Στις 7 Οκτωβρίου 2025, ο Παγκύπριος Δικηγορικός Σύλλογος, η Μονάδα Δικονομικού Δικαίου του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και η Νομική Βιβλιοθήκη διοργάνωσαν εκδήλωση στο ξενοδοχείο Cleopatra για την παρουσίαση του βιβλίου «Κυπριακή Πολιτική Δικονομία». Με τον συντονισμό του Νικόλα Κυριακίδη και της Ιφιγένειας Φυσέντζου, η εκδήλωση συγκέντρωσε εξέχουσες νομικές προσωπικότητες οι οποίες ανέλυσαν την εξέλιξη και το μέλλον της πολιτικής δικονομίας στην Κύπρο.
Ο Δρ. Νικόλας Κυριακίδης άνοιξε την εκδήλωση, αναδεικνύοντας το πλαίσιο και τους στόχους του βιβλίου, υπογραμμίζοντας τη συλλογική προσπάθεια και το όραμα πίσω από την έκδοση. Ανέφερε ότι: «Από την αρχή είχαμε την τύχη να συνεργαστούμε με μια ομάδα εξαιρετικών επιστημόνων και επαγγελματιών, καθένας από τους οποίους διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο όχι μόνο στη συγγραφή του περιεχομένου αλλά και στη διαμόρφωση μιας κοινής συνεκτικής αντίληψης του νέου δικονομικού πλαισίου. Η γνώση, η εμπειρογνωμοσύνη και η αφοσίωση τους υπήρξαν ανεκτίμητες και τους εκφράζουμε την βαθιά μας ευγνωμοσύνη.
Το έργο αυτό αποσκοπεί στο να αποτελέσει για δικαστές δικηγόρους και φοιτητές ένα πρακτικό εργαλείο, έναν καταλύτη για επιστημονικό διάλογο και ένα σημείο αναφοράς για την δικονομική σκέψη στην Κύπρο. Καθώς το νομικό τοπίο συνεχίζει να εξελίσσεται, η ομάδα μας παραμένει αφοσιωμένη στη συστηματική αναθεώρηση της παρούσας έκδοσης με κυπριακή νομολογία και άλλες δικονομικές εξελίξεις που θα προκύψουν, με στόχο να συμβάλει σε μια πιο σύγχρονη, αποτελεσματική και ανθρώπινη πολιτική δικαιοσύνη»
Στη συνέχεια, ο Δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου κος Γιασεμής Γιασεμής χαρακτήρισε την εφαρμογή των νέων Κανονισμών Πολιτικής τον Σεπτέμβριο του 2023 Δικονομίας ως μια καθοριστική στιγμή για το δικαστικό σύστημα της Κύπρου, αποτέλεσμά ετών συνεργασίας μεταξύ δικαστών και δικηγόρων στο πλαίσιο της Επιτροπής Dyson.
Εξήγησε ότι οι μεταρρυθμίσεις στοχεύουν στη διασφάλιση δίκαιης, αποτελεσματικής και οικονομικής απονομής της δικαιοσύνης, μέσω ενισχυμένης διαχείρισης υποθέσεων, πιο ξεκάθαρων διαδικασιών και προδικαστικών πρωτοκόλλων που προάγουν την έγκαιρη επίλυση διαφορών. Καθοδηγούμενο από τον «πρωταρχικό σκοπό», το νέο σύστημα σηματοδοτεί μια σύγχρονη εποχή πολιτικής δικαιοσύνης επικεντρωμένης στην αποδοτικότητα και την αποτελεσματικότητα της δικαστικής λειτουργίας μέσω βελτιωμένων μεθόδων, αντί μέσω αύξησης του αριθμού των δικαστών.
Στη συνέχεια, ο Πρόεδρος του Παγκυπρίου Δικηγορικού Συλλόγου, Μιχάλης Βορκάς, υπογράμμισε ότι η εισαγωγή των Κανονισμών Πολιτικής Δικονομίας του 2023 σηματοδοτεί μια ιστορική μεταμόρφωση για το νομικό σύστημα της Κύπρου καθώς για πρώτη φορά αντικαθίστανται οι Θεσμοί Πολιτικής Δικονομίας.
