Σκέψεις σχετικά με πρακτικά ζητήματα των διαδικασιών ιδιωτικού πλειστηριασμού

Μέσα στο χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από την έκδοση και επίδοση κάποιας Ειδοποίησης Τύπου ΙΑ με βάση το άρθρο 44Γ(2) του περί Μεταβιβάσεως και Υποθηκεύσεως Ακινήτων Νόμου 9/65 («ο Νόμος») μέχρι την εκπνοή της προθεσμίας για τυχόν διάβημα ανακοπής του πλειστηριασμού με βάση το άρθρο 44Γ(3) του Νόμου, μπορεί να μεσολαβήσουν διάφοροι παράγοντες που να καθιστούν αναγκαία την ακύρωση μιας προκαθορισμένης ημερομηνίας διεξαγωγής πλειστηριασμού και τον προγραμματισμό του σε άλλη ημερομηνία ή ακόμα και τη ματαίωση του σκοπού του πλειστηριασμού (και εξόφληση χρέους μπορεί να μεσολαβήσει ή λόγοι που αφορούν τον ενυπόθηκο οφειλέτη ή οποιαδήποτε από τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα). Με αφορμή τέτοιους λόγους, που έλαβαν χώρα πριν από την καταχώρηση κάποιας αίτησης για ανακοπή, που όμως έδωσαν αφορμή σε πρόσωπο που αιτήθηκε παραμερισμό Ειδοποίησης Τύπου ΙΑ χωρίς να γνωρίζει ό,τι μεσολάβησε να αξιώνει έξοδα ως επιτυχών διάδικος, διατυπώθηκαν αναγκαστικά ορισμένες σκέψεις. Σκέψεις που επεκτάθηκαν και σε επιμέρους ζητήματα σε σχέση με τους ιδιωτικούς πλειστηριασμούς και τον τρόπο αντιμετώπισης ορισμένων ζητημάτων. Σκέψεις που υπάρχουν επί του παρόντος από την οπτική του ενυπόθηκου πιστωτή, χωρίς να είναι βέβαιο εάν θα υπήρχαν από την οπτική του ενυπόθηκου οφειλέτη ή από κάποια εντελώς ανεξάρτητη οπτική. Κάποτε μπορεί να αλλάζουμε οπτικές, σκέψεις και επιχειρήματα, διατηρώντας σε κάθε περίπτωση την εμπειρία της θέασης των ζητημάτων από τις διάφορες οπτικές.

Η διαδικασία ανακοπής του πλειστηριασμού του άρθρου 44Γ(3), ως προβλέπεται, συνιστά μέρος της ίδιας της διαδικασίας πλειστηριασμού, ένα δυνητικό στάδιο αμφισβήτησης ορισμένων δεδομένων ή προβολής άλλων, με σκοπό τη διασφάλιση (και σε εκείνο το στάδιο) ότι δεν βλάπτονται τυχόν δικαιώματα του ενυπόθηκου οφειλέτη ή οποιωνδήποτε εκ των ενδιαφερόμενων προσώπων. Η διαδικασία ανακοπής αφορά στην Ειδοποίηση Τύπου ΙΑ δια της οποίας δηλώνεται ο σκοπός του ενυπόθηκου πιστωτή να πλειστηριάσει το ενυπόθηκο ακίνητο, που διαμορφώνεται λόγω της παράλειψης συμμόρφωσης με την Ειδοποίηση Τύπου Ι. Εξ ου και οι λόγοι που είναι εφικτό να προβληθούν δια της διαδικασίας ανακοπής του άρθρου 44Γ(3) είναι συγκεκριμένοι και συναρτώνται είτε με το χρόνο έκδοσης, το περιεχόμενο και την επίδοση της Ειδοποίησης Τύπου ΙΑ, η οποία πρέπει να διασαφηνίζει το σκοπό της, είτε με παράγοντες που υπάρχουν ή προκύπτουν και αναστέλλουν το σκοπό εκποίησης για όσο χρόνο υφίστανται (λ.χ. ύπαρξη απαγορευτικού διατάγματος, ένταξη του ενυπόθηκου οφειλέτη σε προνομιακό καθεστώς).

