Οι καταναλωτές σε ολόκληρη την ΕΕ πρόκειται να αποκτήσουν περισσότερες ευκαιρίες για τη συλλογική υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους. Οι πρέσβεις των κρατών μελών ενέκριναν σήμερα συμφωνία που έχει συναφθεί μεταξύ της κροατικής Προεδρίας του Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου επί σχεδίου οδηγίας σχετικά με τις αντιπροσωπευτικές αγωγές για την προστασία των συλλογικών συμφερόντων των καταναλωτών.
Βάσει της οδηγίας, τα κράτη μέλη πρέπει να θεσπίσουν ένα σύστημα αντιπροσωπευτικών αγωγών για την προστασία των συλλογικών συμφερόντων των καταναλωτών από παραβιάσεις του ενωσιακού δικαίου. Η οδηγία προβλέπει τόσο αγωγές παράλειψης όσο και μέτρα επανόρθωσης.
Εξουσιοδοτεί τους νομιμοποιούμενους φορείς που έχουν οριστεί ειδικά για τον σκοπό αυτό από τα κράτη μέλη να ασκούν αγωγές παράλειψης και/ή να διεκδικούν επανόρθωση, συμπεριλαμβανομένης της αποζημίωσης ή της αντικατάστασης, για λογαριασμό ομάδας καταναλωτών που έχει ζημιωθεί από έμπορο ο οποίος φέρεται να έχει παραβιάσει μία από τις νομικές πράξεις της ΕΕ που ορίζονται στο παράρτημα της οδηγίας. Οι νομικές αυτές πράξεις καλύπτουν τομείς όπως οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, τα ταξίδια και ο τουρισμός, η ενέργεια, η υγεία, οι τηλεπικοινωνίες και η προστασία των δεδομένων.
Όσον αφορά τα κριτήρια επιλεξιμότητας για τους νομιμοποιούμενους φορείς, στην οδηγία γίνεται διάκριση μεταξύ νομιμοποιούμενων φορέων που δικαιούνται να ασκούν αγωγές στο κράτος μέλος στο οποίο έχουν οριστεί («εγχώριες αντιπροσωπευτικές αγωγές») και των νομιμοποιούμενων φορέων που δικαιούνται να ασκούν αγωγές σε οποιοδήποτε άλλο κράτος μέλος («διασυνοριακές αντιπροσωπευτικές αγωγές»). Όσον αφορά τις εγχώριες αγωγές, ο νομιμοποιούμενος φορέας θα πρέπει να πληροί τα κριτήρια που ορίζονται στο δίκαιο του κράτους μέλους στο οποίο έχει οριστεί, ενώ για τις διασυνοριακές αγωγές θα πρέπει να πληροί τα εναρμονισμένα κριτήρια που ορίζονται στην οδηγία.
Ως εγγύηση κατά της καταχρηστικής άσκησης αγωγών, η οδηγία προβλέπει σαφείς κανόνες, με τον καταλογισμό των δικαστικών εξόδων σε βάρος του ηττηθέντος διαδίκου σε μια αντιπροσωπευτική αγωγή επανόρθωσης. Επιπλέον, για την αποφυγή συγκρούσεων συμφερόντων, επιβάλλει στους νομιμοποιούμενους φορείς ορισμένες απαιτήσεις διαφάνειας, ιδίως όσον αφορά τη χρηματοδότησή τους από τρίτους.
Τα κράτη μέλη θα έχουν στη διάθεσή τους 24 μήνες από την έναρξη ισχύος της οδηγίας για να τη μεταφέρουν στο εθνικό τους δίκαιο, καθώς και 6 επιπλέον μήνες για να αρχίσουν να εφαρμόζουν τις συγκεκριμένες διατάξεις.
Η οδηγία θα ισχύει για αντιπροσωπευτικές αγωγές που ασκούνται κατά ή μετά την ημερομηνία εφαρμογής της.
Επόμενα στάδια
Βάσει του συμφωνηθέντος κειμένου και μετά τη συνήθη εξέταση από τους γλωσσομαθείς νομικούς, το Συμβούλιο θα εγκρίνει τη θέση του σε πρώτη ανάγνωση. Εν συνεχεία, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα εγκρίνει τη θέση του Συμβουλίου σε πρώτη ανάγνωση και θα θεωρηθεί ότι η οδηγία έχει θεσπιστεί.
Ιστορικό
Η οδηγία προτάθηκε από την Επιτροπή τον Απρίλιο του 2018 στο πλαίσιο της δέσμης της με τίτλο «Νέα συμφωνία για τους καταναλωτές», σκοπός της οποίας ήταν η εξασφάλιση δίκαιων και διαφανών κανόνων για τους καταναλωτές της ΕΕ. Η οδηγία για την καλύτερη επιβολή και τον εκσυγχρονισμό των κανόνων της ΕΕ για την προστασία των καταναλωτών, η οποία προτάθηκε επίσης στο πλαίσιο της ίδιας δέσμης, εκδόθηκε στις 27 Νοεμβρίου 2019.
- Συμφωνηθέν κείμενο της οδηγίας σχετικά με τις αντιπροσωπευτικές αγωγές
- Οδηγία για την καλύτερη επιβολή και τον εκσυγχρονισμό των κανόνων της ΕΕ για την προστασία των καταναλωτών
Πηγή: Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
