Λόγω της απουσίας μηχανογραφικού συστήματος για έκδοση και παρακολούθηση των ενταλμάτων στα Δικαστήρια, οι διαδικασίες που εφαρμόζονται είναι απηρχαιωμένες, χρονοβόρες και επιρρεπείς σε λάθη, δεν είναι καταγραμμένες, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις, το κάθε Επαρχιακό Δικαστήριο ακολουθεί δικές του πολιτικές, ως προς τον χειρισμό συγκεκριμένων θεμάτων, αναφέρει μεταξύ άλλων η Ελεγκτική Υπηρεσία σε έκθεση που δημοσιοποιήθηκε την Δευτέρα για τον Διαχειριστικό Έλεγχο Ενταλμάτων Προστίμου. Αναφέρεται επίσης μεταξύ άλλων ότι δημόσιο πρόσωπο έχει οφειλές και δεν ευσταθεί η δικαιολογία ότι δεν μπορεί να εντοπιστεί. Επίσης σημειώνεται ότι δημιουργούνται εύλογες υποψίες για φοροδιαφυγή για κάποιους οφειλέτες ενώ κάποιοι φαίνεται να τυγχάνουν προνομιακή μεταχείριση από την Εθνική Φρουρά ως προς την εφεδρική τους υπηρεσία.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία αναφέρει, εξάλλου, ότι εκ του αποτελέσματος, παρά τις προσπάθειες που καταβάλλονται διαχρονικά, η διαρκής σημαντική αύξηση στον αριθμό και η αξία των ανεκτέλεστων ενταλμάτων καταδεικνύει ότι η Αστυνομία δεν έχει πετύχει την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος και ότι μεγάλο ανεπίλυτο πρόβλημα αποτελούν τα εντάλματα σε βάρος νομικών προσώπων, για τα οποία η Αστυνομία δεν εφαρμόζει τη σχετική δικαστική απόφαση για εκτέλεσή τους με κατάσχεση κινητής περιουσίας.
Η ΕΥ αναφέρει ότι αντιλαμβάνεται τις πρακτικές δυσκολίες που δυνατό να προκύπτουν, “αυτό όμως δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία για μη εφαρμογή των δικαστικών αποφάσεων” και ότι “το Κράτος θα πρέπει να εγκύψει στο πρόβλημα και αν χρειαστεί, να προωθηθούν αλλαγές στο υφιστάμενο νομικό πλαίσιο που να δίνουν λύσεις στα προβλήματα που παρουσιάζονται”.
Σύμφωνα με την ΕΥ, αποτελεί γενική διαπίστωση ότι η διαδικασία εκτέλεσης ενταλμάτων προστίμου χρήζει πλήρους αναθεώρησης και το εν λόγω ζήτημα θα πρέπει να αντιμετωπιστεί οριστικά. Αναφέρεται ότι ύστερα από οδηγίες του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως κατά τα έτη 2017-2018, η Αστυνομία μελέτησε τρία ενδεχόμενα, την παραχώρηση μέρους των καθηκόντων της εκτέλεσης των ενταλμάτων σε ιδιωτική εταιρεία, την εκτέλεση ενταλμάτων από νεοσύστατο κεντρικό Κρατικό Φορέα και την εκτέλεση των ενταλμάτων των ΥΚΑ, του Τμήματος Φορολογίας και των Δήμων, να αναληφθεί εξ ολοκλήρου από τους ίδιους.
“Οι πιο πάνω μελέτες, με τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της κάθε επιλογής, διαβιβάστηκαν στο ΥΔΔΤ εντός του 2018, χωρίς όμως να ληφθεί οποιαδήποτε απόφαση και επομένως χωρίς να προκύψει οποιαδήποτε αλλαγή στον προβληματικό τρόπο λειτουργίας των ΟΥΛΕΕ που ισχύει σήμερα. Πέραν των πιο πάνω, σημειώνουμε ότι, παρά τις προηγούμενες συστάσεις της Υπηρεσίας μας, δεν φαίνεται να έχουν μελετηθεί άλλοι μηχανισμοί εκτέλεσης ενταλμάτων, πέραν αυτών που αφορούν στην Αστυνομία και στο Γενικό Λογιστήριο. Ακόμη και σε αυτές τις περιπτώσεις, φαίνεται ότι οι μηχανισμοί αυτοί δεν αξιοποιούνται επαρκώς”, αναφέρει στην έκθεσή της η ΕΥ.
Στις συστάσεις η ΕΥ αναφέρει πως αναμένει ότι με την υλοποίηση της μηχανογράφησης των Δικαστηρίων, τα πλείστα ευρήματα της Υπηρεσίας μας θα αντιμετωπιστούν και θα επέλθει σημαντική εξοικονόμηση πόρων και ότι για να καταστεί αυτό δυνατό, θα πρέπει το σύστημα που θα αναπτυχθεί να διασυνδεθεί με το μηχανογραφικό σύστημα της Αστυνομίας.
