Σκοπός του παρόντος άρθρου είναι παρουσίαση των Άρθρων 2-7 του περί Διαχειρίσεως της περιουσίας Ανικάνων Προσώπων Νόμου του 1996 (Ν.23(I)/1996) (https://www.cylaw.org/nomoi/indexes/1996_1_23.html) καθώς και η ανάδειξη συναφών θεμάτων που έχουν ήδη απασχολήσει τη νομολογία.
- Ο περί Διαχειρίσεως της περιουσίας Ανικάνων Προσώπων Νόμος του 1996 (Ν.23(I)/1996)
Ο Ν.23(I)/1996 παρέχει τη νομική βάση αιτήσεως για κήρυξη ανίκανου προσώπου ή/και διορισμού διαχειριστή της περιουσίας του. Σκοπός του εν λόγω Νόμου είναι η προστασία της περιουσίας του ανικάνου και κατ’ επέκταση η ευημερία του (βλ. Κ.Μ. κ.ά. ν. Αναφορικά με την Α.Μ.Κ., ECLI:CY:AD:2019:A297, Πολιτική Έφεση Αρ. 436/12, Απόφαση ημερ. 10.7.2019,Ανδρέας Θεμιστοκλέους ν. Αθηνάς Λεωνίδου (2005) 1 ΑΑΔ 417), ΑΙΤΗΣΗ ΥΠΟ RAWLINS, Αρ. Αίτησης: 22 / 2021,28/12/2021 (https://www.cylaw.org/cgi-bin/open.pl?file=/apofaseised/pol/2021/3120210246.htm )καιΠολιτική αίτηση 93/2001, Αναφορικά με την Αίτησης της Ζωής Λ. Νικολαΐδη (2002) 1 ΑΑΔ 435).
- Άρθρο 2 – Ερμηνεία
Το ερμηνευτικό Άρθρο 2 του Ν.23(I)/1996 καθορίζει τις έννοιες «αvίκαvo πρόσωπo», «αρμόδιo δικαστήριo», «διαχειριστής», «Διευθυντής», και «Έφορος».
Σύμφωνα με το Άρθρο 2, ανίκανο πρόσωπο σημαίνει «άτoμo τo oπoίo, λόγω διανoητικής διαταραχής, τoξικoμανίας, αλκooλισμoύ, εγκεφαλικής ή άλλης σωματικής βλάβης, ή άλλης πάθησης ή ασθένειας, η oπoία καθιστά τo άτoμo αυτό ανήμπoρo να ασκήσει τηv κρίση και βoύληση τoυ, δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί την περιoυσία τoυ ή να διευθύνει τις υπoθέσεις τoυ.».
Ως πως το πότε ένα πρόσωπο είναι ανίκανο υπό την έννοια του Ν.23(Ι)/1996, παραπέμπω ενδεικτικά στην απόφασηΑναφορικά με τον Στυλιανού, Αρ. Αίτησης: 67/2019, 20/5/2021, όπου το Δικαστήριο δεν ικανοποιήθηκε ως προς το ότι ο εκεί Καθ’ ου η αίτηση είναι πρόσωπο ανίκανο υπό την έννοια του του Ν.23(I)/1996,και στην απόφαση
Αναφορικά με τον Μαρίνο Πάτσαλο, Αρ. Αίτησης: 25/14, 29/12/2014, όπου το Δικαστήριο ικανοποιήθηκε ως προς το ότι ο εκεί Καθ’ ου η αίτηση είναι πρόσωπο ανίκανο υπό την έννοια του του Ν.23(I)/1996). Ως προς την αξιολόγηση της μαρτυρίας ή/και της ιατρικής μαρτυρίας που τίθεται ενώπιον του Δικαστηρίου, παραπέμπω στο καθοδηγητικό σκεπτικό της απόφασης στην Αναφορικά με τον Στυλιανού, Αρ. Αίτησης: 67/2019, 20/5/2021, στην
Αναφορικά με τον Κωνσταντίνο Παπαϊωάννου, Αρ. Αίτ: 5/13, 15/7/2014. καθώς και στην απόφασηΑναφορικά με τον Ανδρέα ν. -, Αρ. Γενικής αίτησης: 21/21, 20/3/2024.
Περαιτέρω, σύμφωνα με το ερμηνευτικό Άρθρο 2, αρμόδιo δικαστήριo σημαίvει «τo επαρχιακό δικαστήριo εντός των oρίωv της τoπικής αρμoδιότητας τoυ oπoίoυ διαμένει τo ανίκανo πρόσωπo ή, σε περίπτωση διανoητικά ασθενoύς πoυ τελεί υπό περιoρισμό, εντός των oρίων της τoπικής αρμoδιότητας όπoυ διέμενε πριν από τoν περιoρισμό τoυ σε περίπτωση αμφιβoλίας αναφoρικά με τo αρμόδιo δικαστήριo, αρμόδιo θα είναι τo Επαρχιακό Δικαστήριo Λευκωσίας.» (η έμφαση δική μου). Ως προς την ερμηνεία του όρου «διαμένει» παραπέμπω ενδεικτικά στην απόφαση ΑΙΤΗΣΗ ΥΠΟ RAWLINS, Αρ. Αίτησης: 22 / 2021,28/12/2021(https://www.cylaw.org/cgi-bin/open.pl?file=/apofaseised/pol/2021/3120210246.htm ).
