Η 11η Μαΐου 2021 σηματοδοτεί τη 10η επέτειο από το άνοιγμα για υπογραφή της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας. Η εν λόγω Σύμβαση συνομολογήθηκε και υπεγράφη στην Κωνσταντινούπολη το 2011 ως αποτέλεσμα μιας σειράς ευρωπαϊκών πρωτοβουλιών που αναλήφθηκαν τη δεκαετία του ͗90, τέθηκε σε ισχύ την 1η Αυγούστου 2014 και είναι γνωστή ως «Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης». Μέχρι σήμερα, 33 χώρες έχουν υπογράψει, επικυρώσει και θέσει σε ισχύ τη συγκεκριμένη Σύμβαση. Άλλες 11 χώρες την έχουν υπογράψει ενώ εκκρεμεί η επικύρωσή της. Μια χώρα αποχώρησε πρόσφατα από τη Σύμβαση.
Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης αποτελεί ορόσημο στην καταπολέμηση της έμφυλης βίας. Πρόκειται για την πρώτη νομικά δεσμευτική ευρωπαϊκή Σύμβαση σε αυτόν τον τομέα. Περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα μέτρων για την πρόληψη της βίας, την προστασία των θυμάτων και τη δίωξη των δραστών. Προβλέπει ένα σύνολο απτών μέτρων από τις υπογράφουσες χώρες, όπως καταφύγια, γραμμές βοήθειας και την παροχή ολοκληρωμένης αρωγής στα θύματα κάθε είδους βίας. Εκτός από τα συγκεκριμένα μέτρα, η Σύμβαση διατρανώνει ότι η βία κατά των γυναικών αποτελεί παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και μια μορφή διάκρισης. Η Σύμβαση δημιούργησε επίσης ένα νομικό πλαίσιο σε πανευρωπαϊκό επίπεδοκαι περιλαμβάνει έναν ειδικό μηχανισμό παρακολούθησης για τη διασφάλιση της αποτελεσματικής εφαρμογής των διατάξεών της.
Η εφαρμογή της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης επηρεάζει τη ζωή γυναικών και ανδρών, κοριτσιών και αγοριών σε όλη τους την ποικιλομορφία. Συμβάλλει στην ευαισθητοποίηση της κοινωνίας σε σχέση με την έμφυλη βία. Έχει συμβάλει στη θέσπιση πιο φιλόδοξων νομοθετικών προτύπων και προτύπων πολιτικής στις εθνικές νομοθεσίες. Ακόμη σημαντικότερος είναι δε ο ρόλος της στη συστηματική κατάρτιση των νομικών λειτουργών, των επαγγελματιών της υγείας και των φορέων επιβολής του νόμου, ένα απαραίτητο μέτρο για την εξάλειψη των εμποδίων που δυσχεραίνουν την πρόσβαση των θυμάτων έμφυλης βίας στη δικαιοσύνη. Καθοριστικής σημασίας είναι και το γεγονός ότι η Σύμβαση έχει δώσει το ερέθισμα ώστε το θέμα να αποτελεί συχνότερα αντικείμενο προβληματισμού και συζήτησης σε επίπεδο κοινωνίας των πολιτών.
Για όλους αυτούς τους λόγους, μας εμπνέει έντονη ανησυχία η ολοένα και αυξανόμενη εχθρικότητα που παρατηρείται προς αυτή τη Σύμβαση-ορόσημο. Σε μια περίοδο υγειονομικής, οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, οι γυναίκες βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μάχης κατά της πανδημίας του κορωνοϊού, ως εργαζόμενες στον τομέα της υγείας, της παροχής φροντίδας, της εκπαίδευσης, του λιανικού εμπορίου ή των υπηρεσιών καθαρισμού. Ταυτόχρονα, ο αριθμός των καταγγελιών για ενδοοικογενειακή βία και βία από τον σύντροφο αυξήθηκε ραγδαία τους πρώτους μήνες. Τα καταφύγια για τα θύματα και οι σύμβουλοι δέχονται περισσότερα αιτήματα βοήθειας και οι γυναίκες και τα κορίτσια συχνά παγιδεύονται στο σπίτι με τους δράστες τους κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού και της απαγόρευσης κυκλοφορίας. Παρόλ’ αυτά, οι φωνές που υψώνονται κατά της Σύμβασης είναι πιο δυνατές από ποτέ προηγουμένως.
Κάθε γυναίκα και κορίτσι έχει το δικαίωμα να ζει χωρίς βία. Η πρόληψη κάθε μορφής βίας δεν είναι αμφιλεγόμενο ζήτημα. Η προστασία των θυμάτων κακοποίησης δεν είναι αμφιλεγόμενο ζήτημα. Πάνω απ’ όλα, δεν είναι προς διαπραγμάτευση. Ωστόσο, από τη σύλληψή της, η Σύμβαση πολεμήθηκε με μια άνευ προηγουμένου εκστρατεία παραπληροφόρησης και παρερμηνείας. Οι πολέμιοί της εναντιώθηκαν στον ορισμό του φύλου στη Σύμβαση ως κοινωνικό κατασκεύασμα ή στην απαίτηση για συμπερίληψη στην εκπαίδευση διδακτικού υλικού σχετικά με τους ρόλους των φύλων που να καταρρίπτει τις στερεοτυπικές αντιλήψεις.
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι δε το γεγονός ότι την αντίθεση τους προς τη Σύμβαση έχουν εκφράσει πρόσφατα και ορισμένες κυβερνήσεις και μέλη του κοινοβουλίου κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, μεταξύ άλλων, τη διακοπή της διαδικασίας επικύρωσης από ορισμένα κράτη μέλη και την καθυστέρηση της διαδικασίας επικύρωσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένα κράτος μέλος ανακοίνωσε την πρόθεσή του να αποσυρθεί από τη Σύμβαση.
