Οι ελλείψεις που παρατηρούνται στα προγράμματα απεξάρτησης και επανένταξης ατόμων με ουσιοξεάρτησης, αλλά και το θέμα της λειτουργίας του δικαστικού συστήματος σε αυτές τις περιπτώσεις, βρέθηκαν στο επίκεντρο της σημερινής συζήτησης της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής. Στη συζήτηση διαφάνηκε η ανάγκη για ενίσχυση του κοινωνικού δικτύου που θα στηρίζει τα άτομα αυτά μετά την απεξάρτησή τους ενώ σημειώθηκε και ανάγκη ενίσχυσης των υποδομών ψυχικής υγείας στην Κύπρο, μέσω ειδικών προγραμμάτων, αλλά και μέσω ενίσχυσης του προσωπικού που θα τα φέρει εις πέρας.
Εκ μέρους των υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας του Υπουργείου Υγείας, ο ψυχίατρος Λάμπρος Σαμαρτζής ανέφερε ότι το πρόβλημα των ουσιοεξαρτήσεων συνοδεύεται συχνά από άλλα προβλήματα ψυχικής υγείας και η αντιμετώπιση και θεραπεία θα πρέπει να γίνεται σε βάθος χρόνου. Σημείωσε τη σημασία της πρόληψης αλλά κοινωνικής επανένταξης των ατόμων αυτών. Είπε επίσης ότι αυτή τη στιγμή δεν είναι στις προτεραιότητες του Υπουργείο η δημιουργία κλειστού κέντρου για ανθρώπους με προβλήματα ουσιοεξάρτησης, αλλά η απεξάρτηση αντιμετωπίζεται κυρίως σε εξωτερική βάση. Θέλουμε, όπως είπε, να συνεχίζεται η θεραπεία ενώ ο άνθρωπος δεν αποκόπτεται από τον κοινωνικό ιστό. Παράλληλα αναφέρθηκε στο πρόβλημα έλλειψης κλινών για υπηρεσίας ψυχικής υγείας στην Κύπρο, αφού υπάρχουν μόνο 21 κλίνες ανά 100,000 πληθυσμό την ώρα που σε ευρωπαϊκές χώρες ο μέσος όρος είναι 73 ανά 100,000 πληθυσμό. Είπε επίσης ότι η ψυχική υγεία πρέπει να είναι σε συνεργασία με το κοινωνικό κράτος και πρέπει το δίκτυο κοινωνικών υπηρεσιών που υπάρχει αυτή τη στιγμή για στήριξη των ατόμων αυτών μετά την απεξάρτηση να γίνει πιο στενό.
Ο Εκτελεστικός Γραμματέας της Αρχής Αντιμετώπισης Εξαρτήσεων Κωνσταντίνος Στυλιανού, ανέφερε ότι σύμφωνα με αξιολόγηση που έγινε υπάρχει πληθώρα θεραπευτικών επιλογών στην Κύπρο σε σχέση με τον πληθυσμό, ωστόσο οι αδυναμίες εντοπίζονται στον εμπλουτισμό των υφιστάμενων δομών με περισσότερους επαγγελματίες. Υπάρχουν όπως είπε, τρία κέντρα εξωτερική διαμονής, ένα εσωτερικής παραμονής και δυο θεραπευτικά κέντρα με εξειδίκευση για ανηλίκους. Σημείωσε επίσης ότι η εισαγωγή σε μονάδες απεξάρτησης είναι εθελοντική και δεν υπάρχει η επιλογή της υποχρεωτικής θεραπείας. Ανέφερε ότι το 2018 υπήρχαν 1463 άτομα σε θεραπεία. Η πανδημία πρόσθεσε δημιούργησε ένα περιβάλλον έντασης, άγχους, στρες, και όποτε υπάρχει ένα περιβάλλον τέτοιο αναμένεται αύξηση στη χρήση ουσιών εξάρτησης. Η Αρχή, όπως είπε προχώρησε σε σχετική εκστρατεία για να προλάβει την έξαρση της χρήσης, ενώ ζητήθηκε να γίνουν μετρήσεις για τις επιπτώσεις του lockdown. Ανέφερε επίσης ότι εγκρίθηκε η λειτουργία τηλεφωνική γραμμής για στήριξη.