Αναγνωρίζοντας τις αρχικές προκλήσεις για τους δικηγόρους, τόνισε την ανάγκη βαθιάς κατανόησης των νέων κανόνων ώστε να διασφαλίζεται η αποτελεσματική εκπροσώπηση και ορθή εξυπηρέτηση των πελατών. Σημείωσε τις προσπάθειες του ΠΔΣ να στηρίξει τη μετάβαση μέσω εκπαίδευσης, σεμιναρίων και συνεργασίας με τη Σχολή Δικαστών, επαναβεβαιώνοντας τη δέσμευση του Συλλόγου στον εκσυγχρονισμό της δικαιοσύνης μέσα από συνεργασία, προσαρμοστικότητα και συνεχή επαγγελματική ανάπτυξη, με στόχο ένα δικαστικό σύστημα δικαιότερο και πιο αποτελεσματικό.
Ακολούθως ο καθηγητής Adrian Zuckerman αναφέρθηκε στην μεταμορφωτική επίδραση των Civil Procedure Rules (CPR) του1998 στην Αγγλία και στην Ουαλία οι οποίες εκσυγχρόνισαν την πολιτική δίκη μετατρέποντας τον ρόλο του δικαστηρίου από απλή έκδοση νομικά ορθών αποφάσεων στην παροχή δικαιοσύνης που είναι ταυτόχρονα έγκαιρη και προσιτή. Εξήγησε ότι πριν από το 1998 τα δικαστήρια εστίαζαν αποκλειστικά στη νομική ακρίβεια αδιαφορώντας για την καθυστέρηση και το κόστος. Οι CPR εισήγαγαν τον «πρωταρχικό σκοπό» που κατέστησε την αποδοτικότητα και την αναλογικότητα ουσιώδη στοιχεία της δικαιοσύνης, παρέχοντας στα δικαστήρια τα εργαλεία για ενεργή διαχείριση των υποθέσεων μέσω χρονοδιαγραμμάτων, προθεσμιών και απλουστευμένων διαδικασιών ώστε οι διαφορές να επιλύονται έγκαιρα και αποτελεσματικά.
Ωστόσο, ο Καθηγητής Zuckerman εξέφρασε τη λύπη του ότι, παρά τον εύστοχο σχεδιασμό των CPR, η υπόσχεση του συστήματος παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανεκπλήρωτη λόγω «ανεπαρκούς δικαστικής διαχείρισης». Απέδωσε αυτή την αποτυχία σε δύο κύριες αιτίες: την απροθυμία των ανώτερων δικαστηρίων να υποστηρίξουν την αυστηρή εφαρμογή των προθεσμιών και την έλλειψη οικονομικών κινήτρων στον νομικό κλάδο για την προώθηση της αποτελεσματικότητας. Οι δικηγόροι, σημείωσε, συχνά καθοδηγούνται από το σύστημα χρέωσης ανά ώρα και τους κανόνες επιδίκασης εξόδων, οι οποίοι ενθαρρύνουν την καθυστέρηση παρά την επίλυση.
Αναφερόμενος στην Κύπρο, επαίνεσε τον εκσυγχρονισμό των νέων κανονισμών πολιτικής δικονομίας, αλλά προειδοποίησε ότι η πραγματική επιτυχία θα εξαρτηθεί από την ικανότητα υπέρβασης των ίδιων βαθιά ριζωμένων εμποδίων. Κατέληξε λέγοντας ότι το παρόν βιβλίο προσφέρει μια «λεπτομερή και πειστική εξήγηση» για το πώς αυτό μπορεί να επιτευχθεί αποτελεσματικά.
Ένα σημείο που επανέλαβε και ο επόμενος ομιλητής, Jonathan Adamopoulos, δικηγόρος στην Αυστραλία και επιμελητής του βιβλίου Zuckerman on Australian Civil Procedure, ο οποίος, αναφερόμενος στην εμπειρία της Αυστραλίας, σημείωσε ότι το ομοσπονδιακό σύστημα της χώρας σημαίνει πως τα προδικαστικά πρωτόκολλα δεν απαιτείται να είναι ομοιόμορφα· οι περισσότερες δικαιοδοσίες τα εγκατέλειψαν λόγω περιορισμένης αποτελεσματικότητας. Μόνο δύο τα διατηρούν ακόμη, καθώς υπήρχε αντίσταση στην εφαρμογή τους κυρίως από τους δικηγόρους η οποία οφειλόταν στην ελλιπή ενημέρωση και περιορισμένη χρήση. Τόνισε ότι οι μεταρρυθμίσεις μπορούν να επιτύχουν μόνο όταν υπάρχει έγκαιρη και συνεχής εμπλοκή των επαγγελματιών του χώρου.