Ο Τύπος ΙΑ υπάρχει για να προσδιορίζει το περιεχόμενο τέτοιας Ειδοποίησης Τύπου ΙΑ ώστε αυτό να περιλαμβάνει τις ελάχιστες πληροφορίες που είναι αναγκαίες γι’ αυτή τη διασαφήνιση του σκοπού πώλησης στον παραλήπτη της· όχι για θέσει σημεία στίξης, γραμματοσειρά, σειρά λέξεων ή να αποκλείσει τη διαμόρφωση του Τύπου ΙΑ, όπου αυτή είναι αναγκαία ή αρμόζει. Παρατηρήθηκαν βέβαια στην πράξη ορισμένες προσεγγίσεις που θεωρούν με άλλο τρόπο το ρόλο και λειτουργία του Τύπου ΙΑ και γενικά των τύπων που περιέχονται σε νόμους, πιο ανελαστικά.

Η Ειδοποίηση Τύπου ΙΑ επίσης δεν εξυπηρετεί ούτε το σκοπό της Ειδοποίησης Τύπου Ι ούτε το σκοπό της Ειδοποίησης Πλειστηριασμού του άρθρου 44Ζ (Δελτίο Α). Κατ’ επέκταση, ούτε καλεί τον παραλήπτη σε εξόφληση χρέους ούτε ορίζει ακριβή χρόνο και τόπο και τρόπο πλειστηριασμού. Είναι χαρακτηριστικό ότι η Ειδοποίηση Τύπου Ι τιτλοφορείται, στον Τύπο Ι, «Ειδοποίηση προς Ενυπόθηκο Οφειλέτη» και η Ειδοποίηση Τύπου ΙΑ τιτλοφορείται, στον Τύπο ΙΑ, «Ειδοποίηση προς όλα τα Ενδιαφερόμενα Πρόσωπα». Η Ειδοποίηση Τύπου Ι καλεί τον ενυπόθηκο οφειλέτη να πληρώσει το αναφερόμενο σε αυτήν ποσό και η Ειδοποίηση Τύπου ΙΑ ενημερώνει όλα τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα ότι ο ενυπόθηκος πιστωτής προτίθεται να πλειστηριάσει το ενυπόθηκο ακίνητο βάσει συγκεκριμένης υποθήκης για χρέος που κατέστη απαιτητό σε συγκεκριμένο ύψος. Προφανώς, το ποσό που αναφέρεται στην Ειδοποίηση Τύπου Ι είναι για να εξοφληθεί από τον ενυπόθηκο οφειλέτη ή οποιοδήποτε ενδιαφερόμενο πρόσωπο λαμβάνει τέτοια ειδοποίηση. Το δε ποσό που αναφέρεται στην Ειδοποίηση Τύπου ΙΑ είναι για να ενημερώσει τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα ότι από το εκπλειστηρίασμα εκείνο το ποσό θα ληφθεί για την κάλυψη του χρέους προς τον επισπεύδοντα ενυπόθηκο πιστωτή, επομένως για να υπολογίσουν, οι παραλήπτες, εάν έχουν να λαμβάνουν από το εκπλειστηρίασμα και συναφώς εάν έχουν και έννομο συμφέρον στη διαδικασία ή, σε περίπτωση που είναι εγγυητές του χρέους, εάν παραμένει οποιοδήποτε ποσό για το οποίο θα παραμείνουν προσωπικά υπεύθυνοι. Συναφώς, και η έννοια του «ενδιαφερόμενου προσώπου», σύμφωνα με το άρθρο 44ΙΕ αναφέρεται σε «οποιοδήποτε πρόσωπο έχει δικαίωμα σε οποιοδήποτε μέρος του εκπλειστηριάσματος της πώλησης, όπως αυτό προκύπτει από έρευνα στα μητρώα του Κτηματολογίου και περιλαμβάνει οποιουσδήποτε εγγυητές σε σχέση με το ενυπόθηκο χρέος».

