Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρακολούθησε ο νομικός κόσμος το 2ο Συμπόσιο της Μονάδας Δικονομικού Δικαίου της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας με θέμα «Ευρωπαϊκή Πολιτική Δικονομία μετά το Brexit: καθυστερήσεις και ανάγκη για επιτάχυνση, τεχνολογία στη δικαιοσύνη και Εναλλακτική Επίλυση Διαφορών».
Ένα βασικό συμπέρασμα του Συμποσίου είναι ότι παραμένει επιτακτική η ανάγκη για μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης στην Κύπρο, καθώς πέραν των καθημερινών λειτουργικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι εμπλεκόμενοι φορείς, η ταχεία και ορθή απονομή της, αποτελεί ένα από τα θεμέλια κάθε ευνομούμενης πολιτείας.
Κύρια θέματα του Συμποσίου ήταν μεταξύ άλλων οι πρόσφατες μεταρρυθμίσεις στην αστική δικαιοσύνη στην Κύπρο, οι νέες τεχνολογίες και η ενσωμάτωση τους στην πολιτική δικονομία, οι εναλλακτικοί τρόποι επίλυσης διαφορών (ADR), οι διασυνοριακές διαφορές στην ΕΕ καθώς και οι επιπτώσεις που προκάλεσε το Brexit σε θέματα Δικονομικού Δικαίου και Διαιτησίας.
Σε χαιρετισμό της, η Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, Στέφη Δράκου, χαρακτήρισε έτος σταθμό για τη Δικαιοσύνη το 2022 καθώς, όπως είπε, υπερψηφίστηκαν με συντριπτική πλειοψηφία σημαντικά νομοσχέδια, τα οποία άνοιξαν το δρόμο της μεταρρύθμισης, που ήταν σε στασιμότητα για πολλά χρόνια.Αποκάλυψε ό,τι «τον Ιανουάριο παραδίδεται η μελέτη για το ανεξάρτητη υπηρεσία δικαστηρίων με αποκλειστική αρμοδιότητα τη διοίκηση των Δικαστηρίων, μια υπηρεσία που θα στελεχώνεται με τις κατάλληλες ειδικότητες που απαιτεί η Διοίκηση οργανισμών τέτοιου μεγέθους ώστε οι Δικαστές μας να επικεντρωθούν στα δικαστικά τους καθήκοντα».
Ο Πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Νομικών, Νίκος Τορναρίτης, στο δικό του χαιρετισμό σημείωσε ό,τι «όλοι παραδέχονται, στην Κύπρο, ότι η Δικαιοσύνη καταρρέει, γιατί Δικαιοσύνη που αργεί να απονεμηθεί προφανέστατα δεν είναι Δικαιοσύνη». Ακολούθως απαρίθμησε τις προσπάθειες που κατέβαλε η Επιτροπή Νομικών της Βουλής, τον τελευταίο χρόνο. Όπως είπε οι προσπάθειες αυτές αφορούν στη ψήφιση της μεταρρύθμισης στην ανώτατη βαθμίδα της Δικαιοσύνης, τη δημιουργία Εμπορικού Δικαστηρίου και Ναυτοδικείου, στα πρώτα τέσσερα νομοσχέδια για τη μεταρρύθμιση στο οικογενειακό δίκαιο, τους κανονισμούς για την οικογενειακή διαμεσολάβηση, καθώς και για τις προσπάθειες ψήφισης νομοθεσίας που γίνονται σε συνεργασία με το Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξης και αφορά τα «smallclaimcourts» (δικαστήρια επίλυσης μικροδιαφορών). Αναγνωρίζοντας την επιτακτική ανάγκη για ψηφιακή αναβάθμιση, αναφέρθηκε στις προσπάθειες που καταβάλλονται για την εισαγωγή τουe-justice και του i-justice στην Δικαιοσύνη».
Χαιρετίζοντας το Συμπόσιο, ο Δρ. Χρίστος Κληρίδης, Πρόεδρος του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου, αναφέρθηκε στα πολλά ζητήματα που αντιμετωπίζει η Δικαιοσύνη στην Κύπρο αναλύοντας τις θέσεις και τις εισηγήσεις του Παγκύπριου Δικηγορικού Συλλόγου. Όπως σχολίασε χαρακτηριστικά, «η μεταρρύθμιση της Δικαιοσύνης έχει να διανύσει πολύ δρόμο ακόμη και με λύπη ως Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος πληροφορηθήκαμε την καθυστέρηση της μεταρρύθμισης. Σίγουρα, όμως, θα είναι ένα πολύ θετικό βήμα όταν ξεκινήσει η πρακτική εφαρμογή της».
Η Επίτροπος Νομοθεσίας, Λουίζα Χριστοδουλίδου Ζαννέτου, σχολίασε ό,τι «η ταχεία και ορθοδίκαιη απονομή της Δικαιοσύνης αποτελεί αναφαίρετο θεμελιώδες δικαίωμα του διοικούμενου στο πλαίσιο της λειτουργίας μιας πολιτειακής δομής που διέπεται από τις αρχές και αξίες του Κράτους Δικαίου». Εξέφρασε παράλληλα τη βεβαιότητά της ότι «η κοινωνία θα αγκαλιάσει την εισαγωγή της τεχνολογίας στους δικαστηριακούς κόλπους, αλλά και στους εναλλακτικούς τρόπους επίλυσης των διαφορών, που έχουν τόσα να προσφέρουν, ενισχύοντας σημαντικά τον ρόλο και το έργο της δικαιοσύνης».