Στη συνέχεια εξέτασε τη δικαστική διαχείριση υποθέσεων, αναδεικνύοντας το Commercial Division του Supreme Court of New South Wales, όπου οι δικαστές διαχειρίζονται αποτελεσματικά πολυάριθμα δικονομικά ζητήματα κάθε εβδομάδα. Όπως εξήγησε, οι δικαστές συνδυάζουν ευελιξία με δικονομική σαφήνεια, αναμένοντας από τους δικηγόρους να επιλύουν μόνοι τους τα δευτερεύοντα διαδικαστικά θέματα, ώστε να διαφυλάσσεται ο χρόνος του δικαστηρίου για τις ουσιώδεις υποθέσεις.
Οι παρατηρήσεις του Adamopoulos αναδεικνύουν πώς η αποτελεσματική, στοχοθετημένη διαχείριση υποθέσεων μπορεί να μειώσει τις καθυστερήσεις χωρίς να θυσιάζεται η δικαιοσύνη, ένα ουσιαστικό δίδαγμα για την Κύπρο καθώς προχωρά στις δικές της δικονομικές μεταρρυθμίσεις.
Αυτό αποτέλεσε και τον πυρήνα της επόμενης και τελευταίας ομιλίας, από τον δικηγόρο Άγη Γεωργιάδη, μέλος της Μόνιμης Επιτροπής Κανονισμών, ο οποίος τόνισε ότι η ομάδα ειδικών υπό την ηγεσία του Lord Dyson είχε ως στόχο να σχεδιάσει τους νέους Κυπριακούς Κανονισμούς Πολιτικής Δικονομίας ώστε να λειτουργούν αποτελεσματικά στην πράξη. Επισήμανε δύο βασικά σημεία: τη σημασία της προσαρμογής των κανόνων στις τοπικές πραγματικότητες και την αναγνώριση ότι η δικονομική μεταρρύθμιση από μόνη της δεν μπορεί να επιλύσει βαθιά ριζωμένα συστημικά προβλήματα. Ο κος Γεωργιάδης εντόπισε παγιωμένες συνήθειες εντός του κυπριακού δικαστικού συστήματος, όπως οι συχνές αναβολές, οι περιττές καταχωρίσεις, η παράλειψη τήρησης προθεσμιών και η υπερβολική γραφειοκρατία ως βασικά εμπόδια στη μεταρρύθμιση.
Προειδοποίησε ότι χωρίς αντιμετώπιση αυτών των πολιτισμικών και οργανωτικών αδυναμιών, οι νέοι κανόνες δεν θα μπορέσουν να εκπληρώσουν το δυναμικό τους. Η αποτελεσματική μεταρρύθμιση, τόνισε, απαιτεί κάτι περισσότερο από νέους κανονισμούς: χρειάζεται επένδυση σε υποδομές, τεχνολογία, ανθρώπινο δυναμικό και αποτελεσματική δικαστική διοίκηση. Μόνο μέσα από μια τόσο ολοκληρωμένη προσέγγιση μπορεί το σύστημα πολιτικής δικαιοσύνης να βελτιωθεί ουσιαστικά και να ανταποκριθεί στις ανάγκες όλων των χρηστών του. Χωρίς αυτή τη δέσμευση, ο κύκλος αναποτελεσματικότητας και απογοήτευσης θα συνεχιστεί. Το μήνυμά του ήταν σαφές: η μεταρρύθμιση στην Κύπρο πρέπει να υπερβεί τους γραπτούς κανόνες· η πραγματική πρόοδος εξαρτάται από μια συλλογική αλλαγή νοοτροπίας, καλύτερη οργάνωση και τον εκσυγχρονισμό των δικαστικών δομών ένα συμπέρασμα που συνδέει τα κοινά νήματα και των τριών ομιλιών.
Η εκδήλωση ανέδειξε μια κοινή δέσμευση για τη μεταμόρφωση του συστήματος πολιτικής δικαιοσύνης της Κύπρου σε ένα σύστημα αποτελεσματικό, δίκαιο και προσβάσιμο. Μέσα από τη συνεργασία μεταξύ ακαδημαϊκής κοινότητας, δικαστικής εξουσίας και νομικού επαγγέλματος, οι συζητήσεις υπογράμμισαν ότι η ουσιαστική μεταρρύθμιση απαιτεί όχι μόνο νέους κανόνες, αλλά και μια διαρκή πολιτισμική και θεσμική αλλαγή προς μια σύγχρονη, προληπτική δικαιοσύνη.