Το ποσό που αναφέρεται στην Ειδοποίηση Τύπου Ι, που πρέπει να εξοφληθεί, αναγράφεται στον Τύπο Ι σε διαφορετική μορφή από αυτήν που αναφέρεται στην Ειδοποίηση Τύπου ΙΑ, στον Τύπο ΙΑ. Ειδικότερα, το ποσό που αναφέρεται στον Τύπο Ι είναι σε μορφή: «ποσό των……………… (λεπτομέρειες του οποίου περιέχονται εις την επισυνημμένη κατάσταση λογαριασμού), πλέον τόκοι επί ………………… προς  ……………επί τοις εκατόν από της ………………, το οποίο οφείλετε….» και το ποσό που αναφέρεται στον Τύπο ΙΑ είναι σε μορφή: «στο ποσό των €………., πλέον τόκος, €…………… πλέον έξοδα €……………….».  Αυτή η διαφορετικότητα δεν έχει ερμηνευτικό νόημα που εισχωρεί σε κάποια υποτιθέμενη νομοθετική βούληση, ως συχνά δίνονται εκδοχές. Πέρα από το ότι μπορεί να ανάγεται και στο τυχαίο της διατύπωσης, εάν θα έπρεπε να προσδοθεί ερμηνευτικό νόημα, θα  έπρεπε να κινείται προς την αντίθετη συλλογική, ότι στην Ειδοποίηση Τύπου Ι, που καλείται ο ενυπόθηκος οφειλέτης να πληρώσει, θα έπρεπε να ήταν πιο σαφής η οφειλή (εκεί να αναφέρεται ακριβές ποσό τόκου και όχι ποσοστό επιτοκίου) και όχι στην Ειδοποίηση Τύπου ΙΑ. Ούτε τα εκατοστά της κενής γραμμής που φέρει ο κάθε διατυπωμένος τύπος έχει ερμηνευτικό νόημα (ότι πρέπει να γραφθεί κάτι μεγάλο ή μεγαλύτερο συγκριτικά), ούτε τα κόμματα και τα σύμβολα. Η τυπική αναγκαιότητα είναι να αναφερθεί το ύψος της οφειλής, για διαφορετικούς λόγους στην κάθε ειδοποίηση, προς εξυπηρέτηση του σκοπού της κάθε ειδοποίησης (πληρωμή στη μία, ενημέρωση στην άλλη).

Ειδικότερα, σε σχέση με την Ειδοποίηση Τύπου Ι,  ο σκοπός της αναφοράς του ποσού είναι να ξέρει ο ενυπόθηκος οφειλέτης ή οποιοσδήποτε παρεμβαίνων πληρωτής τι πρέπει να πληρωθεί προς συμμόρφωση με την Ειδοποίηση Τύπου Ι, για να μην προχωρήσει η διαδικασία πλειστηριασμού, εξ ου και η αναγκαιότητα να υπάρχει κατάσταση λογαριασμού. Και πάλι, χωρίς να εννοείται αναλυτική κατάσταση που να δείχνει κάποια ροή λογαριασμού στο χρόνο, μα τέτοια που εντυπώνει και αναφέρει, καθιστώντας επαρκώς κατανοητά, τα οφειλόμενα ποσά και σε τι αφορούν αυτά, άρα αναφορά σε κεφάλαιο απαίτησης, τόκους, έξοδα. Σε σχέση με την Ειδοποίηση Τύπου ΙΑ, ο σκοπός της αναφοράς του ποσού είναι για να ξέρει το ενδιαφερόμενο πρόσωπο που παραλαμβάνει την ειδοποίηση, για τι χρέος επισπεύδει τον πλειστηριασμό ο συγκεκριμένος ενυπόθηκος πιστωτής, συνεπώς εάν θα έχει θετικό ή αρνητικό αντίκτυπο σε δικά του συμφέροντα.