Η Κλινική Διευθύντρια της Αγία Σκέπης Τίνα Παύλου, αναφέρθηκε στο έργο που επιτελείται από στο κλειστό κέντρο που λειτουργεί η θεραπευτική κοινότητα τους τελευταίους 13 μήνες για την συνολική απεξάρτηση και επανένταξη κάποιων ατόμων. Αναφέρθηκε στην επιτυχή κατάληξη που είχαν περιπτώσεις κυρίως εφήβων που κατάφεραν να τελειώσουν το σχολείο, ακόμα και ενταχθούν στο Πανεπιστήμιο κατά τη διάρκεια της θεραπείας τους. Παράλληλα αναφέρθηκε σε προβλήματα που αντιμετωπίζουν άτομα που έρχονται στη θεραπευτική κοινότητα, ωστόσο αντιμετωπίζουν ακόμα διαδικασίες ενώπιον δικαστηρίων για παραβάσεις που διέπραξαν υπό την επήρεια ουσιών. Σημείωσε επίσης το πρόβλημα που δημιουργείται τα τελευταία χρόνια με τη χρήση συνθετικών ουσιών, που παράλληλα με την εξάρτηση δημιουργούν προβλήματα ψύχωσης και δημιουργεί την ανάγκη ψυχιατρικής θεραπείας πριν από την απεξάρτηση. Είπε επίσης ότι κάποιες φορές για άτομα που τυγχάνουν θεραπείας στο Ψυχιατρείο Αθαλάσσας βγαίνουν διατάγματα απόλυσης πολύ νωρίς. Ανέφερε ακόμα ότι μεγάλο ποσοστό ουσιοεξαρτημένων δηλώνει ως χρόνο έναρξης των ουσιών την ηλικία που υπηρετούσαν στον στρατό. Είπε επίσης ότι για να λειτουργήσει το πρόγραμμα απεξάρτησης πρέπει να περιλαμβάνεται από την αρχή σε αυτό το θέμα της επανένταξης. Ανέφερε ακόμα ότι είναι απαράδεκτο ότι κάποιες υπηρεσίες που σχετίζονταν με το θέμα ανέστειλαν τη λειτουργία τους με το lockdown, κάτι που έκαναν και οι ίδιοι για δύο μήνες και δεν υπήρξαν νέες εισδοχές. Παράλληλα σημείωσε ότι οι εισαγωγές στο κλειστής διαμονής κέντρο της Αγίας Σκέπης είναι σταθερές, και είπε ότι δεν δικαιολογούν οι αριθμοί λειτουργία άλλου κλειστού κέντρου.
Μιλώντας στην Επιτροπή ο δικηγόρος Ανδρέας Χρίστου, που ειδικεύεται σε θέματα ουσιοεξάρτησης, αναφέρθηκε στο πρόβλημα που υπάρχει στο κυπριακό δικαστικό σύστημα, αφού αν ένα άτομο υποπέσει σε κακούργημα υπό την επήρεια ναρκωτικών δεν μπορεί να εκδοθεί διάταγμα θεραπείας Εξέφρασε την άποψη ότι οι δικαστές θα πρέπει να δώσουν μια δεύτερη ευκαιρία και είπε ότι αποτελεί πρόβλημα που στην Κύπρο δεν λειτουργούν δικαστήρια ανηλίκων, αναμορφωτήρια, ούτε υπάρχει η σωστή πρόληψη. Το κράτος πρόνοιας, είπε, θα πρέπει να λειτουργεί παράλληλα με το κράτος δικαίου.
Η βουλευτής του ΔΗΣΥ Αννίτα Δημητρίου, ανέφερε ότι χρειάζεται να ενισχυθούν θεραπευτικά προγράμματα και να ενισχυθεί η πρόληψη και η διασύνδεση με τη διάσταση της ψυχικής υγείας. Εξέφρασε ικανοποίηση για τη δημιουργία δομής ανοικτής διαμονής που θα φιλοξενεί ανήλικους με προβλήματα εξάρτησης στη Λάρνακα κάτι που όπως είπε, απουσίαζε όλο αυτό το διάστημα. Αναφέρθηκε ακόμα σε ανάγκη δημιουργίας ενός ενδιάμεσου χώρου για την προσωρινή διαμονή και υποστήριξη των ατόμων που ολοκληρώνουν με επιτυχία τα θεραπευτικά προγράμματα απεξάρτησης και ιδιαίτερα για τους αποφυλακισθέντες, ώστε να μπορέσουν τα άτομα αυτά να επανενταχθούν στην κοινωνία με την στήριξη που χρειάζεται. Ανέφερε παράλληλα ότι υπάρχει ένα πρωτόκολλο το οποίο έχει ήδη ετοιμαστεί και θα αφορά μια θεσμοθετημένη διαδικασία ανάμεσα στις διαφορετικές υπηρεσίες και υπήρξε και μια σχετική απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου. Θέση της Επιτροπής είπε, είναι ότι θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα η δημιουργία αυτού του κέντρου.