Σημειώνει ακόμη πως θεωρεί ότι τα πλείστα από τα πλεονεκτήματα δημιουργίας ανεξάρτητου Κρατικού Φορέα, λύση την οποία φαίνεται να προκρίνει η Αστυνομία, μπορούν να επιτευχθούν με την αναβάθμιση των υφιστάμενων ΟΥΛΕΕ (ουλαμός εκτέλεσης ενταλμάτων).
Η ΕΥ σημειώνει ως εισηγήσεις την απασχόληση γραφειακού προσωπικού για ενασχόληση με διοικητικά καθήκοντα, όπως είναι οι καταχωρίσεις ενταλμάτων στο μηχανογραφικό σύστημα, τηλεφωνικές υπενθυμίσεις στους οφειλέτες και εισπράξεις από άτομα που προσέρχονται στις εγκαταστάσεις του ΟΥΛΕΕ για εξόφληση των οφειλών τους, οι Αστυνομικοί να απασχολούνται αποκλειστικά με καθήκοντα αστυνομικής φύσης, ώστε να αυξηθεί ο αριθμός των ατόμων που ασχολούνται με την εκτέλεση ενταλμάτων εκτός γραφείου, δημιουργία Τμήματος Κατασχέσεων. Για τον σκοπό αυτό, θα πρέπει να καταγραφούν τα προβλήματα που υπάρχουν και να μελετηθούν λύσεις για αντιμετώπισή τους.
Επίσης εισηγείται ενίσχυση των ΟΥΛΕΕ με άτομα από τις Υπηρεσίες/Τμήματα/Οργανισμούς που είναι δικαιούχοι πολλών ενταλμάτων, όπως τις ΥΚΑ, το Τμήμα Φορολογίας, τους Δήμους, το Ταμείο Θήρας κ.λπ. Τα άτομα αυτά, θα δρουν ως συνδετικοί κρίκοι ανάμεσα στην Αστυνομία και στους δικαιούχους, έτσι ώστε να υπάρχει καλύτερη επικοινωνία και ανταλλαγή στοιχείων και παράλληλα θα υποβοηθούν την Αστυνομία στην εκτέλεση των ενταλμάτων που τους αφορούν, δημιουργία διαύλου επικοινωνίας με τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο, με κύριο στόχο την εξεύρεση επιπρόσθετων πληροφοριών για τα εντάλματα με ελλιπή στοιχεία, αφού αυτά αφορούν συνήθως σε ιδιωτικές ποινικές υποθέσεις και να καθοριστούν συγκεκριμένοι ετήσιοι στόχοι ανά ΟΥΛΕΕ και ανά Αστυνομικό Σταθμό και να μελετηθεί η πιθανότητα επιβράβευσης αυτών που τους επιτυγχάνουν.
Η ΕΥ αναφέρει ότι ο Αρχηγός Αστυνομίας την πληροφόρησε πως θέση της Αστυνομίας είναι ότι η εκτέλεση των ενταλμάτων προστίμου δεν πρέπει να είναι αρμοδιότητα της Αστυνομίας αλλά άλλης ανεξάρτητης Υπηρεσίας, όπως ισχύει σε αρκετές άλλες χώρες. Η Υπηρεσία αυτή θα πρέπει να έχει και εξουσίες πρόσβασης σε τραπεζικούς λογαριασμούς και άλλα περιουσιακά στοιχεία, καθώς επίσης και εξουσίες κατάσχεσης.
Σύμφωνα με την ΕΥ, η Αστυνομία θα πρέπει να δώσει μεγαλύτερη προσοχή στην αποτελεσματικότερη εφαρμογή των εναλλακτικών μηχανισμών εκτέλεσης ενταλμάτων (τροχονομικοί έλεγχοι, γραφεία εξυπηρέτησης, έλεγχοι στα σημεία εισόδου και εξόδου της Δημοκρατίας και αποκοπές από μισθούς και συντάξεις των Δημοσίων Υπαλλήλων).
Επίσης, το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, σε συνεργασία με την Αστυνομία και τα επηρεαζόμενα Τμήματα, να μελετήσουν την εφαρμογή όσων περισσότερων επιπλέον τρόπων εκτέλεσης, οι οποίοι θα αποφορτίσουν τους ΟΥΛΕΕ και θα συντείνουν στη μείωση των ανεκτέλεστων ενταλμάτων. Για την υλοποίηση των συστάσεών μας, στις πλείστες περιπτώσεις, θα πρέπει να ζητηθεί σχετική νομική γνωμάτευση και έγκριση/ψήφιση σχετικών Κανονισμών/ νομοθεσίας, αναφέρεται.