Δια της Ειδοποίησης Τύπου ΙΑ, ο ενυπόθηκος πιστωτής ενημερώνει ότι θα πλειστηριάσει το συγκεκριμένο ακίνητο. Στον Τύπο ΙΑ αναφέρεται «γι’ αυτό προτίθεμαι να προχωρήσω σε πώληση στις ………………………. και ώρα …………. στον ………………με τη διαδικασία πλειστηριασμού ως  προβλέπεται  στο Μέρος VIA του παρόντος Νόμου». Ωστόσο, ο ρόλος της Ειδοποίησης Τύπου ΙΑ δεν είναι να καθορίσει ακριβή χρόνο και τόπο πλειστηριασμού. Προβλέπει, το άρθρο 44Γ(2), ότι επιδίδεται η Ειδοποίηση Τύπου ΙΑ εντός περιόδου όχι μικρότερης των τριάντα (30) ημερών από την καθορισμένη ημέρα και ώρα πώλησης του ενυπόθηκου ακινήτου (όπως όμως αυτή καθορίζεται στη σχετική Ειδοποίηση Πλειστηριασμού). Η αναφορά τέτοιου χρόνου στην Ειδοποίηση Τύπου ΙΑ είναι για να διασφαλίζει το χρονικό περιθώριο που έχει ο παραλήπτης της να ασκήσει τυχόν ανακοπή του πλειστηριασμού με βάση το άρθρο 44Γ(3) και το δικαίωμά του να τύχει της προβλεπόμενης ακρόασης πριν από τον πλειστηριασμό. Συνεπώς και συγκεκριμένη ώρα να μην αναφερθεί στην Ειδοποίηση Τύπου ΙΑ (συχνά αναφέρεται ένα χρονικό πλαίσιο από τις 9:00πμ έως τις 5:00μμ γιατί διεξάγονται περισσότεροι πλειστηριασμοί σε μία ημέρα και δεν είναι γνωστή η χρονική διάρκεια της κάθε δημοπρασίας, αναλόγως με τη συμμετοχή σε αυτήν), δεν ενδιαφέρει την Ειδοποίηση Τύπου ΙΑ και ούτε σημαίνει ουσιώδη απόκλιση από καθορισμένο τύπο, που επενεργεί σε δικαίωμα. Είναι η «Ειδοποίηση Πλειστηριασμού» του άρθρου 44Ζ(2) που ορίζει τα σχετικά και εκδίδεται για να προσκαλεί κόσμο στη δημοπρασία. Η Ειδοποίηση Τύπου ΙΑ δεν έχει αυτό το σκοπό, της κλήσης οποιουδήποτε να προσέλθει στη δημοπρασία.

Η Ειδοποίηση Πλειστηριασμού του άρθρου 44Ζ(2) συνιστά το προβλεπόμενο, στο Δεύτερο Παράρτημα των Κανονισμών που εκδόθηκαν δια της Κ.Δ.Π. 185/2015, «Δελτίο Α». Το Δελτίο Α συνηθέστερα εκδίδεται αμέσως μετά την Ειδοποίηση Τύπου ΙΑ και επιδίδεται συγχρόνως στον ενυπόθηκο οφειλέτη και στα ενδιαφερόμενα πρόσωπα και το ίδιο δημοσιεύεται με τους προβλεπόμενους τρόπους. Εκεί ορίζονται τα σχετικά με τη δημοπρασία «Η πώληση θα διεξαχθεί στο …………………………………………, στις …………………. και ώρα …………………».  Με βάση αυτή την ειδοποίηση του Δελτίου Α είναι που θα προσέλθει κοινό σε συγκεκριμένο τόπο και χρόνο για να συμμετάσχει στη δημοπρασία, όπως φυσικά μπορεί και ο ίδιος ο ενυπόθηκος οφειλέτης ή οποιοδήποτε ενδιαφερόμενο, με την έννοια του νόμου, πρόσωπο, να πράξει ομοίως.

Όπως λέχθηκε, η «έφεση» του άρθρου 44Γ(3) στρέφεται μόνον εναντίον της Ειδοποίησης Τύπου ΙΑ. Ο νομοθέτης κατέστησε απρόσβλητη την Ειδοποίηση Τύπου Ι και το Δελτίο Α, ακριβώς γιατί στη διαδικασία πλειστηριασμού δεν είναι εφικτό να διεξάγεται δίκη για το χρεωστικό υπόλοιπο ή οποιαδήποτε άλλη δίκη αφορά σε ουσιαστικό δικαίωμα του ενυπόθηκου οφειλέτη ή άλλου προσώπου. Από τη στιγμή που υπάρχει ισχυρή υποθήκη, η νομοθετική δυνατότητα ενεργοποίησης ιδιωτικού πλειστηριασμού υπάρχει (και δεν υπάρχει μόνο για ορισμένους ενυπόθηκους πιστωτές που συνήψαν συμβάσεις υποθηκών μετά τη θέση σε ισχύ του νόμου), επομένως εκεί όπου υπάρχει ουσιαστικό δικαίωμα (που εκ των πραγμάτων είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις που μπορεί να υπάρχει τέτοιο ουσιαστικό δικαίωμα), θα πρέπει η δυνατότητα εκποίησης κάποιας αμφισβητούμενης υποθήκης να εμποδίζεται προσωρινά. Πολλές φορές, υπάρχει ισχυρισμός περί αντισυνταγματικότητας του Νόμου επειδή εφαρμόζεται και σε συμβάσεις που συνάφθηκαν πριν από τη θέση σε ισχύ του. Η δυνατότητα πλειστηριασμού ωστόσο, η δυνατότητα του ενυπόθηκου πιστωτή να εκποιήσει την υποθηκευμένη περιουσία, ανέκαθεν υπήρχε. Οι νομοθετικές αλλαγές ως προς τον τρόπο διεξαγωγής του πλειστηριασμού, με ιδιωτική ενεργοποίηση και όχι δημόσια, ηλεκτρονικά και όχι φυσικά, που αναγκαστικά ακολουθεί τις ανάγκες και τις εξελίξεις κάθε χρονικής περιόδου, δεν δημιουργεί περιοριστική συνθήκη για τους παλαιούς ενυπόθηκους πιστωτές, εκείνοι να μπορούν να εκποιούν μόνο με τον παλαιό ή με συγκεκριμένο τρόπο και οι άλλοι με διαφορετικό.

Όσον αφορά τη διαδικασία ανακοπής που προβλέπει το άρθρο 44Γ(3), εάν αυτή επιτύχει, η Ειδοποίηση Τύπου ΙΑ παραμερίζεται. Δεν ακυρώνεται. Δεν μπορεί να «ακυρωθεί» ο δεδηλωμένος σκοπός πλειστηριασμού (όπου υπάρχει ισχυρή υποθήκη και δεν εμποδίζεται η εκποίηση δικαστικά), παρά μόνο να παραμεριστεί το διάβημα που επιτρέπει στον ενυπόθηκο πιστωτή να προχωρήσει περαιτέρω (η Ειδοποίηση Τύπου ΙΑ που επιδόθηκε σε όλα τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα), για να διασφαλιστούν πρώτα τα δικαιώματα του ενυπόθηκου οφειλέτη ή άλλων ενδιαφερόμενων προσώπων, όπου υπάρχουν, και στο βαθμό που υπάρχουν. Ο παραμερισμός έχει την έννοια της τοποθέτησης στην άκρη, προσωρινά, γιατί κάτι προέχει τη δεδομένη χρονική στιγμή. Προέχει η Ειδοποίηση Τύπου ΙΑ να έχει το σωστό περιεχόμενο, να λάβουν γνώση όλα τα ενδιαφερόμενα πρόσωπα, να είχε ολοκληρωθεί η προθεσμία που είχε δοθεί για πληρωμή, εάν έχουν εκδοθεί απαγορευτικό διάταγμα ή ο ενυπόθηκος οφειλέτης έχει ενταχθεί σε προστατευτικά σχέδια, να τύχουν της εφαρμογής τους). Εάν παύσει να συντρέχει ο λόγος παραμερισμού, πρακτικά, εκδίδεται νέα Ειδοποίηση Τύπου ΙΑ, κατ’ επέκταση και νέα «Ειδοποίηση Πλειστηριασμού» (Δελτίο Α).

Ακριβώς επειδή η διαδικασία της ανακοπής του πλειστηριασμού συνιστά μέρος της όλης διαδικασίας πλειστηριασμού, ως προβλέπεται, το να παραμεριστεί μια Ειδοποίηση Τύπου ΙΑ χωρίς ουσιαστικό λόγο δεν προσφέρει οτιδήποτε εκτός από το να δημιουργεί το κόστος έκδοσης και επανέκδοσης, επίδοσης και δημοσίευσης ειδοποιήσεων, κόστος που επενεργεί στο συνολικό κόστος του πλειστηριασμού. Προσφέρεται βέβαια εκ των πραγμάτων λίγος περισσότερος χρόνος στον ενυπόθηκο οφειλέτη και στα ενδιαφερόμενα πρόσωπα, ο οποίος, όμως, εάν δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ανατρέψει το σκοπό της εκποίησης καθαυτό, δεν χρησιμεύει. Προσφέρεται, επίσης, μια πρόσκαιρη ικανοποίηση ότι επήλθε κάποιου είδους «νίκη» σε κάτι, επομένως μπορεί να εμφανίζονται διαφημίσεις για επιτυχίες σε σχέση με την ακύρωση πλειστηριασμού, ως η ενέργεια να ήταν νομική υπηρεσία. Ορισμένα ελαττώματα, ωστόσο, της Ειδοποίησης Τύπου ΙΑ, ευλόγως θεραπεύονται, όπως σε κάθε διαδικασία υπάρχει η λειτουργία της θεραπείας (σπάνια μία διαδικασία μπορεί να ρυθμιστεί και να ακολουθηθεί τέλεια), ώστε να είναι δυνατόν, να αποφεύγεται ο παραμερισμός της. Για παράδειγμα, η μη καλή επίδοση, όταν ο παραλήπτης που ανακόπτει και προβάλλει συναφή λόγο έλαβε γνώση και άσκησε και το συναφές δικαίωμα ανακοπής χωρίς επηρεασμό δικαιωμάτων. Ωστόσο, κάποιες φορές η προσέγγιση είναι εξ αρχής η προσπάθεια εντοπισμού ακόμα και επουσιωδών αποκλίσεων από τη μορφή του Τύπου ΙΑ, με σκοπό τέτοιο παραμερισμό, ασχέτως εάν δεν εξυπηρετεί σε οτιδήποτε.

