Είναι σημαντική η σημερινή απόφαση του ΕΔΔΑ στη Βασιλείου που αφορούσε σε αξίωση των συγγενών του αποβιώσαντος κατά την τουρκική εισβολή Χριστοφή Ππασιά κατά της Κυπριακής Δημοκρατίας για κατ’ ισχυρισμό έλλειψης έρευνας ως προς τις συνθήκες εξαφάνισης και εντοπισμού του και για παραλείψεις σε σχέση με την περισυλλογή του νεκρού, τις προσπάθειες αναγνώρισης της σορού και τέλος τις συνθήκες ενταφιασμού του, μέχρι και την τελική εκταφή και αναγνώριση του. Ο Ππασιά θεωρείτο για χρόνια αγνοούμενος μέχρι που τα λείψανά του ανευρέθηκαν 26 χρόνια μετά την εισβολή. Το Επαρχιακό Δικαστήριο είχε κρίνει ότι η Κυπριακή Δημοκρατία είχε ευθύνη ως προς την αποτυχία της να ταυτοποιήσει εγκαίρως τα οστά του αποβιώσαντος Ππασιά κατά παράβαση των θετικών της υποχρεώσεων να διασφαλίσει το δικαίωμα στη ζωή σύμφωνα με το άρθρο 2 της ΕΣΔΑ και την απαγόρευση απάνθρωπης και ταπεινωτικής μεταχείρισης σύμφωνα με το άρθρο 3 της ΕΣΔΑ. Η πρωτόδικη απόφαση όμως είχε ανατραπεί από το Ανώτατο Δικαστήριο σε μια πολυσυζητημένη και αμφιλεγόμενη απόφασή του.
Το Ανώτατο Δικαστήριο είχε αποδεχθεί πως η Δημοκρατία είχε θετική υποχρέωση διερεύνησης και παροχής πληροφοριών προς τους συγγενείς των αγνοουμένων, η οποία είναι ξεχωριστή από την υποχρέωση της Τουρκίας, και είχε αναγνωρίσει πως η ύπαρξη αγνοούμενων προσώπων προκαλεί σοβαρότατο άγχος και αβεβαιότητα στους συγγενείς τους. Εντούτοις, έκρινε ότι δεν υπήρχε ρεαλιστικά δυνατότητα για την Κυπριακή Δημοκρατία να πράξει διαφορετικά, εφόσον μετά την τουρκική εισβολή επικρατούσε μια χαώδης κατάσταση με χιλιάδες νεκρούς και αγνοούμενους και με το κράτος να έχει καταρρεύσει. Το Ανώτατο Δικαστήριο έκρινε επίσης πως η Δημοκρατία δεν είχε υπερβεί τα όρια της διακριτικής της ευχέρειας κατά την άσκηση των θετικών της υποχρεώσεων, προχωρώντας τάχιστα σε ταυτοποίηση των λειψάνων. Στο καταληκτικό απόσπασμα της απόφασης που εξέδωσε η Μιχαηλίδου Δ. εκ μέρους του Εφετείου αναφερόταν ότι:
«Ο έφεδρος στρατιώτης Χριστοφής Ππασιά εκτελέστηκε αφού προηγουμένως βασανίστηκε από στρατιώτες του Τουρκικού στρατού έχοντας ως τελευταία σκέψη τα παιδιά του. Η θυσία του αναγνωρίζεται και τιμάται από την οικογένεια του. Την ίδια αναγνώριση και τιμή του αποδίδουμε καθηκόντως και εμείς, τόσο ως Δικαστές όσο και ως μέλη μιας τραγικά δοκιμασθείσας και δοκιμαζόμενης Πολιτείας. Η Δημοκρατία φρόντισε, με τα πενιχρά οικονομικά μέσα που διέθετε, την οικογένεια του, χωρίς όμως να μπορέσει, όπως και κανείς δεν μπορούσε, να αναπληρώσει το κενό που άφησε ο θάνατος του ή να απαλύνει την αγωνία και την οδύνη που έφερε μαζί της η είδηση για την εξαφάνιση του. Τα λόγια σε τέτοιες περιπτώσεις που τα συναισθήματα κυριαρχούν είναι περιττά! Ας αφήσουμε τους νεκρούς να αναπαυθούν τιμώντας τη μνήμη τους.».
