Μετά από έντονες διαβουλεύσεις και αρκετά αδιέξοδα, η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέληξε σε συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο για τις σχέσεις των δυο μετά την λήξη της μεταβατικής περιόδου μετά την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η συμφωνία χαρακτηρίζεται από ένα έντονο πνεύμα συμβιβασμού που ξεπερνά σε αρκετές περιπτώσεις τις κόκκινες γραμμές που είχαν θέσει οι δυο πλευρές στην διάρκεια του έτους. Στα μείζονα ζητήματα που είχαν τεθεί καθ’ όλη την διάρκεια του έτους επιτεύχθηκε συμβιβαστική λύση, που δημιουργεί όμως διάφορες αντιδράσεις σε διαφορετικά επίπεδα στις δυο πλευρές της Μάγχης.
Οι αλλαγές ούτως ή άλλως είναι και θα συνεχίσουν να είναι δραστικές. Πλέον ο φόβος της εξόδου του Ηνωμένου Βασιλείου χωρίς συμφωνία έχει απομακρυνθεί, παραμένουν όμως πολλά ανοικτά μέτωπα και σίγουρα πολλές αλλαγές, η ουσία των οποίων θα φανεί στους επόμενους μήνες και χρόνια. Είναι δεδομένο ότι οι επιχειρήσεις ειδικά και ο γενικός πληθυσμός γενικότερα θα πρέπει να αναμένουν ουσιαστικές αλλαγές από την υφιστάμενη τάξη πραγμάτων, μετά την επίτευξη της συμφωνίας σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένων των ταξιδιών και την παραμονή εντός του Ηνωμένου Βασιλείου ή των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η συμφωνία αποχώρησης αναμένεται να εγκριθεί από την Βουλή των Κοινοτήτων και τα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης πριν την πάροδο του Δεκεμβρίου, ενώ οι πρώτες αντιδράσεις είναι διιστάμενες, με δεδομένο το πολιτικό περιβάλλον στο Ηνωμένο Βασίλειο αλλά και την αμηχανία που υπάρχει λόγω της ανακοίνωσης στα πολύ τελευταία χρονικά περιθώρια για την επίτευξη της συμφωνίας μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Όσον αφορά την καθεαυτή συμφωνία θα πρέπει να σημειωθεί εκ των προτέρων ότι αυτή περιλαμβάνεται σε ένα νομικό κείμενο 1300 σελίδων, με πολύπλοκη ορολογία και επιμέρους ζητήματα που χρήζουν περαιτέρω διευκρίνησης. Δεδομένο αποτελεί το γεγονός ότι θα πρέπει όλοι να αντιληφθούμε ότι τα μέχρι στιγμής δεδομένα αλλάζουν άρδην, με τις επιχειρήσεις αλλά και τους πολίτες να καλούνται να αντιληφθούν ότι η κατάσταση θα είναι διαφορετική, σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της έκδοσης θεωρήσεων, τις δηλώσεις στα τελωνεία, την παραμονή σε κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την εργασία κ.ο.κ. Υπενθυμίζεται ότι σε όλο αυτό το χρονικό διάστημα από την απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου για αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση το 2016 και την τελική του έξοδο την 31η Ιανουαρίου 2020, οι διαπραγματεύσεις ήταν έντονες και συχνά οδηγούσαν σε αδιέξοδα, λόγω της αδυναμίας των δυο πλευρών – Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ηνωμένου Βασιλείου – να καταλήξουν σε συμβιβασμό τα καίρια ζητήματα που αφορούσαν την μελλοντική σχέση των δυο. Η συμφωνία που επιτεύχθηκε παραμονή Χριστουγέννων καλύπτει όλο το εύρος των εμπορικών σχέσεων μεταξύ των δυο μερών και εκτιμάται σε αξία στα 668 εκατομμύρια στερλίνες τον χρόνο, με την μεταβατική περίοδο να καταλήγει στα πέντε έτη. Τομείς όπως το πρόγραμμα Εράσμους για την ανταλλαγή φοιτητών δεν περιλαμβάνονται στην συμφωνία, με εξαιρέσεις φοιτητές που προέρχονται από την Βόρεια Ιρλανδία, ενώ ζητήματα που αφορούν τα αλιευτικά δικαιώματα και ζητήματα ανταγωνισμού καλύπτονται από την συμφωνία που έχει επιτευχθεί.
Ως έχει τονιστεί πολλάκις η συμφωνία επιτυγχάνει την ομαλότερη κατά το δυνατόν μετάβαση από την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ευρωπαϊκή Ένωση και αποτρέπει το ενδεχόμενο της λήξης της μεταβατικής περιόδου χωρίς συμφωνία, κάτι που θα μας οδηγούσε σε αχαρτογράφητα ύδατα. Τα βασικότερα σημεία της συμφωνίας, που αποτέλεσαν και την ουσία των διαβουλεύσεων και των διαφωνιών κατά την διάρκεια των συνομιλιών, αφορούν στους τομείς της αλιείας, της εφαρμογής των κανόνων του υγιούς ανταγωνισμού, την επίλυση των διαφορών που προκύπτουν από την συμφωνία αλλά και την εφαρμογή των κανόνων που αφορούν στην πρόσβαση στην ενιαία αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τον ρόλο του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στην επίλυση των διαφορών, την διακίνηση ατόμων, την παροχή υπηρεσιών, την προστασία των δεδομένων και της πληροφορίας, τους κανόνες για την πιστοποίηση των προϊόντων, την αναγνώριση επαγγελματικών προσόντων και τον τομέα της ασφάλειας.
Ήδη υπάρχουν αντιδράσεις στο εσωτερικό του Ηνωμένου Βασιλείου αλλά και αλλού που αφορούν στην κατάληξη των διαπραγματεύσεων, όμως εκ πρώτης όψεως η συμφωνία που έχει επιτευχθεί αποτρέπει το ενδεχόμενο της άτακτης εξόδου την 31/12/2020 και το χάος που αυτή θα δημιουργούσε. Η οριστικοποίηση της συμφωνίας σημαίνει ότι θα υπάρχει πλέον η δυνατότητα μετάβασης σε μια νέα εποχή με τον όσο το δυνατόν ομαλότερο τρόπο, χωρίς να δημιουργούνται άμεσα και απρόοπτα προβλήματα που εάν και εφόσον δημιουργηθούν θα μπορούν να επιλυθούν με τους τρόπους που προβλέπει η συμφωνία. Για τα ευρωπαϊκά κράτη, η επίτευξη της συμφωνίας σημαίνει ότι πλέον μπορούμε, ως Ευρώπη, να αφήσουμε το Brexit στο παρελθόν και να προχωρήσουμε με την περαιτέρω ενσωμάτωση και ενοποίηση της Ένωσης, ενώ για το Ηνωμένο Βασίλειο σημαίνει το τέλος ενός μακρού δρόμου που αποφάσισε η κυρίαρχη λαϊκή βούληση της χώρας, με οφέλη, αλλά και ζημίες, και για τις δυο πλευρές.