Υπάρχουν διάφορα άλλα ζητήματα που απασχολούν σχετικά με τη διαδικασία της ανακοπής του πλειστηριασμού του άρθρου 44Γ(3), συνακόλουθα με το γεγονός ότι αυτή δεν συνιστά κάποια αυθύπαρκτη και ανεξάρτητη δικαστική διαδικασία για οποιονδήποτε άλλο σκοπό. Είναι βέβαια μια διαδικασία που ασφαλώς κοστίζει (εφόσον προβλέπεται να γίνεται μέσω δικαστηρίου δια τέτοιας αίτησης, οπότε και χρεώνονται δικαστικά έξοδα με βάση τις κλίμακες που ισχύουν για τέτοιου είδους αιτήσεις, ενώ θα μπορούσε να γίνεται με ένα άλλο τρόπο, απλούστερο και φθηνότερο). Επομένως (αυτός είναι ένας λόγος παραπάνω) θα πρέπει να ενεργοποιείται όταν υφίσταται όντως λόγος να ενεργοποιηθεί. Παρατηρείται, ωστόσο, ότι συχνά ενεργοποιείται για την επίτευξη διαφόρων άλλων σκοπών, που δεν συνάδουν καν με τη διαδικασία μέρος της οποίας είναι η διαδικασία ανακοπής και απλά επειδή παρεμβάλλεται δικαστήριο (με συγκεκριμένη και ειδική δικαιοδοσία στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας πλειστηριασμού – δικαστήριο του πλειστηριασμού) φορτίζεται με σωρεία ισχυρισμών και θέσεων, σε μια προσπάθεια αυτή η διαδικασία να αναχθεί σε ολόκληρη δίκη εναντίον του ενυπόθηκου πιστωτή. Δεν διεξάγεται δίκη εναντίον του ενυπόθηκου πιστωτή με τη διαδικασία αυτή. Δημιουργεί έτσι και ερωτηματικό κατά πόσο το δικαστήριο του πλειστηριασμού που αναλαμβάνει εξουσία με βάση το άρθρο 44Γ(3) μπορεί να εξετάζει ζητήματα συνταγματικότητας των διατάξεων του νόμου βάσει των οποίων το ίδιο αναλαμβάνει και ασκεί την εν λόγω εξουσία ή εάν τέτοια δυνατότητα έχει μόνο δια ενδίκου μέσου άλλο από εκείνο της έφεσης του άρθρου 44Γ(3), που εκείνο συνιστά ειδικά (ένδικο) διάβημα στο πλαίσιο της διαδικασίας πλειστηριασμού.

