Ο πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Ιράν μαίνεται ήδη για μια εβδομάδα και κανένα σημάδι δεν δείχνει την πιθανότητα αποκλιμάκωσης. Αντιθέτως, οι τελευταίες εξελίξεις δείχνουν ότι η ένταση κλιμακώνεται και εκτραχύνεται, με τις εκατέρωθεν επιθέσεις να πραγματοποιούνται καθημερινά και επαναλαμβανόμενα και τα πλήγματα να μεταφέρονται σε κατοικημένες περιοχές, πέραν των στρατιωτικών στόχων που είχαν προεπιλεγεί. Ένα κομβικό σημείο στην παρούσα κρίση αποτελεί το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και κυρίως οι υπόγειες πυρηνικές εγκαταστάσεις στο Φόρντοου, καταστροφή του οποίου θα σήμαινε μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του Ισραήλ στην παρούσα κρίση.
Η Μονάδα Εμπλουτισμού Καυσίμου του Φορντόου αποτελεί την πιο μυστική και οχυρωμένη πυρηνική εγκατάσταση του Ιράν. Είναι χτισμένη σε βάθος περίπου 80–110 μέτρων κάτω από ένα βουνό κοντά στην πόλη Κομ. Δημιουργήθηκε αρχικά ως αμυντικός χώρος και η υπόγεια τοποθεσία του και ενισχυμένη υποδομή του το καθιστά εξαιρετικά δύσκολο στόχο για συμβατικές αεροπορικές επιθέσεις. Σύμφωνα με διαθέσιμα στοιχεία, κυρίως απορρέοντα από τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), στην πυρηνική εγκατάσταση του Φορντόου υπάρχουν φυγοκεντρητές IR 1 και IR 6, που επιτρέπουν εμπλουτισμό ουρανίου έως και 60%, πλησιάζοντας επίπεδα κατάλληλα για κατασκευή πυρηνικού όπλου. Η στρατηγική του αξία είναι τεράστια και η καταστροφή του θα μπορούσε να επιβραδύνει σημαντικά το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Ωστόσο, η κατασκευή του το καθιστά σχεδόν άτρωτο.
Η εκστρατεία του Ισραήλ κατά του Ιράν που ξεκίνησε στις 13 Ιουνίου 2025 περιλαμβάνει μέχρι σήμερα μια συντονισμένη σειρά αεροπορικών επιθέσεων σε ιρανικούς πυρηνικούς και στρατιωτικούς στόχους, συμπεριλαμβανομένων των Νατάνζ, Ισφαχάν, Ταμπρίζ και βάσεων κοντά στην Τεχεράνη, ως επίσης και την εξόντωση ανώτατων διοικητών των Φρουρών της Επανάστασης, του στρατού και επιστημόνων του πυρηνικού προγράμματος. Οι προσπάθειες στοχοποίησης της συγκεκριμένης πυρηνικής εγκατάστασης μέχρι στιγμής δεν έχουν επιφέρει δομικές καταστροφές, παρά μόνο επιφανειακές και οι δυνατότητες του Ισραήλ με την υφιστάμενη στρατιωτική του δυνατότητα σε διατρητικές βόμβες δεν είναι ικανή να επιφέρει καταστροφικά πλήγματα στο Φορντόου.
Στο παρόν εξετάζονται οι στρατηγικές επιλογές που δυνατόν να έχει το Ισραήλ για την καταστροφή της πυρηνικής εγκατάστασης του Φορντόου. Η πλέον αποτελεσματική επιλογή του Ισραήλ είναι η χρήση της μεγαλύτερης συμβατικής βόμβας που υπάρχει σήμερα στον κόσμο – της GBU 57 MOP ή «Massive Ordnance Penetrator» την οποία έχουν, όμως, μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής και αποτελείτην μόνη συμβατική βόμβα που μπορεί να φτάσει στις βαθιά υπόγειες εγκαταστάσεις του Φορντόου. Η μεταφορά της απαιτεί βομβαρδιστικά B2 και επιχειρησιακή υποστήριξη από βάσεις, όπως το Ντιέγκο Γκαρσία στον Ινδικό Ωκεανό. Ωστόσο, ακόμα και μια επιτυχημένη επίθεση ενδέχεται να μη διαλύσει πλήρως τη μονάδα και θα μπορούσε να προκαλέσει ευρεία σύγκρουση, αφού θα σήμαινε την εμπλοκή των ΗΠΑ στον πόλεμο, κάτι το οποίο γίνεται, εν πάσει περιπτώσει, πιθανότερο τις τελευταίες μέρες. Μια δεύτερη επιλογή για το Ισραήλ είναι η συνέχιση των αεροπορικών του επιθέσεων με στόχο τις εξωτερικές υποδομές του Φορντόου. Αυτό ενδέχεται να επιβραδύνει τις εργασίες αλλά όχι να τις τερματίσει. Ο κίνδυνος κλιμάκωσης παραμένει υψηλός, ως επίσης και η πιθανότητα απωλειών από πλευράς στρατιωτικού υλικού του Ισραήλ, λόγω των αυξημένων μέτρων προστασίας της εγκατάστασης. Ως τρίτη επιλογή αναφέρεται η δολιοφθορά και οι καταδρομικές επιχειρήσεις κατά του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, που ίσως αποδειχθούν αποδοτικές με λιγότερο κίνδυνο άμεσης κλιμάκωσης, επιλογή, όμως, που έχει τους δικούς της πρακτικούς περιορισμούς.
Η πιο ακραία επιλογή για το Ισραήλ θα ήταν η χρήση πυρηνικών όπλων, που πιστεύεται ευρέως ότι έχει στην κατοχή του το Ισραήλ, ήδη από την δεκαετία του 1960. Μια τέτοια ενέργεια, όμως, θα είχε τις πλέον καταστροφικές συνέπειες, με έντονο γεωπολιτικό αποτύπωμα και τεράστιες ανθρωπιστικές συνέπειες, ως επίσης και την διεθνή κατακραυγή.
Η πλέον καλύτερη επιλογή είναι, φυσικά, η διπλωματική οδός που αποτρέπει την περαιτέρω κλιμάκωση και περιορίζει τις απώλειες και την καταστροφή, αποτελώντας την πλέον ασφαλή οδό για την επίλυση της κρίσης. Τονίζεται ότι προ των επιθέσεων του Ισραήλ, το Ιράν ήταν προγραμματισμένο να παρακαθήσει σε συζητήσεις με τις ΗΠΑ για το πυρηνικό του πρόγραμμα, συζητήσεις που εκ των πραγμάτων ακυρώθηκαν. Τονίζεται, επίσης, ότι ο ΙΑΕΑ για πρώτη φορά, προ των επιθέσεων, καταδίκασε σε ψήφισμά του το Ιράν για μη συμμόρφωση του σε σχέση με το πυρηνικό του πρόγραμμα, απαγόρευση ή περιορισμό των επιθεωρήσεων σε πυρηνικές του εγκαταστάσεις και εμπλουτισμό ουρανίου πέραν του επιτρεπόμενου ορίου.
Σε όλες τις πιο πάνω επιλογές του Ισραήλ, σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής που έχουν ήδη μετακινήσει στρατιωτικά μέσα στην περιοχή και ενισχύσει την παρουσία και τις δυνατότητές του. Οι ΗΠΑ φαίνονται έτοιμες να παρέμβουν στρατιωτικά και αυτό θα διαφανεί τις αμέσως επόμενες μέρες αν και στο παρόν σημείο οι τελικές αποφάσεις δεν έχουν ακόμα λεχθεί. Το Ιράν έχει ξεκάθαρα προειδοποιήσει τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους ότι σε περίπτωση εμπλοκής τους θα έχουν τραγικές συνέπειες και απείλησε πλήγματα κατά στρατιωτικών τους βάσεων και συμφερόντων στην περιοχή.
Οι επιπτώσεις των πιο πάνω, ειδικά όσον αφορά στις στρατιωτικές επιλογές, θα είναι ιδιαίτερα σημαντικές και θα οδηγήσουν σε περιφερειακή κλιμάκωση της κρίσης με παγκόσμιες προεκτάσεις. Μέχρι στιγμής, τα παράθυρα διπλωματικής παρέμβασης παραμένουν ανοιχτά, αλλά με την πάροδο των ωρών και ημερών αυτά περιορίζονται, ενόψει ενός επικείμενου πλήγματος με την εμπλοκή των ΗΠΑ. Το υπόγειο πυρηνικό κέντρο του Φορντόου παραμένει στο επίκεντρο της διεθνούς κρίσης που έχει δημιουργηθεί και ο χειρισμός της κατάστασης θα καθορίσει όχι μόνο την τύχη του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος αλλά και τη σταθερότητα ολόκληρης της περιοχής.