Η πρόσφατη απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης της 19ης Μαρτίου 2021 να αποχωρήσει από τη Σύμβαση, καταδεικνύει ότι αυτές οι απειλές υπαναχώρησης είναι πραγματικές. Η απόφαση της Τουρκίας έρχεται 10 χρόνια αφότου αποτέλεσε την πρώτη χώρα που υπέγραψε τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης.
Ανησυχούμε βαθιά για αυτές τις άνευ προηγουμένου επιθέσεις σε βάρος των δικαιωμάτων των γυναικών και της ασφάλειάς τους. Εκφράζουμε την αλληλεγγύη μας προς τις γυναίκες και τα κορίτσια στην Τουρκία και πέραν αυτής. Καλούμε την Τουρκία να ανακαλέσει την απόφασή της.
Ζητούμε επίσης επειγόντως από όλα τα κράτη μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης που δεν το έχουν πράξει ακόμη να υπογράψουν και να επικυρώσουν αυτήν τη συνθήκη-ορόσημο.
Δεσμευόμαστε να διασφαλίσουμε την πλήρη εφαρμογή και επιβολή της Σύμβασης στις χώρες μας και να συνεργαστούμε για την προστασία των θεμελιωδών αξιών που εγγυάται η Σύμβαση.
Κατάλογος υπογραφόντων/ουσών:
- Αυστρία:
κα Susanne Raab, Ομοσπονδιακή Υπουργός Γυναικών, Νεολαίας και Ένταξης
κα Karoline Edtsadler, Ομοσπονδιακή Υπουργός για θέματα Ευρωπαϊκής Ένωσης και Συντάγματος
κ. Alexander Schallenberg, Ομοσπονδιακός Υπουργός Ευρωπαϊκών και Διεθνών Σχέσεων
- Βέλγιο:
κα Sarah Schlitz, Υφυπουργός για την Ισότητα των Φύλων, τις Ίσες Ευκαιρίες και την Ποικιλομορφία,
κα Sophie Wilmѐs, Αναπληρώτρια Πρωθυπουργός και Υπουργός Εξωτερικών
- Γαλλία:
κα Elisabeth Moreno, Υπουργός Ισότητας των Φύλων, Διαφορετικότητας και Ίσων Ευκαιριών,
κ. Jean-Yves Le Drian, Υπουργός Ευρώπης και Εξωτερικών Υποθέσεων
κ. Franck Riester, Υπουργός Εξωτερικού Εμπορίου και Οικονομικών Προσελκύσεων
κ. Jean-Baptiste Lemoyne, Υφυπουργός Τουρισμού, Γάλλων Αποδήμων και Γαλλοφωνίας
κ. Clément Beaune, Υφυπουργός Ευρώπης και Εξωτερικών, αρμόδιος για τις Ευρωπαϊκές Υποθέσεις
- Γερμανία:
κα Franziska Giffey, Ομοσπονδιακή Υπουργός για την Οικογένεια, τους Ηλικιωμένους, τις Γυναίκες και τους Νέους
- Δανία:
κ. Peter Hummelgaard, Υπουργός Ίσων Ευκαιριών
κ. Jeppe Kofod, Υπουργός Εξωτερικών
- Ελλάδα:
κ. Κωστής Χατζηδάκης, Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων,
κ. Μαρία Συρεγγέλα, Υφυπουργός Εργασίας, αρμόδια για τη Δημογραφική Πολιτική, την Οικογένεια και την Ισότητα των Φύλων
- Εσθονία:
κα Signe Riisalo, Υπουργός Κοινωνικής Προστασίας
- Ιρλανδία:
κ. Roderic O’ Gorman, Υπουργός για τα Παιδιά, την Ισότητα, την Κοινωνική Ένταξη, την Αναπηρία και τη Νεολαία
- Ισπανία:
κα Irene Montero, Υπουργός Ισότητας
- Ιταλία:
κα Elena Bonetti, Υπουργός Ίσων Ευκαιριών και Οικογένειας
- Κύπρος:
κ. Νίκος Χριστοδουλίδης, Υπουργός Εξωτερικών
κα Έμιλυ Γιολίτη, Υπουργός Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως
- Λουξεμβούργο:
κα Taina Bofferding, Υπουργός Ισότητας μεταξύ Γυναικών και Ανδρών
κ. Jean Asselborn, Υπουργός Εξωτερικών και Ευρωπαϊκών Σχέσεων
- Νορβηγία:
Ine Eriksen Søreide, Υπουργός Εξωτερικών
- Ολλανδία:
κα Ingrid van Engelshoven, Υπουργός Ισότητας των Φύλων
κ. Paul Blokhuis, Υφυπουργός Υγείας, Πρόνοιας και Αθλητισμού
κ. Stef Blok, Υπουργός Εξωτερικών
κ. Sander Dekker, Υπουργός Νομικής Προστασίας
- Σουηδία:
κα Märta Stenevi, Υπουργός Ισότητας των Φύλων και Στέγασης, αρμόδια για την αστική ανάπτυξη, την καταπολέμηση του διαχωρισμού και την καταπολέμηση των διακρίσεων
- Φινλανδία:
κα Krista Kiuru, Υπουργός Οικογενειακών Υποθέσεων και Κοινωνικών Υπηρεσιών
κ. Thomas Blomqvist, Υπουργός Σκανδιναβικής Συνεργασίας και Ισότητας
Πηγή : Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών
