Η οδήγηση υπό την επήρεια ναρκωτικών θέτει σε κίνδυνο την οδική ασφάλεια και επηρεάζει αρνητικά τη δημόσια υγεία. Σε πολλές χώρες ανα την Ευρώπη, έχουν θεσπιστεί νόμοι για την καταπολέμηση αυτής της συμπεριφοράς. Στην Κύπρο, ο νόμος είναι σαφής και αυστηρός, στοχεύοντας στην προστασία τόσο των οδηγών όσο και του ευρύτερου κοινού. Είναι σημαντικό οι πολίτες να γνωρίζουν τις νομικές επιπτώσεις και τις πιθανές αρνητικές συνέπειες της οδήγησης υπό την επήρεια ναρκωτικών. Μέσω της γνώσης, οι πολίτες μπορούν να κάνουν σοβαρές και υπεύθυνες επιλογές, δίνοντας προτεραιότητα στην οδική ασφάλεια των ιδίων αλλά και των συνανθρώπων τους. Αυτό το άρθρο διερευνά το νομικό πλαίσιο σχετικά με την οδήγηση υπό την επήρεια ναρκωτικών στην Κύπρο, εστιάζοντας στους σχετικούς νόμους, τις διαδικασίες που ακολουθούνται κατά τη λήψη δείγματος σάλιου και τις πιθανές συνέπειες/κυρώσεις που θα υποστεί ένα πρόσωπο, εφόσον κριθεί ένοχο για τη διάπραξη του σχετικού αδικήματος.
ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑΣ ΚΥΠΡΟΥ
Ραγδαία αύξηση παρατηρείται στις ποινικές υποθέσεις, που σχετίζονται, με αδικήματα που αφορούν την οδήγηση υπο την επήρεια ναρκωτικών ουσιών. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία που παραχώρησε η Αστυνομία Κύπρου, μέχρι το Μάιο του 2023, διεξήχθησαν συνολικά 4.873 έλεγχοι σε οδηγούς, από τους οποίους οι 3.760, (77,15%), εντοπίστηκαν να οδηγούν υπό την επήρεια ναρκωτικών ουσιών.
Ο νόμος που διέπει τη διενέργεια του νάρκοτεστ είναι ο περί Οδικής Ασφάλειας Νόμος του 1986 και συγκεκριμένα το άρθρο 11 ρυθμίζει τη διαδικασία λήψης παρειακού επιχρίσματος (σάλιου) από τον οδηγό. Ο Νόμος προβλέπει την επιτόπου λήψη δείγματος σάλιου για διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης ούτως ώστε να διαπιστωθεί κατά πόσο ο οδηγός τελεί υπό την επήρεια ναρκωτικών ουσιών. Σε περίπτωση που η προκαταρκτική εξέταση ανιχνεύσει ναρκωτικά στο δείγμα σάλιου ζητείται δεύτερη επιτόπου παραχώρηση δείγματος σάλιου με σκοπό την εργαστηριακή εξέτασή του προς επιβεβαίωση της προκαταρκτικής εξέτασης. Εάν κατά τη προκαταρκτική εξέταση διαπιστωθεί πως ο οδηγός τελεί υπο την επήρεια ουσιών, τότε, ο νόμος δίνει το δικαίωμα στο μέλος της αστυνομίας να μεταφέρει το όχημα του προσώπου αυτού στον πλησιέστερο αστυνομικό σταθμό και να απαγορεύσει στον οδηγό να συνεχίσει την οδήγηση.
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΑΡΝΗΣΗΣ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΗΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ
Σύμφωνα πάντα με την κείμενη νομοθεσία, οποιοδήποτε πρόσωπο αρνείται ή αποφεύγει να παράσχει δείγμα σάλιου για νάρκοτεστ διαπράττει αυτόφωρο αδίκημα και σε περίπτωση καταδίκης του υπόκειται σε ποινή φυλάκισης για χρονικό διάστημα που δεν υπερβαίνει τα τρία χρόνια ή σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις €3.500 ή και στις δύο πιο πάνω ποινές.
ΠΡΟΣΩΠΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ: ΠΩΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΕΙΤΑΙ ΤΟ ΔΕΙΓΜΑ ΣΑΛΙΟΥ ΚΑΙ ΠΟΤΕ ΚΑΤΑΣΤΡΕΦΕΤΑΙ
Όσον αφορά το γενετικό υλικό που περιέχει το σάλιο ενός πολίτη, στη νομοθεσία υπάρχει σαφής αναφορά για το χρόνο καταστροφής του. Όταν η ένδειξη του νάρκοτεστ είναι αρνητική τότε το δείγμα σάλιου θα πρέπει να καταστρέφεται την αμέσως επόμενη στιγμή από τον αρμόδιο αστυνομικό που διεξήγαγε τον σχετικό έλεγχο. Στη περίπτωση που ένα δείγμα σάλιου έχει θετική ένδειξη, γίνεται καταστροφή του εν λόγου δείγματος εντός 30 ημερών, μετά τη διεξαγωγή επιβεβαιωτικής ανάλυσης από το Κρατικό Χημείο και αφού υπάρξει η σχετική ενημέρωση προς τον οδηγό, ότι δηλαδή ήταν θετικός στην εξέταση νάρκοτεστ.
Λόγω της φύσης του αδικήματος, οι οδηγοί που συλλαμβάνονται να οδηγούν υπό την επήρεια ναρκωτικών διώκονται αποκλειστικά ως η φύση του αδικήματος τους, δεν διώκονται δηλαδή ποινικά για το αδίκημα της χρήσης ναρκωτικών ουσιών. Τέτοιου είδους αδικήματα εκδικάζονται εντός της δικαστικής αίθουσας των τροχαίων υποθέσεων, στο εκάστοτε αρμόδιο επαρχιακό δικαστήριο, ανάλογα με την επαρχία που διαπράχθηκε το εν λόγω αδίκημα.
ΚΥΡΩΣΕΙΣ-ΠΟΙΝΕΣ ΓΙΑ ΟΔΗΓΗΣΗ ΥΠΟ ΤΗΝ ΕΠΗΡΕΙΑ ΟΥΣΙΩΝ
Οι κυρώσεις για οδήγηση υπό την επήρεια ναρκωτικών στην Κύπρο είναι ιδιαίτερα αυστηρές. Ένα άτομο που κρίνεται ένοχο για αυτό το αδίκημα μπορεί να αντιμετωπίσει:
- Πρόστιμα: Οι καταδικασθέντες ενδέχεται να υπόκεινται σε σημαντικά πρόστιμα, το ύψος των οποίων καθορίζεται από το δικαστήριο με βάση τη σοβαρότητα του αδικήματος. Σε κάθε περίπτωση, η χρηματική ποινή δεν υπερβαίνει τις τρεις χιλιάδες πεντακόσια ευρώ (€3.500).
- Αναστολή άδειας: Το δικαστήριο έχει την εξουσία να αναστείλει την άδεια οδήγησης του παραβάτη για συγκεκριμένη χρονική περίοδο που το ίδιο θεωρεί κατάλληλη για σκοπούς πλήρους συμμόρφωσης του παραβάτη. Η διάρκεια της αναστολής δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 3 χρόνια, ωστόσο η χρονική περίοδος αναστολής εξαρτάται από παράγοντες όπως: ο τύπος του φαρμάκου που εμπλέκεται στο διαπραχθέν αδίκημα, το επίπεδο βλάβης που δημιουργήθηκε λόγω της διάπραξης του εν λόγω αδικήματος και τυχόν προηγούμενα αδικήματα στα οποία να καταδικάστηκε το εν λόγω πρόσωπο.
- Φυλάκιση: Σε πιο σοβαρές περιπτώσεις, το δικαστήριο μπορεί να επιβάλει ποινή άμεσης φυλάκισης. Η διάρκεια της φυλάκισης μπορεί να ποικίλλει και οι επαναλαμβανόμενοι παραβάτες είναι πιθανό να αντιμετωπίσουν μεγαλύτερες ποινές. Σύμφωνα με το νόμο σε περίπτωση καταδίκης ενός προσώπου, ο καταδικασθέντας, υπόκειται σε μέγιστη ποινή φυλάκισης για χρονικό διάστημα μέχρι τρία (3) χρόνια. Ωστόσο, το Δικαστήριο, στη βάση εξατομίκευσης της ποινής και εξασκώντας τη διακριτική του ευχέρεια, ανάλογα με τον παραβάτη, μπορεί να επιλέξει την αναστολή της ποινής φυλάκισης αντί της άμεσης φυλάκισης, επιβάλλοντας στον παραβάτη όρους όπως: υποχρεωτική παρακολούθηση συμβουλευτικής για τις επιπτώσεις της χρήσης ναρκωτικών ή παρακολούθηση προγραμμάτων αποκατάστασης και απεξάρτησης.
