πρέπει να ηγείται του Σώματος. Ηγείται της τρίτης εξουσίας του Κράτους. Συνεπώς, δεν πρέπει να υποτιμούμε τον θεσμό του Προέδρου αυτού που ονομάζουμε primus και να τον εξισώνουμε με τα υπόλοιπα μέλη του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Ο Πρωθυπουργός της Αγγλίας είναι και αυτός primus Inter paribus!
Η επιλογή του Προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου δεν θα πρέπει να γίνεται με κριτήριο την αρχαιότητα μόνο ή ακόμη και καθόλου σαν παράγοντα που διαδραματίζει οποιοδήποτε σημαντικό ρόλο. Ιδιαίτερα, θα έλεγα, στις περιπτώσεις όπου αναμένεται από τον Πρόεδρο του Ανωτάτου Δικαστηρίου ένα μακροπρόθεσμο και φιλόδοξο σχέδιο μεταρρυθμίσεων στο θεσμικό πλαίσιο απονομής της δικαιοσύνης.
Θα πρέπει να ξεπεράσουμε τις αγκυλώσεις του παρελθόντος και στα θέματα εισδοχής των νέων δικηγόρων αλλά και των προαγωγών και διορισμών θα πρέπει να εισαχθεί πλέον το σύστημα των εξετάσεων και μέχρις ότου γίνει η Σχολή Δικαστών θα μπορούσε, το ίδιο το Δικαστικό Συμβούλιο, διευρυμένο όπως αναμένεται, να αναθέτει στα Πανεπιστήμια της Κύπρου, στις Νομικές Σχολές και Τμήματα αυτών την σύνταξη εξετάσεων για τον σκοπό αυτό. Έτσι θα βλέπουμε τους ικανότερους και αξιότερους να ανελίσσονται και θα σταματήσει πέραν τούτου η εύνοια προς ορισμένους για την οποία δημιουργούνται εύλογα υποψίες μέσα από τις ανθρώπινες σχέσεις και φιλίες που αναπόφευκτα εξελίσσονται.
Θα πρέπει πλέον και το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο, αλλά και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, να αναθεωρήσουν την πολιτική της επετηρίδας και να θέσουν την τρίτη εξουσία και λειτουργία του κράτους στον αντίποδα της αξιοκρατίας.