Τα ανεκτέλεστα εντάλματα και το ύψος τους
Στην έκθεσή της η ΕΥ έχει συνημμένο και παράρτημα για τα ανεκτέλεστα εντάλματα φυσικών προσώπων όπως φαίνεται παρακάτω, ποια διευθετήθηκαν και πως και το ύψος τους.
Στα συμπεράσματα τονίζεται ότι ορισμένα από τα εντάλματα εκκρεμούν για αδικαιολόγητα μεγάλο χρονικό διάστημα, ο μεγάλος αριθμός ανεκτέλεστων ενταλμάτων που έχουν εκδοθεί διαχρονικά για τα εν λόγω άτομα, το μικρό ποσοστό πληρωμών που διενεργήθηκαν έναντί τους και το γεγονός ότι, σε ορισμένες περιπτώσεις, εκκρεμούν εντάλματα που έχουν εκδοθεί σε βάρος εταιρειών που ανήκουν στους οφειλέτες, καταδεικνύει ότι η επιβολή χρηματικών ποινών από τα Δικαστήρια δεν αποτέλεσε αποτρεπτικό παράγοντα, στη μη διάπραξη νέων αδικημάτων.
Αναφέρεται ότι για ορισμένους από τους οφειλέτες δημιουργούνται εύλογες υποψίες για φοροδιαφυγή ενώ σημειώνει πως “οι οφειλέτες αρ. 2, 19, 20 και 21 φαίνεται να τυγχάνουν προνομιακή μεταχείριση από την Εθνική Φρουρά ως προς την εφεδρική τους υπηρεσία”.
Αναφέρεται ότι “ο οφειλέτης αρ. 2 φαίνεται να εντάχθηκε στην υπόλοιπη δύναμη (υποχρέωση τυπικής παρουσίασης μία φορά ανά έτος) από την ηλικία των 30 ετών, οι οφειλέτες αρ. 19 και 20 έχουν εξασφαλίσει αναβολή εκπλήρωσης υποχρέωσης εφεδρικής υπηρεσίας, αφού παρουσιάζονται ως να απουσιάζουν στο εξωτερικό για λόγους εργασίας και ως φοιτητής αντίστοιχα, παρόλο που σύμφωνα με πληροφορίες του συστήματος Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ζουν και εργάζονται στην Κύπρο και ο οφειλέτης αρ. 21 φαίνεται να εντάχθηκε στην υπόλοιπη δύναμη (υποχρέωση τυπικής παρουσίασης μία φορά ανά έτος) το 2020. Προηγουμένως δεν ανταποκρινόταν στις κλήσεις για παραλαβή του Φύλλου Ατομικής Πρόσκλησης (ΦΑΠ)”.
Η ΕΥ αναφέρει στην έκθεσή της πως στις πλείστες περιπτώσεις, η μηνιαία δόση που καθορίστηκε για τους οφειλέτες με αναστολή είναι χαμηλή αφού, ακόμα και αν οι οφειλέτες είναι συνεπείς στην καταβολή των δόσεων, εάν ληφθούν υπόψη οι αλλεπάλληλες ανανεώσεις των εξαμηνιαίων αναστολών, χρειάζονται από 30 μέχρι και 107 χρόνια για την πλήρη εξόφληση των οφειλών τους. Λαμβανομένου υπόψη ότι οι οφειλέτης αυτοί είναι άνω των 50 ετών, η πιθανότητα πλήρους εξόφλησης, ακόμα και αν οι οφειλέτες είναι συνεπής προς τις υποχρεώσεις τους, είναι πολύ περιορισμένη έως αδύνατη.
Αναφέρει ακόμη ότι ο οφειλέτης αρ. 4 είναι 80 χρονών συνταξιούχος δημόσιος υπάλληλος, σύμφωνα με το σύστημα της Αστυνομίας, διαχρονικά κατέβαλε μόλις €3.902 έναντι της οφειλής του. Από τα στοιχεία που συλλέχθηκαν, συμπεραίνεται ότι είναι άτομο που έχει την οικονομική ευχέρεια να τακτοποιήσει τις οφειλές του.
Επίσης παρά το νεαρό της ηλικίας του οφειλέτη αρ. 9 (36 ετών), ήδη εκκρεμούν 91 ανεκτέλεστα εντάλματα εις βάρος του. Από τα στοιχεία που συλλέχθηκαν, συμπεραίνεται ότι είναι άτομο που έχει την οικονομική ευχέρεια να τακτοποιήσει τις οφειλές του. Αναφέρει ότι για τον οφειλέτη αρ. 21, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτός τυχόν ισχυρισμός ότι δεν ήταν εφικτό να εντοπιστεί, “αφού αφορά δημόσιο πρόσωπο”.
Πηγή: ΚΥΠΕ
