Πιθανούς κινδύνους στη χρήση εξωτερικών συμβούλων από την Επιτροπή διαβλέπει το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε την Πέμπτη.
Σύμφωνα με τη έκθεση, ο τρόπος με τον οποίο αξιοποιούνται οι υπηρεσίες εξωτερικών συμβούλων δεν διασφαλίζει πλήρως την αποδοτικότητα των εξόδων που δαπανώνται, καθώς το σχετικό πλαίσιο παρουσιάζει σημαντικά κενά.
Οι πιθανοί κίνδυνοι που παρατίθενται στην έκθεση αφορούν τη συγκέντρωση παρόχων υπηρεσιών, υπερβολική εξάρτηση και συγκρούσεις συμφέροντος, ενώ οι ελεγκτές επισημαίνουν πως υπάρχουν αδυναμίες στον τρόπο αξιολόγησης του έργου τους.
Οι ελεγκτές καλούν την Κομισιόν να βελτιώσει τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται τις εν λόγω συμβάσεις, και να ενισχύσει τη διαφάνεια μέσω της τακτικής και ακριβής καταγραφής στοιχείων για τη χρήση των υπηρεσιών εξωτερικών συμβούλων.
Ο έλεγχός καλύπτει τις υπηρεσίες εξωτερικών συμβούλων που χρηματοδοτήθηκαν από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και ανατέθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή μεταξύ του 2017 και του 2019.
Ειδικότερα, η έκθεση διαπιστώνει πως το σύστημα πληροφοριών της Κομισιόν δεν αποτυπώνει πλήρως το πώς αξιοποιούνται αυτές οι υπηρεσίες, παρά το γεγονός πως η χρήση τους αυξάνεται όλο και περισσότερο. Όπως σημειώνεται, τα τελευταία χρόνια η Κομισιόν προχωρεί σε συμβάσεις περίπου 1 δις ευρώ κάθε χρόνο για υπηρεσίες όπως συμβουλευτικές υπηρεσίες, μελέτες, αξιολογήσεις και ερευνητικές δραστηριότητες.
Η Κομισιόν χρησιμοποιεί εξωτερικούς συνεργάτες κυρίως σε σχέση με τις πολιτικές που αφορούν τη γειτονία και τη διεύρυνση, τις διεθνείς εταιρικές σχέσεις, τα μέσα εξωτερικής πολιτικής και τις δράσεις για το περιβάλλον και το κλίμα.
Σε δήλωσή, του μέλος του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου François-Roger Cazala αναγνωρίζει πως η ανάθεση κάποιων καθηκόντων σε εξωτερικούς συνεργάτες είναι χρήσιμη και αναγκαία. Ωστόσο, προσθέτει, η Κομισιόν οφείλει «να μεγιστοποιεί την αξία των πόρων που διατίθενται για τον σκοπό αυτό».
Αυτό όπως είπε μπορεί να γίνει μέσω μεγαλύτερης διαφάνειας και λογοδοσίας, όχι μόνο σε σχέση με τα καθήκοντα των συνεργατών αλλά και «σε σχέση με τον τρόπο με τον οποίο η Επιτροπή διαχειρίζεται τους κινδύνους συγκέντρωσης παρόχων, υπερβολικής εξάρτησης από αυτούς και πιθανών συγκρούσεων συμφερόντων».
Πιο συγκεκριμένα όσον αφορά τα κενά που εντοπίστηκαν, δεν υπάρχει κεντρική καθοδήγηση σε ποιο βαθμό μπορούν καθήκοντα για συμβουλευτικές υπηρεσίες και υπηρεσίες έρευνας (σχεδόν το 80% της αξίας όλων των συμβάσεων με εξωτερικούς συνεργάτες) να ανατεθούν σε συνεργάτες και σε ποιο βαθμό αυτά τα καθήκοντα θα πρέπει να ανατίθενται σε εργαζόμενους στην Κομισιόν.
Ακόμα, διαπιστώθηκε πως η Επιτροπή δεν προχωρεί σε αναλύσεις κόστους – οφέλους όσον αφορά την εκτέλεση επαναλαμβανόμενων καθηκόντων, ούτε συνεκτιμά τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της ανάθεσης σε εξωτερικούς συνεργάτες.
Αν και οι ελεγκτές αναγνωρίζουν πως τα κριτήρια για την επιλογή των συνεργατών ήταν σωστά, σημειώνουν πως δεν έλαβε υπόψη τους πιθανούς κίνδυνους όπως η συγκέντρωση παρόχων και η υπερβολική εξάρτηση από έναν σχετικά μικρό αριθμό συνεργατών. Την περίοδο που καλύπτει η έκθεση, η Κομισιόν συνήψε συμβάσεις με 2769 εξωτερικούς συμβούλους.
Όμως το 22% της συνολικής αξίας των συμβάσεων (ύψους περίπου 600 εκατ. ευρώ) αντιστοιχούσε στους δέκα σημαντικότερους παρόχους υπηρεσιών, κάτι που σημαίνει πως ορισμένες υπηρεσίες της Επιτροπής βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε σχετικά μικρό αριθμό αναδόχων. Όπως μάλιστα σημειώνεται, συχνά μεμονωμένοι πάροχοι επιλέγονται για διαδοχικές συμβάσεις επί σειρά ετών, παρ’ όλο που γίνονται τακτικά ανοικτοί διαγωνισμοί.
Οι ελεγκτές επισημαίνουν επίσης πως η ενδεχόμενη συγκέντρωση μικρού αριθμού εξωτερικών συμβούλων μπορεί να προκαλεί και κίνδυνο ορισμένοι από τους παρόχους να αποκτούν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα καθώς εμπλέκονται για χρόνια στον σχεδιασμό, εφαρμογή και αξιολόγηση συγκεκριμένων πολιτικών της ΕΕ.
Ακόμα, η έκθεση διαπιστώνει πως η Επιτροπή διαθέτει μεν διαδικασίες για εντοπισμό και πρόληψη πιθανών συγκρούσεων συμφερόντων, όμως οι διαπιστώσεις που γίνονται είναι τυπικές και δεν αρκούν για να αποσοβήσουν τον κίνδυνο σύγκρουσης συμφερόντων σύμφωνα με τους ελεγκτές.
Η Επιτροπή, αναγνωρίζουν οι ελεγκτές έχοντας εξετάσει συγκεκριμένες συμβάσεις, επαληθεύει πως οι υπηρεσίες ανταποκρίνονται στις απαραίτητες προδιαγραφές προτού προχωρήσουν σε πληρωμή. Ωστόσο, διαπίστωσαν πως η Επιτροπή δεν αξιολογούσε με συνέπεια τις επιδόσεις των εξωτερικών συμβούλων, κάτι που γίνεται μόνο σε σχέση με τις μελέτες και τις αξιολογήσεις. Μόνο ορισμένες διευθύνσεις προχωρούν σε εκ των υστέρων αξιολογήσεις, αλλά οι πληροφορίες δεν συλλέγονται κεντρικά.
Πηγή: ΚΥΠΕ
