Στις 8 Οκτωβρίου 2024, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) εξέδωσε την ομόφωνη απόφασή του στην ατομική προσφυγή M.A. and Z.R. v. Cyprus (αρ. αίτησης 39090/20). Αντικείμενο της υπόθεσης ήταν η επιστροφή στον Λίβανο των αιτητών, ήτοι δύο Σύρων υπηκόων, μαζί με άλλους Σύρους, μετά από την «αναχαίτιση», όπως το ΕΔΔΑ αναφέρει, του πλοιαρίου τους εντός των χωρικών υδάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας, από τις Αρχές της Δημοκρατίας, παρά την ισχυριζόμενη επιθυμία τους να ζητήσουν άσυλο στην Κύπρο.
Στην παρούσα υπόθεση, το ΕΔΔΑ κατέληξε ότι οι κυπριακές Αρχές επέστρεψαν στον Λίβανο τους αιτητές χωρίς να εξετάσουν το αίτημά τους για άσυλο και χωρίς να λάβουν όλα τα βήματα που απαιτούνται με βάση τον περί Προσφύγων Νόμο της Δημοκρατίας. Επίσης, ότι οι αρμόδιες Αρχές δεν διεξήγαγαν αξιολόγηση του κινδύνου έλλειψης πρόσβασης σε αποτελεσματική διαδικασία ασύλου στον Λίβανο, ούτε αξιολόγησαν τον κίνδυνο επαναπροώθησης ή τις συνθήκες διαβίωσης των αιτητών ασύλου στον Λίβανο προτού τους απομακρύνουν. Η Δημοκρατία επομένως, σύμφωνα με το ΕΔΔΑ, απέτυχε να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της που πηγάζουν από το Άρθρο 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), σύμφωνα με το οποίο «κανείς δεν επιτρέπεται να υποβληθεί σε βασανιστήρια ή σε απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση ή τιμωρία».
Πέραν των ανωτέρω, κρίθηκε ότι η απέλαση των αιτητών ήταν ομαδική στη φύση της, καθότι δεν παρουσιάστηκαν στοιχεία που να αφορούν σε κάθε έναν από τους επιβαίνοντες στο πλοιάριο ξεχωριστά, ούτε αποσπάσματα συνεντεύξεων ή άλλο υλικό, αλλά ούτε υπήρξε οποιαδήποτε ένδειξη ότι οι αιτητές απέτυχαν να συνεργαστούν με τις κυπριακές Αρχές. Σύμφωνα με το ΕΔΔΑ, υπήρξε παραβίαση του Άρθρου 4 του Τέταρτου Πρωτοκόλλου της ΕΣΔΑ που απαγορεύει τις ομαδικές απελάσεις αλλοδαπών. Για τις ως άνω παραβιάσεις το Δικαστήριο έκρινε επίσης ότι οι αιτητές δεν είχαν στη διάθεσή τους αποτελεσματικές θεραπείες όπως προνοεί το Άρθρο 13 της ΕΣΔΑ (Δικαίωμα αποτελεσματικής προσφυγής).
Όσον αφορά στο παράπονο των αιτητών για τον τρόπο που έτυχαν μεταχείρισης από τη Δημοκρατία, το Δικαστήριο έκρινε ότι οι συνθήκες που επικρατούσαν ενόσω οι αιτητές βρίσκονταν υπό τον έλεγχο των κυπριακών Αρχών συνιστούσαν εξευτελιστική μεταχείριση κατά παράβαση του Άρθρου 3 της ΕΣΔΑ (Απαγόρευση των βασανιστηρίων).
Το Δικαστήριο επιδίκασε αποζημιώσεις για κάθε αιτητή ξεχωριστά ύψους 22.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 4,700 ευρώ για έξοδα.
πηγή: Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών
