Οι πρόσφατες εξελίξεις σε σχέση με την στάση των Ηνωμένων Πολιτείων της Αμερικής στον πόλεμο στην Ουκρανία καταδεικνύουν την ανάγκη εξέτασης του ρόλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ένα ευρύτερο πλαίσιο σε σχέση με τα γεωπολιτικά δρώμενα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση προφανώς ακολουθεί τις εξελίξεις, με τις ΗΠΑ να καθορίζουν τα τεκταινόμενα, ενώ σημαντικός αναδεικνύεται και ο ρόλος του Ηνωμένου Βασιλείου. Το βέβαιο είναι ότι οι σχέσεις μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ έχουν επηρεαστεί από την στάση των δυο σε σχέση με τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Αν και οι σχέσεις μεταξύ ΗΠΑ – Ουκρανίας έχουν διαρρηχθεί, ειδικά μετά την επεισοδιακή συνάντηση των Προέδρων Τραμπ και Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο, την αμέσως επόμενη μέρα Βρετανία και Γαλλία, με την συμμετοχή ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κρατών της Ένωσης, συναντήθηκαν με τον Πρόεδρο της Ουκρανίας για να εκφράσουν την στήριξή τους, χωρίς όμως να παρουσιάζεται ένα συμπαγές, κοινό ευρωπαϊκό μέτωπο, με χώρες όπως η Ουγγαρία, η Πολωνία και ενδεχομένως η Σλοβακία να αποστασιοποιούνται από το ενδεχόμενο αποστολής ευρωπαϊκών στρατιωτικών δυνάμεων στην Ουκρανία. Την ίδια στιγμή, ο Αντιπρόεδρος J.D. Vanceτων ΗΠΑ δήλωνε πρόσφατα, με ειρωνικό τόνο, ότι αμφιβάλλει τη δυνατότητα κρατών που έχουν να πολεμήσουν 30 – 40 χρόνια (εννοώντας προφανώς το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Γαλλία) να ανταπεξέλθουν σε συνθήκες ενός σύγχρονου πολέμου.
Επιπρόσθετα, το γεγονός ότι τα πλείστα κράτη – μέλη του ΝΑΤΟ δεν τηρούν τις υποχρεώσεις τους σε σχέση με την οικονομική συνεισφορά έναντι του ΑΕΠ τους για τον στρατιωτικό εξοπλισμό τους (2%) και το ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση καθεαυτή δεν έχει δική της στρατιωτική δύναμη επιτείνει τον προβληματισμό που υπάρχει όσον αφορά στην εμπλοκή της Ευρώπης στην Ουκρανία, χωρίς την παρουσία και στήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Ο Πρόεδρος Τραμπ δήλωσε ότι δεν θα αποστείλει δυνάμεις στην Ουκρανία, την ίδια στιγμή που φυσικά έχει αναστείλει την παροχή βοήθειας στην Ουκρανία, μέχρις ότου ο Πρόεδρος Ζελένσκι να εμφανιστεί πραγματικά έτοιμος, σύμφωνα με τον Τραμπ, για να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να υπογράψει συμφωνία με τις ΗΠΑ για την εκμετάλλευση των σπάνιων γαιών της Ουκρανίας. Υπό τις πιέσεις αυτές, πρέπει να θεωρείται σχεδόν δεδομένο ότι ο Ζελένσκι θα επανέλθει στις συζητήσεις με Τραμπ, ικανοποιώντας εν πολλοίς τα αμερικανικά αιτήματα.
Μόλις πρόσφατα η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε, αναγνωρίζοντας την σημασία των πιο πάνω που ακροθιγώς έχουν παρατεθεί, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι καιρός να ξεκινήσει την διαδικασία ενίσχυσης της στρατιωτικής της ισχύος. HΟύρσουλα φον ντε Λάιεν ανακοίνωσε ότι η Ένωση από μόνη της μπορεί να ξοδέψει 800 δισεκατομμύρια ευρώ για την άμυνα της, χρησιμοποιώντας τον κοινό της προϋπολογισμό πιο δημιουργικά σε σχέση με την ανάπτυξη των αμυντικών της δυνατοτήτων, παρέχοντας 150 δισεκατομμύρια σε δάνεια για την ενίσχυση της άμυνας, όπως για παράδειγμα σε συστήματα αεράμυνας, πυραυλικά συστήματα, συστήματα anti-drone κ.ο.κ. και αναστέλλοντας δημοσιονομικούς κανόνες επιτρέποντας στα κράτη – μέλη της να ξοδέψουν περισσότερα για την ενίσχυση της άμυνας τους. Προφανώς, όμως, η αύξηση της συνεισφοράς για την άμυνα θα σήμαινε αναδιάρθρωση των προϋπολογισμών των κρατών που θα αποσταθεροποιούσε, ενδεχομένως, τις πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές πολιτικές τους με συνέπειες που αυτή την στιγμή δεν μπορούν επαρκώς να προσδιοριστούν αν και εκ προοιμίου αυτό θα σήμαινε μετακίνηση τεκτονικών πλακών στο οικοδόμημα που έχει δημιουργηθεί στην Ευρώπη.
