Η εξέλιξη της τεχνολογίας και ειδικά η ραγδαία ανάπτυξη εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης (ΑΙ) αποτελούν δεδομένα που οφείλουμε να αντιλαμβανόμαστε και να χρησιμοποιούμε σε όλες τις εκφάνσεις των δράσεων μας προς όφελος του σκοπού που επιθυμούμε ή και επιβάλλεται. Ειδικότερα, όσον αφορά στις δασικές πυρκαγιές που πραγματεύεται το παρόν, η Τεχνητή Νοημοσύνη αναδεικνύεται ως ένα πολύτιμο εργαλείο στην πρόληψη και αντιμετώπισή τους. Μέσω συστημάτων έγκαιρης ανίχνευσης από κάμερες και δορυφόρους, προηγμένων μοντέλων πρόβλεψης και διαχείρισης κινδύνου και άλλων μεθόδων, η Τεχνητή Νοημοσύνη αλλάζει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο οι κοινωνίες προετοιμάζονται και αντιδρούν σε φαινόμενα πυρκαγιών.
Ένας από τους βασικούς τρόπους με τους οποίους η Τεχνητή Νοημοσύνη συμβάλλει στην πρόληψη πυρκαγιών είναι η δυνατότητά της να ανιχνεύει εστίες φωτιάς σε πραγματικό χρόνο. Ένα τέτοιο σύστημα βρίσκεται ήδη εγκατεστημένο σε διάφορες δασικές και βιομηχανικές περιοχές της Κύπρου, με εγκατεστημένες κάμερες να καλύπτουν 25 κοινότητες. Τέτοιου είδους συστήματα ανιχνεύουν εστίες φωτιάς σε πραγματικό χρόνο, χρησιμοποιώντας κάμερες υψηλής ευκρίνειας σε συνδυασμό με αλγόριθμους ανάλυσης εικόνας και εντοπίζουν καπνό ή φλόγες, πολλές φορές προτού ειδοποιηθεί η πυροσβεστική. Μάλιστα, σύμφωνα με στατιστικά δεδομένα, ο εντοπισμός πολλές φορές γίνεται μέχρι και μια ώρα προτού ειδοποιηθούν οι αρμόδιες υπηρεσίες. Η χρήση ΑΙ εργαλείων στην ερμηνεία εικόνων επιτρέπει τον γρήγορο εντοπισμό πυρκαγιών σε δύσβατες ή απομακρυσμένες περιοχές, ακόμα και με ελάχιστα σημάδια καπνού και όταν υπάρχει άμεση αντίδραση από τις υπηρεσίες πυρόσβεσης επιτρέπουν την γρήγορη αντιμετώπιση της πυρκαγιάς προτού μάλιστα επεκταθεί.
Επιπρόσθετα, η χρήση δορυφορικών δεδομένων σε συνδυασμό με ΑΙ επιτρέπει την ταχύτερη και ακριβέστερη εκτίμηση κινδύνου. Σε ερευνητικά κέντρα πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και σε εταιρείες τεχνολογίας, αναπτύσσονται ήδη μοντέλα που επεξεργάζονται δορυφορικά δεδομένα θερμικής ακτινοβολίας, υγρασίας εδάφους και φυτοκάλυψης, για να προβλέπουν πότε και πού είναι πιθανότερο να ξεσπάσει φωτιά. Τέτοιου είδους προληπτικής ανάλυσης είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για χώρες όπως η Κύπρος, λόγω των κλιματικών συνθηκών και της χλωρίδας που υπάρχει στο νησί.
Τα πιο πάνω αφορούν μερικές από τις δυνατότητες της Τεχνητής Νοημοσύνης στην πρόβλεψη, ανίχνευση και έγκαιρη αντιμετώπιση πυρκαγιών. Πέραν αυτών, η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να προσφέρει προβλέψεις για την εξάπλωση της πυρκαγιάς, χρησιμοποιώντας τεχνικές machine learning, όπου αλγόριθμοι αναλύουν δεδομένα όπως η ταχύτητα και η ανίχνευση του ανέμου, η γεωμορφολογία, η πυκνότητα και το είδος της βλάστησης, η θερμοκρασία και γενικότερα οι κλιματολογικές συνθήκες που επικρατούν, δημιουργώντας χάρτες εξάπλωσης σε πραγματικό χρόνο.
Τέτοια μοντέλα μπορούν να βοηθήσουν τις δυνάμεις κατάσβεσης πυρκαγιών να κατευθύνουν τους πόρους τους πιο αποτελεσματικά, αποτρέποντας την εξάπλωση της πυρκαγιάς, συμβάλλοντας σε κλήσεις για στοχευμένες εκκενώσεις, έγκαιρη επέμβαση, αποδοτική αξιοποίηση των μέσων πυρόσβεσης και, γενικότερα, περιορίζοντας τις συνέπειες μιας πυρκαγιάς.
Τα πλεονεκτήματα της χρήσης εργαλείων ΑΙ είναι πολλά και η ικανότητά τους να αναλύουν τεράστιο όγκο δεδομένων σε ελάχιστο χρόνο είναι πολύτιμη. Τέτοιου είδους εργαλεία, όμως, πρέπει να λειτουργούν επικουρικά στον άνθρωπο και όχι να τον αντικαθιστούν. Ο συνδυασμός ανθρώπινης κρίσης προερχόμενη από ανθρώπους με εμπειρία και γνώση, με τη βοήθεια των προβλέψεων και αναλύσεων της Τεχνητής Νοημοσύνης και της υπολογιστικής της ισχύος αποτελούν το πιο αποτελεσματικό μοντέλο αντιμετώπισης.
Έχοντας υπόψη τα πιο πάνω, η εφαρμογή της Τεχνητής Νοημοσύνης στη χώρα μας, λαμβάνοντας υπόψη και τις καταστροφικές πυρκαγιές που βιώνουμε συχνά είναι επιτακτική. Τέτοιου είδους μέσα προϋποθέτουν, φυσικά, επενδύσεις σε υποδομές, συνεργασία με ερευνητικά κέντρα, εκπαίδευση των εμπλεκομένων και του προσωπικού των δυνάμεων πυρόσβεσης και πάνω απ’ όλα πολιτική βούληση. Τα μέσα αυτά ήδη χρησιμοποιούνται σε άλλες χώρες και η χρήση τους έχει αποδώσει. Ο όποιος εθνικός σχεδιασμός για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών πρέπει να περιλαμβάνει τη συστηματική χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης στον τομέα της πυροπροστασίας και το θεσμικό πλαίσιο πρέπει να την προάγει.
Η πρόκληση δεν είναι τεχνολογική – τα εργαλεία και τα μέσα, οι δυνατότητες και τα δεδομένα, υπάρχουν ήδη. Η πρόκληση είναι πολιτική. Η τεχνολογία είναι εδώ. Η επιλογή αν θα την αξιοποιήσουμε, είναι δική μας.
