Διαβάστε την ομιλία του Δώρου Ιωαννίδη, Προέδρου του Παγκυπρίου Δικηγορικού Συλλόγου, στην εκδήλωση της Βουλής για την ψήφιση του νόμου των Γενικών Αρχών του Δικοικητικού Δικαίου (158(Ι)/99) .
Οι Γενικές Αρχές του Διοικητικού Δικαίου είναι πλήρως συνυφασμένες με την έννοια της αρχής της νομιμότητας. Είναι η αναγνώριση των δικαιωμάτων των Διοικούμενων.
Παρά τα 20 χρόνια από την ψήφιση του Νόμου Περί των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου, ακόμα προσπαθούμε να βρούμε τρόπο πώς να υιοθετούνται οι αποφάσεις των Διοικητικών Δικαστηρίων. Εγχείρημα πολύ δύσκολο το οποίο απασχολεί την Επιτροπή Νομικών και αφού υπάρχει ομοφωνία ελπίζουμε σύντομα να έχουμε αποτελέσματα. Εγώ θα αναφερθώ σε πιο γενικές έννοιες για την σημασία του Νόμου Περί το Δίκαιο.
Το Διοικητικό Δίκαιο, με τις αρχές και τους κανόνες του ρυθμίζει την οργάνωση και την λειτουργία της Δημόσιας Διοίκησης, δηλαδή του συνόλου των δημοσίων υπηρεσιών του κράτους και των νομικών προσώπων εκείνων που διακρίνονται ως φορείς άσκησης δημοσίας εξουσίας, καθώς και τις σχέσεις αυτών προς τους πολίτες και τα διοικητικά όργανα.
Ωσαύτως θέματα που αφορούν την διάρθρωση, το προσωπικό, την περιουσία, ή αναφέρονται στο διοικητικό και δικαστικό έλεγχο και στις εκδιδόμενες υπό των παραπάνω υπηρεσιών και νομικών προσώπων διοικητικές πράξεις, όπως και στη διαμόρφωση των σχέσεων προς τρίτους, και ακόμη στη κατ’ αρμοδιότητα έκταση που δρουν αυτές, διέπονται από το Διοικητικό Δίκαιο που ουσιαστικά αποτελεί τον πιο ζωτικό κοινωνικό κλάδο του Δικαίου
Είμαστε σε μια χώρα που αγωνιζόμαστε να πείσουμε ότι η βία που επιβάλλει τον ισχυρό και εξοντώνει τον αδύνατο δεν αποτελεί αξία, παρά το ότι δυστυχώς είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός και το βλέπουμε καθημερινά.
Εμείς έχουμε υποχρέωση περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο να σεβόμαστε τις Γενικές Αρχές του Διοικητικού Δικαίου.
Ο άνθρωπος με την κοινωνική οργάνωση και την πνευματική εξέλιξη απομακρύνεται από την βία που καθορίζει η υπερεξουσία και θέτει κανόνες, Γενικές Αρχές όπου κάθε πολίτης, κάθε διοικούμενος, μπορεί να τις χρησιμοποιήσει για να προσφύγει κατά της ίδιας της Διοίκησης, εάν αυτή καταχράται το δικαίωμά της.
Γιατί θεσμοθετούνται οι Αρχές Δικαίου;
Μια απλουστευμένη εκδοχή είναι η φυσική τάση και η υπερεξουσία που σχετίζεται με την βία και την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Αυτό είναι η φυσική τάση, έξω από το πλαίσιο οργανωμένης κοινωνίας.Προσφεύγουμε σε νομοθετικά πλέγματα για να προστατεύσουμε τους πολίτες, τους Διοικούμενους αλλά και την ίδια την Διοίκηση. Η τήρηση των Γενικών Αρχών του Διοικητικού Δικαίου, προστατεύει από μόνη της την ίδια την Διοίκηση και συνδέεται άμεσα με τους πολίτες.
Θα αναφερθώ σε ένα απόσπασμα του Έλληνα παιδαγωγού Ευάγγελου Παπανούτσου από το σύγγραμμά του «Το Δίκαιο της πυγμής» :
«Την αμφισβήτηση την
Αισθανόμαστε σαν
Προσβολή στην
«ανθρωπιά» μας. Βέβαια
Δεν είναι «φυσικό», την
Ώρα που αναγκάζομαι ή ν’
αδικήσω ή να αδικηθώ
εγώ να προτιμήσω να
αδικηθώ παρά να
αδικήσω είμαι όμως
περήφανος σαν άνθρωπος,
τιμώ την «ανθρωπιά» στο
πρόσωπο μου, όταν
υπερβαίνω την φυσική
ίσως τάση να βλάψω τον
όμοιο μου για ν’ αποφύγω
την βιαιότητα του και
δέχομαι τα πλήγματα
χωρίς να τα ανταποδίνω.
Εάν υποχωρήσω στις
παρορμήσεις του ενστίκτου
και επιτεθώ, το «ζώο» μέσα
μου θα νικήσει, ενώ όμως
σαν άνθρωπος με φρόνημα
ηθικό θα νικηθώ. Και αυτή
τη νίκη του «φυσικού» που
με ταπεινώνει δεν τη θέλω.
Είναι γι’ αυτό που όλοι καλούμαστε να σεβόμαστε τις Αρχές του Δικαίου.
Στη σύγχρονη εποχή όπου παρατηρείται έντονη επέκταση του Ιδιωτικού Δικαίου σε χώρους Διοικητικής Δραστηριότητας πρέπει να επιδιώκουμε να εφαρμόζουμε τις αρχές του Διοικητικού Δικαίου και να επεκτείνουμε το κοινωνικό κράτος σε θέματα που αφορούν ατομικά δικαιώματα. Είναι γι’ αυτό που πρέπει να επιδιώκουμε μέσω των εν λόγω αρχών την κατοχυρωμένη έννομη προστασία.
Η άμεση υιοθέτηση των Γενικών Αρχών του Δικαίου δεν πρέπει να ερμηνευθεί ως απλή εκδήλωση προοδευτισμού. Στις αρχές αυτές εκφράζονται συνολικές απόψεις δικαίου και ηθικής ως προς τον τρόπο άσκησης της εκτελεστικής εξουσίας. Είναι κατά την γνώμη μου το σημαντικότερο μέσο, όχι μόνο ελέγχου της νομιμότητας των Διοικητικών πράξεων αλλά και της διαπαιδαγώγησης των Διοικητικών Οργάνων στη νομιμότητα.
Το τι πράγματι είναι οι γενικές αρχές και πως τις χρησιμοποιεί το Δικαστήριο διαφαίνεται μέσα από την Νομολογία που ακολούθησε.Έχουν βοηθήσει σημαντικά να ξεφύγουμε από την πολυνομία και έχουν δώσει τις κατευθυντήριες γραμμές με πλήρη κατανοητό περιεχόμενο.
