Η απόφαση της Ελληνικής Δικαιοσύνης για την υπόθεση «Τοπαλούδη» ήταν αμείλικτη και αποδόθηκε νωρίς. Υποψιάζομαι όμως, ότι αυτό έγινε λόγω της δημοσιότητας που πήρε η υπόθεση, ενώ άλλα τόσα παιδιά περιμένουν ακόμα δικαίωση…
H Εισαγγελέας της υπόθεσης αγόρευσε για εκατοντάδες, χιλιάδες, εκατομμύρια παιδιά που βιώνουν την απαξίωση, την βία, την σεξουαλική κακοποίηση και τέλος τον θάνατο έναντι των αδυνάτων. Κατάφερε εντός μιας δικαστικής αίθουσας να αποδώσει ευθύνες, να απονείμει δικαιοσύνη και εν τέλει να κάνει –ίσως- την πιο γνωστή και άρτια αγόρευση που αφορά παρεμφερή θέματα. Κατά την αγόρευσή της τόνισε τα εξής: «…Ας αποδοθεί δικαιοσύνη και ας καταστραφεί ο κόσμος όλος. Το παιδί σας οδηγήθηκε ως πρόβατο επί σφαγή, αν μπορώ να σας απαλύνω το πόνο σας, θα σας πω ότι η κόρη σας ήταν μια ηρωίδα, δεν ήταν μόνο ένα δώρο ζωής». Η Εισαγγελέας δεν δίστασε να αναφερθεί στους κατηγορούμενους σαν τέρατα και να αναδείξει ότι είχαν πλήρη επίγνωση των πράξεων τους. Κάτι που σε άλλες περιπτώσεις δεν γίνεται. Τουναντίον, στην Κυπριακή κοινωνία συχνά χαρακτηρίζουμε ως έγκλημα πάθους, ζήλιας και βρίσκουμε -ίσως και υποσυνείδητα- ελαφρυντικά για τους θύτες.
Τα τελευταία είκοσι χρόνια η Κυπριακή κοινωνία βρέθηκε τριαντα-εφτά φορές αντιμέτωπη με παρόμοιες καταστάσεις. Ενώ, από το 2010 έως και σήμερα, σαν κοινωνία ήρθαμε αντιμέτωποι με φρικιαστικά εγκλήματα, τα οποία δημοσιοποιήθηκαν ως εγκλήματα πάθους και ζήλιας. Απ’ ότι φαίνεται η κοινωνία μας είναι προετοιμασμένη να κατευνάσει συνειδήσεις, αποφεύγοντας να αναδείξει τα θέματα επί της ουσίας. Για του λόγου το αληθές, έρευνα του Μεσογειακού Ινστιτούτου για την Ισότητα των φύλων, μέσα από μια σειρά ποιοτικών και ποσοτικών αναλύσεων καταλήγει στο ότι «σχεδόν 1 στις 2 γυναίκες που υπόκεινται κακοποίηση φοβάται να ζητήσει την οποιαδήποτε βοήθεια, ή/και δεν της παρέχεται, ενώ περίπου 1 στις 4 υπόκειται κάποιας μορφής βίας.» Με λίγα λόγια, τα συγκεκριμένα εγκλήματα φαίνεται να είναι το αποτέλεσμα μιας γενικευμένης κατάστασης, η οποία διαιωνίζεται, αντί να αντιμετωπίζεται στο πέρασμα των χρόνων.
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα με χρονική σειρά.
- 2011: Η 24χρονη Τζούλια Οπόροκ και η τριών χρονών κόρη της δολοφονούνται και βιάζονται.
- 2013: Η 27χρονη Γεωργία Γεωργίου δολοφονείται εν ψυχρώ, ενώ η 10χρόνη κόρη της τραυματίζεται από τις σφαίρες.
- 2014: Η 35χρονη Μαργαρίτα Πιττή δολοφονείται μαζί με την 9χρονη κόρη της, ενώ ο 14χρονος γιος της τραυματίζεται από τα πυρά.
- 2015: Η 36χρονη Ντανιέλα Ρόσκα δολοφονήθηκε στο διαμέρισμα της ενώ βρέθηκε με πολλαπλά χτυπήματα στο κεφάλι.
- 2019: Τα πτώματα πέντε γυναικών και δύο ανήλικων κοριτσιών βρέθηκαν στην Επαρχία Λευκωσίας και ένας κατά συρροήν δολοφόνος ξεσκεπάζεται.