Ως μέρος της διαδικασίας πλειστηριασμού, η διαδικασία ανακοπής, ενδιαφέρει και κάθε πρόσωπο που έλαβε Ειδοποίηση Τύπου ΙΑ (εάν όχι και κάθε πολίτη που έλαβε γνώση Ειδοποίησης Πλειστηριασμού μέσα από δημοσίευση). Κι όμως, το πρόσωπο που ανακόπτει τον πλειστηριασμό, δεν επιδίδει το διάβημα της ανακοπής σε όλα τα πρόσωπα που έλαβαν ειδοποιήσεις, ούτε το δημοσιεύει. Ούτε ο ενυπόθηκος πιστωτής υπέχει υποχρέωση να ενημερώσει τυχόν άλλα πρόσωπα ότι ο ενυπόθηκος οφειλέτης ή συγκεκριμένο πρόσωπο που φέρεται ως ενδιαφερόμενο πρόσωπο επιχειρεί ανακοπή του πλειστηριασμού. Όταν παραμερίζεται μια Ειδοποίηση Τύπου ΙΑ από δικαστήριο, επίσης, δεν υπάρχει διαδικασία ενημέρωσης οποιουδήποτε άλλου γνωρίζει ότι θα γίνει ο πλειστηριασμός σε συγκεκριμένη ημερομηνία και ενδεχομένως να προσδοκεί να γίνει η δημοπρασία γιατί αναμένει να εισπράξει από το εκπλειστηρίασμα ή γιατί θέλει να απαλλαχθεί από προσωπική ευθύνη εγγυητή ή για οποιονδήποτε άλλο λόγο. Ούτε και όταν συντρέξει άλλος λόγος να μην πραγματοποιηθεί ο πλειστηριασμός που ορίστηκε σε συγκεκριμένη ημερομηνία (π.χ. γιατί αρρώστησε ο δημοπράτης) υπάρχει διαδικασία ενημέρωσης των ενδιαφερόμενων προσώπων. Πιθανόν να σπεύσουν να πάνε στον πλειστηριασμό και αυτός απλά να μην διεξαχθεί. Ίσως εάν και όταν εκσυγχρονιστεί η διαδικασία των πλειστηριασμών, ώστε να συνάδει με τους ρυθμούς και τις συνήθειες της εποχής, να είναι εφικτό, μέσα από μια ενιαία πλατφόρμα (η οποία θα στέλνει αυτόματες ειδοποιήσεις και μηνύματα με SMS ή email ή άλλα τεχνολογικά μέσα), να καθίσταται γνωστό εάν και πότε θα διεξαχθεί ένας πλειστηριασμός, οποιεσδήποτε αλλαγές στον τόπο ή στην ώρα, εάν έχει ασκηθεί ανακοπή και από ποιον, να παρακολουθείται η διαδικασία, κ.λπ.

Ακριβώς επειδή δεν υπάρχει διαδικασία ενημέρωσης για οποιεσδήποτε αλλαγές συμβαίνουν όσον αφορά τη δρομολογημένη διαδικασία πλειστηριασμού, το πρόσωπο που επιθυμεί να ασκήσει ανακοπή, θα πρέπει ίσως να βεβαιωθεί, πριν την καταχώρηση μίας δικαστικής αίτησης που κοστίζει, ότι δεν επήλθε οποιαδήποτε τέτοια αλλαγή σε σχέση με τον πλειστηριασμό, ούτως ώστε, εάν είναι, να αποφύγει το κόστος της διαδικασίας. Ένα κόστος για το οποίο δεν ευθύνεται ούτε ο επισπεύδων ενυπόθηκος πιστωτής ούτε οποιοδήποτε πρόσωπο ενδεχομένως παρέμβηκε στη διαδικασία ματαιώνοντας ή αναστέλλοντας είτε το σκοπό είτε τη συγκεκριμένη διαδικασία πλειστηριασμού. Τις περισσότερες φορές, ωστόσο, υπάρχει έλλειψη συνεννόησης του ενυπόθηκου οφειλέτη ή των ενδιαφερόμενων προσώπων με τον ενυπόθηκο πιστωτή, ίσως επειδή κατέστη ενός είδους  συνήθεια να ασκείται το ένδικο διάβημα του άρθρου 44Γ(3) απλά για να ασκηθεί, υπό τύπο αντίδρασης, και επειδή προβλέπεται ως δυνατότητα, εκλαμβάνοντας ότι συνιστά διάβημα εναντίον του ενυπόθηκου πιστωτή και ο πλειστηριασμός ενυπόθηκου ακινήτου συνιστά «εχθρική» διαδικασία.

Δεν είναι «εχθρική» διαδικασία, η διαδικασία πλειστηριασμού, είναι διαδικασία συνεργασίας. Ο ενυπόθηκος πιστωτής, επισπεύδοντας τον πλειστηριασμό, ενεργεί εκ μέρους του ενυπόθηκου οφειλέτη που εναπόθεσε στα χέρια του ενυπόθηκου πιστωτή την περιουσία αυτή, ώστε εάν ο ενυπόθηκος οφειλέτης δεν ασκήσει το δικαίωμά του να επιλέξει να πληρώσει την απαίτηση πληρωμής, να μπορεί να διατεθεί η ενυπόθηκη περιουσία. Ο ενυπόθηκος πιστωτής λογοδοτεί έναντι στο ενυπόθηκο οφειλέτη, τους εγγυητές του ενυπόθηκου χρέους και τον πρωτοφειλέτη (εάν είναι άλλο πρόσωπο), για την καλή χρήση της εξασφάλισης. Η αντιπαράθεση ωστόσο υπεισέρχεται στη διαδικασία πλειστηριασμού μέσω της γενικότερης προσπάθειας αποφυγής του χρέους ή αμφισβήτησης του ύψους του χρεωστικού υπολοίπου και της εντύπωσης ότι όταν επισπεύδει πλειστηριασμό ο ενυπόθηκος πιστωτής ενώ εκκρεμεί αγωγή για το χρέος (η οποία από μόνη της συνιστά μορφή αντιπαράθεσης), πράττει για να επηρεάσει την υπόθεση οποιουδήποτε ή για να εξαναγκάσει τέτοια συνεργασία που απαιτεί η διαδικασία πλειστηριασμού. Η συγκέντρωση στο ίδιο πρόσωπο των ιδιοτήτων του πρωτοφειλέτη και του ενυπόθηκου οφειλέτη, επίσης, είναι δυνατόν να προκαλεί τέτοια δυσχέρεια, όταν το πρόσωπο αυτό, υπό την ιδιότητα του πρωτοφειλέτη αμφισβητεί ότι παράβηκε τη σύμβαση του με τον πιστωτή ή ότι υπάρχει αυτό το χρεωστικό υπόλοιπο, ενώ υπό την ιδιότητά του ως ενυπόθηκος οφειλέτης, απλά επιλέγει εάν θα ανταποκριθεί στην απαίτηση πληρωμής, δηλαδή το ενυπόθηκο χρέος (που μπορεί να συνιστά μικρότερο ποσό από το εξασφαλιζόμενο χρέος) ή εάν θα διαθέσει την πλήρη κυριότητα της ενυπόθηκης περουσίας χωρίς να μπορεί να αμφισβητήσει την απαίτηση πληρωμής και το ύψος του εξασφαλιζόμενου χρέους.

Πέραν αυτών των προβληματισμών που σχετίζονται με τη διαδικασία ανακοπής και την αντιμετώπισή τής γενικά, συνέβη και το εξής νομοθετικό ολίσθημα: ο τροποποιητικός Νόμος 87(Ι)/2018 είχε καταργήσει το άρθρο 44ΙΓ («εφέσεις») που είχε εισάγει ο Νόμος 142(Ι)/2014, που ήταν εκείνο το άρθρο που παρέπεμπε για τα διαδικαστικά στα άρθρα 80 και 81 του περί Ακίνητης Ιδιοκτησίας (Διακατοχή, Εγγραφή και Εκτίμηση) Νόμου Κεφ. 224, σε ανάλογη εφαρμογή όπου η κάθε αναφορά σε «Διευθυντή» να εννοεί «ενυπόθηκο δανειστή». Η αντίστοιχη τροποποίηση του άρθρου 44Γ(3) δεν προσέθεσε τη ρήτρα αναλογικής εφαρμογής, αφήνοντας τις εφέσεις των άρθρων 44Γ(3) και 44Ι διαδικαστικά κάπως μετέωρες, ώστε κάποιος που διαβάζει το Μέρος VIA του Νόμου σήμερα ως έχει να βλέπει μεν τη δυνατότητα «έφεσης στο Επαρχιακό Δικαστήριο» είτε με βάση το άρθρο 44Γ(3) είτε με βάση το άρθρο 44Ι (σε ένα επόμενο στάδιο), χωρίς ωστόσο να γνωρίζει τι διαδικασία εφαρμόζεται γι’ αυτές τις εφέσεις που δεν συνδέονται πλέον ρυθμιστικά με τα άρθρα 80 και 81 του Κεφ. 224, κατ’ επέκταση και στους Κανονισμούς που εκδόθηκαν βάσει του Κεφ. 224 και διαλαμβάνουν τη διαδικασία της έφεσης. Βέβαια, η ουσιαστική δυνατότητα έφεσης δεν αναιρείται και μένει στο Δικαστήριο να εφαρμόσει από μόνο του αναλογικά τυχόν άλλους Κανονισμούς.

Print Friendly, PDF & Email
Ετικέτες: , , , ,