Εξάλλου, ο Διευθυντής Μεταρρύθμισης και Επιμόρφωσης του Ανωτάτου Δικαστηρίου, Γιώργος Ερωτοκρίτου, αναφέρθηκε στα δεκάδες έργα μεταρρύθμισης του συστήματος της Δικαιοσύνης που υλοποιούνται τα τελευταία χρόνια, λέγοντας ό,τι αρκετές αλλαγές είναι ακόμα σε νηπιακό στάδιο αλλά τουλάχιστον έχουν αρχίσει να αλλάζουν τα πράγματα. «Οι καθυστερήσεις των 10-15 χρόνων δεν είναι πλέον αποδεκτές. Δεν μπορούμε να δεχόμαστε να είμαστε πάντα τελευταίοι ή προτελευταίοι στους διεθνείς συγκριτικούς δείκτες. Πρέπει να ανακτήσουμε την παλιά μας αίγλη», σχολίασε χαρακτηριστικά.
Τέλος, ο Κοσμήτορας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, Καθηγητής Αχιλλέας Αιμιλιανίδης εξέφρασε την άποψη ό,τι το Συνέδριο πραγματοποιείται σε μια από τις χειρότερες στιγμές της κυπριακής δικαιοσύνης, «που ήταν η λαβωματιά που έριξε στο Κράτος Δικαίου το Ανώτατο Δικαστήριο μέσα από την ψήφιση και άμεση εφαρμογή των ειδικών κανονισμών για τις καθυστερημένες υποθέσεις». Εξέφρασε την ελπίδα ό,τι το συνέδριο και τα ευρήματά του θα συμβάλουν στην αλλαγή πορείας λέγοντας ό,τι το σημαντικότερο είναι να συνδεθούν οι μεταρρυθμίσεις με την εκτέλεση των αποφάσεων. «Εκείνο το οποίο είναι η ισχύς του συστήματος πολιτικής δικονομίας είναι ό,τι το Κράτος παρέχει την εξουσία του για να εκτελούνται οι αποφάσεις. Αν εκδίδονται αποφάσεις και μένουν ανεκτέλεστες, όπως γίνεται στην Κύπρο, τότε τη Δικαιοσύνη την ασκεί ο υπόκοσμος. Αυτή είναι η πραγματικότητα είτε μας αρέσει, είτε όχι», σημείωσε.
Μεταξύ των ομιλητών ήταν ο Gilles Cuniberti, καθηγητής Συγκριτικού Δικαίου και Ιδιωτικού Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Λουξεμβούργου, η Αδαμαντία Μαντά, από τη Γενική Διεύθυνση for Structural Reform Support της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ο Tigran Karapetyan, Head of Transversal Challenges and Multilateral Projects Task Force του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Συμμετείχαν επίσης καθηγητές νομικών σχολών και δικηγόροι από την Κύπρο και το εξωτερικό. Αξίζει να αναφερθεί ότι το Συμπόσιο στηρίξαν τόσο δικηγορικές εταιρίες της Κύπρου όσο και άλλοι φορείς.
Τι πιστεύουν οι πολίτες
Κατά τη διάρκεια του Συμποσίου έγινε παρουσίαση και ανάλυση ευρημάτων ποσοτικής έρευνας με θέμα «Το σύστημα Πολιτικής Δικαιοσύνης στην Κύπρο» την οποία διενήργησε η ΙΜR. Στόχος της Έρευνας, ήταν η ανάλυση της αντίληψης των πολιτών σχετικά με την αποτελεσματικότητα του συστήματος και των κύριων παραγόντων του (δικαστές, δικαστήρια, δικηγόροι, Νομική Υπηρεσία).
Από την έρευνα, προέκυψαν, ανάμεσα σ’ άλλα, τα εξής ενδιαφέροντα συμπεράσματα:
- 75% των πολιτών δεν είναι ικανοποιημένοι από το σύστημα απονομής δικαιοσύνης στην Κύπρο.
- 53% των πολιτών δεν είναι ικανοποιημένοι από την ποιότητα των νομικών υπηρεσιών, που έτυχε να λάβουν, ενώ 47% δηλώνουν ικανοποιημένοι.
- 60% διαφωνεί με τη δήλωση ό,τι «τα κυπριακά δικαστήρια είναι αμερόληπτα» και το 40% συμφωνεί.
- Το 49% των πολιτών πιστεύει ότι η νομική υπηρεσία ανταποκρίνεται σε μικρό βαθμό ή καθόλου στα καθήκοντά της εν αντιθέσει με το 46% το οποίο πιστεύει ότι ανταποκρίνεται σε μεγάλο και αρκετό βαθμό.
Τον γενικό συντονισμό του Συμποσίου το οποίο συνδιοργανώθηκε με τον Παγκύπριο Δικηγορικό Σύλλογο είχαν η Δρ. Άννα Πλεύρη και ο Δρ. Νικόλας Κυριακίδης. Το Συμπόσιο πραγματοποιήθηκε εις μνήμην του καθηγητή Κωνσταντίνου Κεραμέως.
