Η πυρκαγιά που εκδηλώθηκε στις 23 Ιουλίου 2025 στην περιοχή της Μαλλιάς, στη Λεμεσό, ήταν κάτι περισσότερο από μία φυσική καταστροφή. Ήταν το απόλυτο τεστ για την ετοιμότητα, την οργάνωση και την υπευθυνότητα της Πολιτείας. Και δυστυχώς, η αποτυχία ήταν ολοκληρωτική…
Μέχρι τις 25 Ιουλίου, η πυρκαγιά είχε ήδη καταστρέψει, σύμφωνα με τις πρώτες καταγραφές, 124 τετραγωνικά χιλιόμετρα γης. Οι εικόνες που κατέκλυσαν τα ΜΜΕ και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης δεν αφήνουν περιθώρια αμφισβήτησης: στάχτες, αποκαΐδια, καμένα σπίτια, χαμένες ζωές. Δύο συμπολίτες μας βρήκαν τραγικό θάνατο, δεκάδες άλλοι τραυματίστηκαν, ενώ περισσότερες από 90 κατοικίες υπέστησαν σοβαρές ζημιές, εκ των οποίων τουλάχιστον 50 έχουν καταστραφεί ολοσχερώς. Οι τοπικές κοινότητες, όπως το Σούνι-Ζανατζιά και η Λόφου, επλήγησαν βαρύτατα.
Η μεγάλη πυρκαγιά δεν αποτέλεσε απλώς δοκιμασία για την επιχειρησιακή ετοιμότητα, αλλά ανέδειξε τις χρόνιες παθογένειες ενός κατακερματισμένου και ασαφούς μηχανισμού πολιτικής προστασίας. Δεν λειτούργησε το 112 – σύστημα εκγαίρου προειδοποίησης, κανένα μήνυμα εκκένωσης δεν εστάλη, και οι πολίτες βασίστηκαν σε κοινωνικά δίκτυα για την ενημέρωσή τους. Ούτε καν η Πολιτική Άμυνα, ο θεσμός που είναι ταγμένος για την πολιτική προστασία, δεν είχε φωνή ή ουσιαστική έντονη παρουσία.
Επιπρόσθετα, καθυστερήσεις στην ενεργοποίηση πτητικών μέσων, ασάφεια ως προς το πότε ξεκίνησαν οι πρώτες ρίψεις νερού, καθώς και ερωτήματα σχετικά με την επάρκεια των διαθέσιμων εναέριων δυνάμεων, προκαλούν ανησυχία. Οι ενισχύσεις από το εξωτερικό (Ισραήλ, Αίγυπτο, Ιορδανία, Ελλάδα) έφτασαν με σημαντική καθυστέρηση, ενώ η ενεργοποίηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού RESC-EU αποδείχθηκε ανεπαρκής.
Το πιο ανησυχητικό είναι η απουσία ενός ξεκάθαρου συντονιστικού κέντρου με έναν υπεύθυνο επικεφαλής. Οι υπηρεσίες λειτουργούν αποσπασματικά, με ξεχωριστές αρμοδιότητες και χωρίς σαφή πολιτική ή επιχειρησιακή ιεραρχία.
Η αντίδραση των τοπικών κοινωνιών, των εθελοντών και των απλών πολιτών ήταν συγκινητική, αλλά και ενδεικτική της εγκατάλειψης. Εκκενώσεις έγιναν με ίδια μέσα, βοήθεια κατευθύνθηκε από τοπικές πρωτοβουλίες, ενώ ακόμα και η διανομή τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης έγινε χωρίς κρατικό συντονισμό. Οι τραγικές συνέπειες αυτής της πυρκαγιάς δεν είναι απλώς αποτέλεσμα δύσκολων καιρικών συνθηκών. Είναι απόρροια έλλειψης πρόληψης, ετοιμότητας, τεχνολογικής αξιοποίησης και πάνω απ’ όλα, στρατηγικού σχεδιασμού. Η χρήση συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης, drones, δορυφορικών εικόνων και αυτοματοποιημένων ειδοποιήσεων θα μπορούσαν να αλλάξουν την έκβαση. Δεν χρησιμοποιήθηκαν.
Η πυρκαγιά της Μαλλιάς αποτελεί ορόσημο και πρέπει να αποτελέσει και αφύπνιση. Φυσικά, τα ίδια λέχθηκαν και στην μεγάλη πυρκαγιά του Αρακαπά το 2021, αλλά και σε προηγούμενες περιπτώσεις. Δεν αρκεί άλλη μια έρευνα, ούτε άλλες πολιτικές υποσχέσεις. Χρειάζεται άμεση ανάληψη ευθυνών και ανασχεδιασμός του συστήματος πολιτικής προστασίας. Χρειάζεται σοβαρότητα, διαφάνεια, τεχνογνωσία και κυρίως, πολιτική βούληση. Η φύση, οι κοινότητες και οι άνθρωποι δεν αντέχουν άλλη μία τέτοια τραγωδία. Και στο τέλος της μέρας, όταν μας λένε ότι όλα έγιναν «σωστά», και καταλήγουμε σε στάχτες, κάποιος φταίει…