Στη μεταγενέστερη απόφαση στην Πάλμα, το Ανώτατο Δικαστήριο, αν και απέρριψε το μεγαλύτερο τμήμα της απαίτησης, υιοθετώντας το σκεπτικό της Πασσιά, εντούτοις δέχθηκε πως υπήρξε παράβαση των θετικών υποχρεώσεων της Δημοκρατίας ως προς το διαδικαστικό σκέλος του άρθρου 2 της ΕΣΔΑ, λόγω της αποτυχίας διενέργειας άμεσων ερευνών για διακρίβωση των περιστάσεων του θανάτου και του χώρου ταφής των αγνοουμένων προσώπων, παρά το γεγονός ότι είχε λάβει σχετική μαρτυρία.
Η σημερινή απόφασή του ΕΔΔΑ περιλαμβάνει ορισμένα σημεία που είναι άξια προσοχής:
Α. Τονίζεται πως η πρωταρχική υποχρέωση για διερεύνηση των αγνοούμενων προσώπων ανήκει στην Τουρκία και ότι η αντίστοιχη υποχρέωση της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν μεταβάλλει την υποχρέωση της Τουρκίας.
Β. Το ΕΔΔΑ δέχθηκε πως η Κυπριακή Δημοκρατία είχε εκπληρώσει τις θετικές της υποχρεώσεις σύμφωνα το άρθρο 2 της ΕΣΔΑ και ότι είχε συλλέξει μαρτυρία και προχωρήσει στην εξέταση μαρτύρων, ενημερώνοντας για τα ευρήματά της τους συγγενείς. Πέτυχε επίσης να βρει και ταυτοποιήσει τα λείψανα του Ππασιά και να διερευνήσει τις συνθήκες θανάτου του. Κατά συνέπεια δεν υπήρξε παράβαση του άρθρου 2 της ΕΣΔΑ που αφορά στην προστασία του δικαιώματος στη ζωή. Το ΕΔΔΑ επικύρωσε επομένως το κυριότερο τμήμα της απόφασης του Ανώτατου Δικαστηρίου.
Γ. Το ΕΔΔΑ δέχθηκε εντούτοις πως η Δημοκρατία είχε καθυστερήσει αδικαιολόγητα για πολλά χρόνια να ενημερώσει τους συγγενείς ότι ο αγνοούμενος Ππασιά είχε βρεθεί νεκρός και θαμμένος ήδη από το 1993. Αν και είναι γεγονός πως θα έπρεπε να υπάρξει αναζήτηση σε πολλούς τάφους ώστε να εντοπιστεί ο ακριβής τάφος του Ππασιά, ο οποίος είχε ταφεί σε ομαδικό τάφο, και όντως η Δημοκρατία είχε ένα ευρύ πεδίο διακριτικής ευχέρειας, εντούτοις στη συγκεκριμένη περίπτωση είχε υπερβεί τα όρια με αποτέλεσμα να προκαλέσει στους συγγενείς πρόσθετη αγωνία, εφόσον θα έπρεπε να τους είχε ενημερώσει ήδη από το 1993 ως προς την πρόοδο των ερευνών και ότι ο συγγενής τους ήταν κατά πάσα πιθανότητα νεκρός και θαμμένος στις ελεύθερες περιοχές. Το ΕΔΔΑ απέρριψε επίσης την αναφορά του Ανώτατου Δικαστηρίου στις πολιτικές πτυχές της υπόθεσης, ως λόγο καθυστέρησης της εκταφής των λειψάνων. Κρίθηκε επομένως πως υπήρξε παράβαση του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ που κατοχυρώνει το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή. Επιδικάστηκαν συνολικά 45.000 Ευρώ ως αποζημιώσεις υπέρ των συγγενών του αποβιώσαντος, πλέον δικηγορικά έξοδα.
Η απόφαση μπορεί να βρεθεί ΕΔΩ.
