Η συμμόρφωση των επιχειρήσεων με τους κανόνες του ανταγωνισμού είναι θεμελιώδους σημασίας για την αποτελεσματική λειτουργία του μηχανισμού της αγοράς, από την οποία προκύπτουν οφέλη τόσο για τις επιχειρήσεις, όσο και για τους καταναλωτές (π.χ. καλύτερες τιμές, βελτίωση ποιότητας, αύξηση καινοτομιών, διεύρυνση επιλογών).
Υπάρχουν διάφοροι τρόποι που συμβάλλουν στην διασφάλιση της συμμόρφωσης μιας επιχείρησης με τους κανόνες του ανταγωνισμού. Κοινή συνισταμένη αυτών είναι η καλλιέργεια κουλτούρας συμμόρφωσης και η δέσμευση της επιχείρησης για ανάληψη ενεργητικών δράσεων προς την κατεύθυνση αυτή.
Πιο συγκεκριμένα, η συμμόρφωση μπορεί να διασφαλιστεί μέσω μιας προδραστικής στρατηγικής, βάσει της οποίας καθορίζονται κατά τρόπο συστηματικό η πολιτική της επιχείρησης όσον αφορά την συμμόρφωση με τους κανόνες του ανταγωνισμού και οι εσωτερικές διαδικασίες προς επίτευξη του σκοπού αυτού. Η διαμόρφωση μιας αποτελεσματικής στρατηγικής συμμόρφωσης των επιχειρήσεων με τους κανόνες του ανταγωνισμού εδράζεται στα ακόλουθα τέσσερα βήματα:
Βήμα 1- Αναγνώριση Ρίσκου: Αναγνώριση περιοχών ρίσκου για ανάπτυξη και εκδήλωση αντιανταγωνιστικής συμπεριφοράς, βάσει των χαρακτηριστικών της αγοράς στην οποία δραστηριοποιείται η επιχείρηση και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που διέπουν την λειτουργία αυτής.
Βήμα 2 – Ταξινόμηση Ρίσκου: Ταξινόμηση των περιοχών ρίσκου που έχουν αναγνωριστεί ανάλογα με την σοβαρότητα και την πιθανότητα εκδήλωσης αντιανταγωνιστικής συμπεριφοράς. Στο πλαίσιο αυτό θα ταξινομηθούν και οι υπάλληλοι / στελέχη της επιχείρησης, ανάλογα με την επικινδυνότητα που συνεπάγεται η φύση των καθηκόντων τους (π.χ. έρχονται σε συχνή επαφή με ανταγωνιστές, επιφορτισμένοι με τη λήψη στρατηγικών αποφάσεων).
Βήμα 3 – Πρόγραμμα Συμμόρφωσης: Λήψη αναγκαίων μέτρων και ενεργειών ώστε να περιοριστούν οι κίνδυνοι που έχουν αναγνωριστεί και αξιολογηθεί. Στο πλαίσιο αυτό καθορίζεται η πολιτική, οι εσωτερικοί κανονισμοί και διαδικασίες της επιχείρησης για σκοπούς συμμόρφωσης με τους κανόνες του ανταγωνισμού, η οποία συνήθως αντανακλάται στην θέσπιση και εφαρμογή Προγράμματος Συμμόρφωσης (Competition Law Compliance Program).
Ένα ολοκληρωμένο Πρόγραμμα Συμμόρφωσης περιλαμβάνει την εξοικείωση των υπαλλήλων / στελεχών της επιχείρησης με τους κανόνες του ανταγωνισμού, η οποία γίνεται τυπικά μέσω της ετοιμασίας ενός εξατομικευμένου Εγχειριδίου Συμμόρφωσης στο οποίο περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, βασικοί κανόνες συμπεριφοράς. Το Εγχειρίδιο Συμμόρφωσης συμπληρώνεται με συστηματική εκπαίδευση των υπαλλήλων / στελεχών της επιχείρησης μέσω επιμορφωτικών σεμιναρίων.
Βήμα 4 – Έλεγχος Προγράμματος Συμμόρφωσης: Έλεγχος και αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας του Προγράμματος Συμμόρφωσης. Αυτό μπορεί να γίνεται σε τακτικά χρονικά διαστήματα, ανάλογα με τον βαθμό ωρίμανσης της κουλτούρας συμμόρφωσης της επιχείρησης με του κανόνες του ανταγωνισμού. Στο πλαίσιο αυτό διενεργούνται και έλεγχοι (audits) ώστε να αξιολογηθεί ο βαθμός κατανόησης και τήρησης των εσωτερικών διαδικασιών που αφορούν την συμμόρφωση με τους κανόνες του ανταγωνισμού.
Η πιστή εφαρμογή των πιο πάνω βημάτων είναι καίριας σημασίας για την διασφάλιση της αποτελεσματικής διαχείρισης των κινδύνων που σχετίζονται αφενός με την ανάπτυξη αντιανταγωνιστικής συμπεριφοράς ή/και την εφαρμογή πρακτικών που δεν είναι συμβατές με τους κανόνες του ανταγωνισμού.
Τέλος, θα πρέπει να υπογραμμισθεί ότι τα οφέλη της αποτελεσματικής συμμόρφωσης των επιχειρήσεων με τους κανόνες του ανταγωνισμού δεν περιορίζονται στην αποφυγή του κινδύνου επιβολής προστίμου, που δύναται να ανέλθει μέχρι το 10% του κύκλου εργασιών της επιχείρησης, αλλά και στον περιορισμό του κινδύνου που σχετίζεται με την συνακόλουθη καταβολή αποζημιώσεων σε πρόσωπα που έχουν υποστεί βλάβη ως αποτέλεσμα της εκδηλωθείσας παράνομης συμπεριφοράς.
