- Οι κυβερνήσεις της ΕΕ που παραβιάζουν το κράτος δικαίου κινδυνεύουν να χάσουν την πρόσβαση σε ευρωπαϊκά κονδύλια
- Το Κοινοβούλιο διασφάλισε την προληπτική ικανότητα του μηχανισμού και την εφαρμογή του σε περιπτώσεις συστημικών παραβάσεων
- Σε ισχύ από την 1η Ιανουαρίου 2021
Το ΕΚ ενέκρινε την Τετάρτη κανονισμό για την προστασία των ευρωπαϊκών κονδυλίων από κατάχρηση εκ μέρους των κυβερνήσεων της ΕΕ που παραβιάζουν το κράτος δικαίου.
Σύμφωνα με το νέο κανονισμό, δεν θα γίνονται εκταμιεύσεις από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό για χώρες όπου αποδεδειγμένες παραβιάσεις του κράτους δικαίου θέτουν σε κίνδυνο την διαχείριση των ευρωπαϊκών κονδυλίων. Παράλληλα, η ΕΕ διασφαλίζει ότι δεν θα ζημιωθούν οικονομικά οι τελικοί δικαιούχοι της χρηματοδότησης.
«Τα καταφέραμε. Τώρα πια είναι νόμος. Καμία μονομερής δήλωση δεν μπορεί να αλλάξει αυτό το γεγονός. Το καθεστώς αιρεσιμότητας μας δίνει τη δυνατότητα να εξετάζουμε εξονυχιστικά τα ύποπτα σχέδια για την αξιοποίηση της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης εναντίον του κράτους δικαίου», τόνισε ο συνεισηγητής Petri Sarvamaa (ΕΛΚ, Φινλανδία).
«Ως Κοινοβούλιο, διασφαλίσαμε ότι τα απαραίτητα σημεία περιλαμβάνονται στον κανονισμό και ότι το κείμενο παραμένει άθικτο. Περιμένουμε από την Επιτροπή, τον θεματοφύλακα των Συνθηκών, να ξεκινήσει την εφαρμογή αυτού του νόμου με ανεξαρτησία από την 1η Ιανουαρίου 2021. Αυτό περιμένουν άλλωστε και οι Ευρωπαίοι από εμάς», τόνισε.
«Η ΕΕ δεν είναι ένας οργανισμός ‘α λα καρτ’ όπου μπορείς να διατηρείς τα δικαιώματά σου αλλά να μην είσαι συνεπής στις υποχρεώσεις σου. Είναι μια κοινότητα βασισμένη σε κοινές αξίες που οφείλουν να διαφυλάττουν τα κράτη μέλη και οι πολίτες της. Ο μηχανισμός που συνδέει τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό με τον σεβασμό του κράτους δικαίου που εγκρίθηκε σήμερα είναι ένα μεγάλο επίτευγμα για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο» τόνισε η συνεισηγήτρια Eider Gardiazábal Rubial (Σοσιαλιστές, Ισπανία).
«Το ΕΚ διασφάλισε ότι οι κυρώσεις στον προϋπολογισμό που προβλέπονται στον κανονισμό θα πλήττουν απευθείας τους παραβάτες και όχι τους τελικούς δικαιούχους. Οι φοιτητές, οι ερευνητές, οι εταιρείες και οι ΜΚΟ δεν θα επηρεαστούν, καθώς έχει προβλεφθεί ένα δίχτυ προστασίας γι’ αυτούς», κατέληξε.
Πώς λειτουργεί ο μηχανισμός;
Η Επιτροπή, αφού διαπιστώσει την ύπαρξη παραβίασης των αρχών της ΕΕ, θα προτείνει την ενεργοποίηση του μηχανισμού αιρεσιμότητας κατά της σχετικής κυβέρνησης, και συνεπώς είτε θα παγώσει, είτε θα σταματήσει τις πληρωμές από τον Ευρωπαϊκό προϋπολογισμό προς το κράτος μέλος.
Το Συμβούλιο θα έχει στη συνέχεια ένα μήνα στη διαθέσή του για να ψηφίσει τα προτεινόμενα μέτρα (ή τρεις μήνες σε εξαιρετικές περιπτώσεις), με ειδική πλειοψηφία.
Το ΕΚ πέτυχε τον περιορισμό του διαστήματος στο οποίο οι θεσμοί της ΕΕ θα πρέπει να εγκρίνουν μέτρα εναντίον ενός κράτους μέλους, εφόσον διαπιστωθεί ο κίνδυνος παραβίασης του κράτους δικαίου, κατά ανώτατο όριο σε 7-9 μήνες (αντί για 12-13 μήνες).
Εφαρμογή σε μεμονωμένες και συστηματικές παραβιάσεις
Χάρη στο Κοινοβούλιο, η νέα νομοθεσία δεν θα εφαρμοστεί μόνο στην περίπτωση που θα γίνεται απευθείας κακή χρήση των κονδυλίων, όπως σε περιπτώσεις διαφθοράς ή απάτης. Θα εφαρμοστεί επίσης και σε περιπτώσεις συστημικών παραβιάσεων των θεμελιωδών αξιών που οφείλουν να σέβονται όλα τα κράτη μέλη, όπως η δημοκρατία ή η ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας, όταν αυτές οι παραβιάσεις επηρεάζουν, ή κινδυνεύουν να επηρεάσουν, τη διαχείριση των κοινοτικών κονδυλίων.
Οι ευρωβουλευτές πέτυχαν επίσης να συμπεριληφθεί στις διαπραγματεύσεις μια ειδική διάταξη που αποσαφηνίζει το πιθανό πεδίο παραβίασης, κατονομάζοντας παραδείγματα τέτοιων περιπτώσεων, όπως οι απειλές για την ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας, η αποτυχία επανόρθωσης μετά από αυθαίρετες/αθέμιτες αποφάσεις, και ο περιορισμός των μέσων παροχής έννομης προστασίας.
Προστασία των τελικών δικαιούχων
Προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι τελικοί δικαιούχοι, οι οποίοι βασίζονται και εξαρτώνται από την ευρωπαϊκή στήριξη, όπως οι φοιτητές, οι αγρότες ή οι ΜΚΟ, δεν θα τιμωρούνται για τις πράξεις των εθνικών τους κυβερνήσεών, θα έχουν τη δυνατότητα να προσφεύγουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω διαδικτυακής πλατφόρμας, η οποία θα τους επιτρέπει να λαμβάνουν τα ποσά που τους αναλογούν. Η Επιτροπή θα έχει επίσης τη δυνατότητα να προχωρήσει σε οικονομική διόρθωση, μειώνοντας την επόμενη δόση στήριξης στην χώρα που έχει διαπράξει παραβίαση των αρχών της ΕΕ.
Επόμενα βήματα
Το Κοινοβούλιο θα καταθέσει επίσης ψήφισμα με συστάσεις προς το Συμβούλιο και την Επιτροπή για την εφαρμογή του εν λόγω κανονισμού. Το σχέδιο ψηφίσματος είναι διαθέσιμο εδώ.
Ο νέος κανονισμός, που υιοθετήθηκε επίσημα σήμερα από το ΕΚ, θα εφαρμοστεί για όλα τα ευρωπαϊκά κονδύλια που βρίσκονται υπό κοινή διαχείριση, από την 1η Ιανουαρίου 2021.
Πηγή : Δελτίο Τύπου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
