Εντατικοποίηση των προσπαθειών και της συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων μερών στον τομέα της δικαιοσύνης για μεταρρυθμιστικές τομές επιτάσσουν για ακόμη μια φορά τα συγκριτικά στοιχεία της έκθεσης «The 2024 EU Justice Scoreboard», σχετικά με την αποδοτικότητα, την ποιότητα και την ανεξαρτησία των συστημάτων απονομής δικαιοσύνης στα κράτη μέλη της ΕΕ.
Όσον αφορά την αποδοτικότητα, η Κύπρος παραμένει στο χαμηλότερο σημείο σε σύγκριση με άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, παρά τις ενέργειες που έχουν υλοποιηθεί (δικονομικό δίκαιο, διορισμός δικαστών, επανασχεδιασμός του δικαστικού χάρτη, εξειδίκευση των δικαστηρίων, τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών στο δικαστικό σύστημα) ή είναι σε εξέλιξη (μέθοδοι εναλλακτικής επίλυσης διαφορών, διοίκηση των δικαστηρίων κ.ά.).
Μολονότι η Κύπρος παρουσίασε μείωση στον εκτιμώμενο χρόνο που απαιτείται για την επίλυση αστικών, εμπορικών, διοικητικών και άλλων υποθέσεων το 2022 σε σύγκριση με τα δύο προηγούμενα χρόνια (2021 και 2020), εξακολουθεί να καταγράφει τη μεγαλύτερη διάρκεια στην Ευρώπη στην επίλυση δικαστικών υποθέσεων τόσο σε πρωτοβάθμια όσο και στα δευτεροβάθμια δικαστήρια.
Η ανάγνωση, η μελέτη και η ανάδειξη των στοιχείων της εν λόγω έκθεσης θα πρέπει να συνοδεύονται από ολοκληρωμένες και επιταχυνόμενες προσπάθειες για την ενίσχυση της αποδοτικότητας, της ποιότητας και της ανεξαρτησίας του συστήματος απονομής της δικαιοσύνης.
Η αντιμετώπιση των προκλήσεων στον τομέα της δικαιοσύνης, απαιτεί διαφάνεια, αύξηση των δαπανών και των επενδύσεων στις δικαστικές υποδομές από την Πολιτεία και αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών.
Ο ΠΔΣ στο πλαίσιο των προσπάθειών του για την προώθηση βελτιωτικών λύσεων στον τομέα της δικαιοσύνης, έχει θέσει κατ’ επανάληψη και τεκμηριωμένα στους αρμόδιους φορείς (Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, Δικαστική Υπηρεσία, Βουλή των Αντιπροσώπων) προβλήματα και ελλείψεις καθώς και προτάσεις για επίλυσή τους και για εκσυγχρονισμό του συστήματος απονομής της δικαιοσύνης ευρύτερα.
Ανάμεσα στις εισηγήσεις, περιλαμβάνονται, η έναρξη των εξ αποστάσεως ακροάσεων, η αξιοποίηση των δυνατοτήτων της τεχνολογίας, η ομαδοποίηση υποθέσεων και η εξειδίκευση δικαστών, η πρόσληψη νομικών βοηθών Δικαστών (Clerks), η δυνατότητα εκδίκασης για test cases από το Εφετείο ή/και το Ανώτατο Δικαστήριο σε σύντομο χρονικό διάστημα, η δημιουργία Δικαστηρίου για μικρές απαιτήσεις, η στελέχωση των Δικαστηρίων με καταρτισμένο προσωπικό και η σύσταση και λειτουργία της Ανεξάρτητης Υπηρεσίας Δικαστηρίων. Ταυτόχρονα η μεταρρύθμιση στην πρωτοβάθμια δικαιοδοσία και η επίλυση του backlog είναι καίρια θέματα τα οποία απαιτούν λειτουργικές λύσεις.
Σημαντικό μεταρρυθμιστικό βήμα είναι η προώθηση των εναλλακτικών μορφών επίλυσης διαφορών όπως της διαμεσολάβησης και της διαιτησίας. Η προσπάθεια του ΠΔΣ επικεντρώνεται στον στόχο της ανάπτυξης κουλτούρας επίλυσης διαφορών. Προς τον στόχο αυτό κρίνεται βεβαίως αναγκαία η ενθάρρυνση των δικηγόρων καθώς και η ενθάρρυνση των ενδιαφερόμενων μερών από τους δικαστές. Η ένταξη της εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών σε μεγάλο αριθμό υποθέσεων, θα αποφορτίσει τα δικαστήρια, θα ενισχύσει τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας και θα συμβάλει θετικά στην προσέλκυση επενδύσεων.
Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος
