Η υπογραφή της Συμφωνίας Οριοθέτησης της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας την 9η Ιουνίου 2020 αποτελεί ένα ιστορικό ορόσημο στην εξέλιξη των ζητημάτων που αφορούν την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών την Μεσόγειο, αφού η Ελλάδα για πρώτη φορά υπογράφει με γειτονικό κράτος τέτοιου είδους συμφωνία, έχοντας – επίσης με την αξία του ιστορικού οροσήμου – υπογράψει με την Ιταλία Συμφωνία Οριοθέτησης της Υφαλοκρηπίδας στις 24 Μάϊου 1977. Τονίζεται εξ υπαρχής ότι και οι δυο συμφωνίες βασίζονται στην αρχή της μέσης γραμμής, κάτι που ακολούθησε και η Κύπρος στις δικές της Συμφωνίες Οριοθέτησης της ΑΟΖ με Αίγυπτο, Ισραήλ και Λίβανο και κάτι με το οποίο διαφωνεί η Τουρκία, ειδικά όσον αφορά σε οριοθετήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, αν και η ίδια ακολούθησε αυτή την μέθοδο στην παράνομη συμφωνία με την Λιβύη.
Πέραν του ιστορικού γεγονότος ότι η Συμφωνία της 9ης Ιουνίου 2020 είναι για την Ελλάδα η πρώτη συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ, η δημιουργία της πρώτης ΑΟΖ της Ελλάδας έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή για τα ευρύτερα γεωπολιτικά τεκταινόμενα στην περιοχή, με τις έντονες προκλήσεις από πλευράς Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο, την αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας και της Κύπρου και την προσπάθεια υλοποίησης της παράνομης συμφωνίας που η Τουρκία έχει συνάψει με την Λιβύη και τις απειλές ή προειδοποιήσεις της για διεξαγωγή σεισμογραφικών ερευνών και γεωτρήσεων στην υφαλοκρηπίδα της Ελλάδας και τις ήδη παράνομες της ενέργειες εδώ και αρκετό καιρό στην Κυπριακή ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα.
Επιπρόσθετα, η συμφωνία της 9ης Ιουνίου 2020 επιλύει ένα πραγματικό ζήτημα που υπήρχε εδώ και δεκαετίες σχετικό με την αλιεία στην περιοχή όπου θα εφαρμόζεται πλέον η συμφωνία μεταξύ Ιταλών και Ελλήνων ψαράδων. Αν και απαιτούνται περισσότερες λεπτομέρειες για να κρίνουμε την ουσία αυτού του ζητήματος που θα αντλήσουμε μελετώντας διεξοδικά την Συμφωνία, το γεγονός παραμένει ότι η Συμφωνία στο σημείο αυτό καταδεικνύει το ότι όπου υπάρχει καλή θέληση για επίλυση διαφορών μεταξύ των εμπλεκομένων κρατών αυτή μπορεί να επιλύσει τα όποια ζητήματα προκύπτουν και αυτό ακριβώς διαφαίνεται μέσα από την Συμφωνία Οριοθέτησης της ΑΟΖ μεταξύ Ιταλίας και Ελλάδας.
Σημαντικό είναι επίσης το γεγονός ότι η Συμφωνία αναγνωρίζει το δικαίωμα των νησιών, ως αναγνωρίζεται ούτως ή άλλως από το Άρθρο 121 της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, να δημιουργούν θαλάσσιες ζώνες και ειδικότερα Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες, κάτι το οποίο αμφισβητεί έντονα η Τουρκία παραμένοντας στο περιθώριο της διεθνούς αναγνώρισης τούτου του γεγονότος. Ταυτόχρονα, αναγνωρίζεται το δικαίωμα της Ελλάδας για επέκταση των χωρικών της υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια από τα 6 ν.μ. που είναι σήμερα.
Η Συμφωνία αυτή που δημιουργεί ουσιαστικά την πρώτη ΑΟΖ της Ελλάδας
ανοίγει, ενδεχομένως και πιθανόν, τον δρόμο για άλλες συμφωνίες οριοθέτησης της
ΑΟΖ της Ελλάδας, όπως είναι για παράδειγμα με την Αλβανία, την Κύπρο και την
Αίγυπτο. Είναι, εκ τούτων, σημαντικό η Ελληνική Δημοκρατία να συνεχίσει ακριβώς
αυτές τις προσπάθειες, πάντοτε στην βάση του διεθνούς δικαίου και του δικαίου
της θάλασσας, ούτως ώστε να δημιουργηθούν εκείνα τα νομικά δεδομένα που να
περιθωριοποιούν έτι περισσότερο την Τουρκία στην επίτευξη των έκνομων της
σκοπών.