Συχνά πυκνά σε όλες τις παραπάνω υποθέσεις γίναμε θεατές μιας προσπάθειας εξιλέωσης του θύτη. Στα δημοσιογραφικά αρχεία υπάρχουν εκφράσεις όπως «το αρρωστημένο πάθος του όπλισε το χέρι», «θόλωσε», «ένιωσε πίεση», «το θύμα του όπλισε το χέρι». Επιπλέον, χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πως η έννομη τάξη αντιμετωπίζει τέτοια θέματα υπάρχει στην υπόθεση της κ. Γεωργίου, το 2013. Ενώ το θύμα κατήγγειλε τον θύτη στην Αστυνομία για βίαιη συμπεριφορά και ενώ αρχικά του κατάσχεσαν το όπλο, στο τέλος του το επέστρεψαν επειδή δεν υπήρχε γραπτό παράπονο. Επίσης, μια πρόσφατη Παγκύπρια Έρευνα, επιχορηγημένη από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αναλύει ουσιαστικά το ποσοστό ζημιάς έναντι στο κοινωνικό μας σύνολο. Καταγράφει ότι το 43% των γυναικών που υπέστηκαν κακοποίηση από το σύντροφό τους δεν είχαν συμπαράσταση από τον οποιονδήποτε. Παράλληλα, είναι καταγεγραμμένο ότι το 28% των Κύπριων γυναικών υπέστη κάποια μορφή κακοποίησης από νυν ή πρώην σύζυγο ή σύντροφο. Με λίγα λόγια, σχεδόν 1 στις 2 γυναίκες που υπόκειται κακοποίηση φοβάται να ζητήσει την οποιαδήποτε βοήθεια, ή/και δεν της παρέχεται, ενώ περίπου 1 στις 4 υπόκειται κάποιας μορφής βίας. Εν τέλει, ποσοστό εξ’ αυτών δολοφονούνται αφού κάποιες δεν ζήτησαν και άλλες δεν έλαβαν την όποιαδήποτε βοήθεια.
Στην κοινωνία μας δεν σε ενδιαφέρει τι γίνεται εκτός κι αν αφορά το δικό σου το παιδί. Ας προσέξουμε, λοιπόν, να μην είναι το δικό μας παιδί μας στη θέση όλων αυτών κι εμείς στη θέση του ηθικού αυτουργού. Η κοινωνία μας αλλάζει, διαφοροποιείται. Χρειάζεται ωστόσο, μια συγκροτημένη προσπάθεια της πολιτείας για να αλλάξουν πολλά πράγματα. Η αγόρευση μιας Εισαγγελέως δεν είναι από μόνη της αρκετή για να αλλάξουν νοοτροπίες.
Εν κατακλείδι, χρειάζεται μια οργανωμένη προσπάθεια που να αποτελείται από μια σειρά νομοθετικών ρυθμίσεων που το θύμα να μπορεί να καταγγέλλει χωρίς να στοχοποιείται. Χρειάζεται ένας βιώσιμος μηχανισμός ο οποίος θα μπορεί να προλαμβάνει τις δικαστικές αίθουσες, αφού δεν θα αφήνει τα πράγματα να εξελιχθούν με τέτοιο τρόπο που να θρηνούμε θύματα. Χρειάζεται εκπαίδευση και ανάγκη για ενημέρωση του κοινωνικού συνόλου. Χρειάζονται συγκροτημένες κρατικές παρεμβάσεις και όχι μεμονωμένες ιδιωτικές πρωτοβουλίες. Κοιτάξτε να δείτε όμως πόσες «Τοπαλούδες» υπάρχουν στην κοινωνία μας. Κοιτάξτε να δείτε πόσα παιδιά υποφέρουν σε τούτο το κόσμο γιατί είναι διαφορετικά ή πιο αδύναμα. Κοιτάξτε να τα βρείτε. Η υπόθεση της 21χρονης Τοπαλούδη είναι μια καλή ευκαιρία. Η Τοπαλούδη από δω και στο εξής είναι η προστάτιδα της κάθε κοπέλας, του κάθε «αδύναμου». Μαρτύρησε για να συμβάλει καθοριστικά στην αλλαγή της νοοτροπίας μέρους της κοινωνίας μας. Θα την θυμόμαστε για πάντα.