Η βουλευτής του ΔΗΣΥ Ελένη Σταύρου, είπε ότι οφείλουμε να ασχοληθούμε με πρακτικά και ουσιαστική μέτρα για ομαλή επανένταξη των ατόμων αυτών σε ένα περιβάλλον προστασίας, αγάπης και μέριμνας για ελπίδα και δημιουργικό μέλλον. Είναι σημαντικό είπε, να μην συνοδεύει τα άτομα αυτά το στίγμα της περιπέτειάς τους και να αποκτήσουν μια αυτοτέλεια κάτω από μια διακριτική εποπτεία σε συνδυασμό με ψυχική και ψυχολογική στήριξη.
Η βουλευτής του ΑΚΕΛ Σκεύη Κουκουμά, ανέφερε ότι ενώ υπάρχουν προγράμματα, κατατέθηκαν εισηγήσεις και υπάρχει και κοστολόγηση για δημιουργία κέντρου για άτομα που βρίσκονται στη διαδικασία απεξάρτησης, η Κυβέρνηση βρήκε ότι ήταν πολύ ψηλό το κόστος οι 140 χιλιάδες ευρώ για τη λειτουργία του κέντρου και σήμερα ξανασυζητείται το θέμα. Ένα δύο χρόνια μετά όπως είπε συζητούμε το θέμα, το επαναλαμβάνουμε και δεν καταλαβαίνουμε τι γίνεται έξω με την εξάπλωση και τη διάδοση των ναρκωτικών με τις οικογένειες που αντιμετωπίζουν τρομερά προβλήματα στο πώς θα στηρίξουν τα παιδιά τους. Πρόσθεσε ότι 80 οικογένειες βρίσκονται σε πρόγραμμα της Αγίας Σκέπης για να στηριχθούν και να ενδυναμωθούν και πάρα πολλές ακόμα δεν έχουν βρει τον δρόμο για να ζητήσουν βοήθεια και καθοδήγηση.
Σε δηλώσεις της η βουλευτής του ΔΗΚΟ Χριστιάνα Ερωτοκρίτου, εξέφρασε λύπη για το γεγονός ότι δεν αποτελεί προτεραιότητα του κράτους η δημιουργία κλειστoύ τύπου προγραμμάτων απεξάρτησης για ανήλικους και νεαρούς ενήλικες με προβλήματα ουσιοεξάρτησης και είπε ότι αν ένα τέτοιο πρόγραμμα απουσιάζει από τις κρατικές ατζέντες τότε είμαστε καταδικασμένοι να βλέπουμε τα παιδιά μας να μαραίνονται είτε στις φυλακές είτε εντός και εκτός θεραπευτικών κέντρων που δεν αποτελούν ολοκληρωμένη υποδομή. Έκανε επίσης λόγο για ανάγκη να ενισχυθούν οι επαγγελματίες ψυχικές υγείας και ανέφερε ότι δεν είναι δυνατό να υπάρχει μόνο ένα ψυχίατρος στις Κεντρικές Φυλακές. Είπε επίσης ότι είναι αξιοσημείωτο το έργο της θεραπευτικής κοινότητας της Αγίας Σκέπης ως αποτέλεσμα των προσπαθειών της ομάδα ανθρώπων που την απαρτίζουν. Σημείωσε την ανάγκη να δημιουργηθούν δικαστήρια ανηλίκων και δικαστήρια θεραπείας και είπε ότι όταν δεν υπάρχει κράτος προνοίας δεν μπορεί να λειτουργήσει το κράτος δικαίου.
Πηγή: ΚΥΠΕ