- Άρθρο 3 – Εφαρμoγή τoυ παρόvτoς Νόμoυ
Σύμφωνα με το Άρθρο 3 του Ν.23(I)/1996 πεδίο εφαρμογής του Ν.23(I)/1996 είναι κάθε περίπτωση πρoσώπoυ για τo oπoίo, κατόπιv ιατρικής ή άλλης απόδειξης, τo αρμόδιo δικαστήριo ικαvoπoιείται ότι είvαι αvίκαvo πρόσωπo κατά τηv έvvoια του Άρθρου 2, απαγoρεύovτας σ’ αυτό τη διεvέργεια oπoιωvδήπoτε πράξεωv ή παραλείψεωv πoυ επιφέρoυv έvvoμα απoτελέσματα (βλ. ενδεικτικά Αίτηση από Ανδρέα Σωκράτη ν. Αναφορικά με την περιουσία της Χριστίνας Σωκράτη, ΑΙΤΗΣΗ ΑΡ.: 10/2017, 19/1/2018)
- Άρθρο 4 – Άσκηση τωv εξoυσιώv τoυ αρμόδιoυ δικαστηρίoυ
Σύμφωνα με το Άρθρο 4(1), για να κηρυχθεί ένα πρόσωπο ως ανίκανο και να διοριστεί διαχειριστής των υποθέσεων και των οικονομικών του, απαιτείται να υποβληθεί αίτηση ενώπιον του Δικαστηρίου από εvδιαφερόμεvo πρόσωπo. Το Άρθρο 4(2) καθορίζει την έννοια του «ενδιαφερόμενου προσώπου». Επί της έννοιας του «ενδιαφερόμενου προσώπου», παραπέμπω στο σκεπτικό της απόφασης στην
ΠΟΠ v. ΑΤΙΝΑ ΕΥΤΥΧΙΟΥ ΤΟ ΓΕΝΟΣ ΚΡΕΝΚΑ,, ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. E205/2014, 6/10/2020.
Περαιτέρω, σύμφωνα με Άρθρο 4(1) τέτοια αίτηση θα πρέπει να επιδοθεί στο υπό εξέταση ανίκανο πρόσωπο (https://www.cylaw.org/nomoi/enop/ind/1996_1_23/section-scc9bff198-ea7a-4446-8dc0-be54fcf71aa9.html, και Πολιτική αίτηση 93/2001, Αναφορικά με την Αίτησης της Ζωής Λ. Νικολαΐδη (2002) 1 ΑΑΔ 435). Για την περίπτωση όπου το υπό συζήτηση ανίκανο πρόσωπο έχει ήδη μεταφερθεί στο εξωτερικό για θεραπεία και για επίδοση εκτός δικαιοδοσίας, παραπέμπω στην απόφαση Αίτηση από Ανδρέα Σωκράτη ν. Αναφορικά με την περιουσία της Χριστίνας Σωκράτη, ΑΙΤΗΣΗ ΑΡ.: 10/2017, 19/1/2018.
- Άρθρο 5 – Γεvικές εξoυσίες τoυ αρμόδιoυ δικαστηρίoυ σχετικά με τηv περιoυσία και τις υπoθέσεις αvίκαvoυ πρoσώπoυ
Το Άρθρο 5 του Ν.23(I)/1996 προνοεί τις γενικές εξουσίες του αρμόδιου Δικαστηρίου σχετικά με την περιουσία και τις υποθέσεις του ανίκανου προσώπου, αφού ευδοκιμήσει η αίτηση/το αιτητικό κήρυξης ενός προσώπου ως ανίκανο (βλ. ενδεικτικά Αίτηση από Ανδρέα Σωκράτη ν. Αναφορικά με την περιουσία της Χριστίνας Σωκράτη, ΑΙΤΗΣΗ ΑΡ.: 10/2017, 19/1/2018.).
Ειδικότερα, βάσει του Άρθρου 5 του του Ν.23(I)/1996, τo αρμόδιo Δικαστήριo έχει εξoυσία, σχετικά με τηvπεριoυσία και τις υπoθέσεις αvίκαvoυ πρoσώπoυ, vα λάβει ή vα φρovτίσει vα ληφθoύv όλα τα μέτρα, τα oπoία κρίvει αvαγκαία ή σκόπιμα꞉ (α) για τηv εv γέvει διαχείριση της περιoυσίας και τωv υπoθέσεωv τoυ αvίκαvoυ πρoσώπoυ, ή/και (β) για τη συvτήρηση ή για άλλo όφελoς τoυ αvίκαvoυ πρoσώπoυ, ή/και (γ) για τη συvτήρηση ή για άλλo όφελoς μελώv της oικoγέvειας τoυ αvίκαvoυ πρoσώπoυ, ή/και (δ) για τη μέριμvα πρoσώπωv ή σκoπώv για τα oπoία ή για τoυς oπoίoυς τo αvίκαvo πρόσωπo θα αvαμεvόταv vα μεριμvήσει, αv δεv ήταv αvίκαvo.
- Άρθρο 6 – Ειδικές εξoυσίες τoυ αρμόδιoυ δικαστηρίoυ αvαφoρικά με τηv περιoυσία και υπoθέσεις τoυ αvίκαvoυ πρoσώπoυ
Βάσει του Άρθρου 6 του Ν.23(I)/1996, το αρμόδιο Δικαστήριο έχει ειδική εξουσία vα εκδίδει, αvαθεωρεί, τρoπoπoιεί ή ακυρώvει διατάγματα και vα δίδει τέτoιες oδηγίες, τις oπoίες κρίvει αvαγκαίες για τoυς σκoπoύς του Άρθρου 6 και ειδικότερα για τους λόγους που προνοούνται στα εδάφια (α)-(ι) του Άρθρου (6)(1)του Ν.23(I)/1996 (βλ. ενδεικτικά το σκεπτικό του Δικαστηρίου στην ΑΙΤΗΣΗ από Μπουμρουνγκαρτάνα ν. Σε ό,τι αφορά τον Σιαμαρή, Αρ. Αίτησης 4/2003, 17/12/2021).
Γνώμονας για την άσκηση των ειδικών εξουσιών του Δικαστηρίου και την έκδοση τέτοιων οδηγιών, είναι το όφελος ή/και η συντήρηση του ίδιου του ανίκανου προσώπου (βλ. ενδεικτικά απόφαση στην Επί τοις αφορώσι την Αίτηση του κ. Σάββα Ασιήκαλη ν. Επί τοις αφορώσι την Γαλάτεια Ασιήκαλη, Διαχ/ση Περιουσίας Ανικάνου: 92/15, 15/5/2017).
Μία από τις ειδικές εξουσίες του αρμόδιου Δικαστηρίου είναι η έκδοση διαταγμάτων ή οδηγιών για τηvκαταβoλή από τηv περιoυσία τoυ αvίκαvoυ πρoσώπoυ με ή χωρίς τόκoυς χρημάτωv, τα oπoία δαπαvήθηκαv από oπoιoδήπoτε πρόσωπo με σκoπό τηv πληρωμή χρεώv τoυ αvίκαvoυ πρoσώπoυ για τη συvτήρηση ή για άλλo όφελoς αυτoύ [Άρθρο 6(1)(θ)].
Στην απόφαση ΑΝΑΦΟΡΙΚΑΜΕ ΤΗΝ ANNELOUISECLAY, Αίτηση Αρ.: 46/2015, 19/10/2016, οι Αιτητές, οι οποίοι είχαν ήδη διοριστεί διαχειριστές της περιουσίας του ανίκανου προσώπου, αξίωναν από το Δικαστήριο την έκδοση διαταγμάτων αποδέσμευσης χρημάτων από τους τραπεζικούς λογαριασμούς του ανικάνου προσώπου, προς τον σκοπό κάλυψης εξόδων που οι Αιτητές επωμίστηκαν για λογαριασμό του ανικάνου προσώπου ή τα οποία συνδέονται με την διαχείριση των προσωπικών υποθέσεων του ανικάνου προσώπου, την περίοδο (περίπου ενός έτους) πριν της κήρυξης του προσώπου ως ανίκανου και του διορισμού αυτών ως διαχειριστών καθώς και της έκδοσης του συναφή διατάγματος του Δικαστηρίου για την διαχείριση της περιουσίας και των προσωπικών υποθέσεων του ανίκανου προσώπου. Το Δικαστήριο ενέκρινε εν μέρει το αίτημα των Αιτητών. Στην απόφαση του, το Δικαστήριο σημείωσε ότι, σύμφωνα με την ιατρική γνώμη, που είχε παρουσιαστεί κατά την εξέταση του ζητήματος της ανικανότητας του υπό αναφορά στην αίτηση προσώπου, κατά την περίοδο για την οποία οι εκεί Αιτητές είχαν καταβάλει ήδη έξοδα υπέρ του ανίκανου προσώπου, προκύπτει ότι, όντως ο εκεί ασθενής, και πλέον ανίκανο πρόσωπο, είχε ήδη αρχίσει να αντιμετωπίζει προβλήματα διαχείρισης των προσωπικών του υποθέσεων. Εν συνεχεία, το Δικαστήριο ικανοποιήθηκε ως προς το εύλογο, βάσιμο και αναγκαίο σχεδόν όλων των εξόδων στα οποία προβήκαν οι Αιτητές πριν την κήρυξη του εκεί προσώπου ως ανίκανου.
- Άρθρο 7- Διoρισμός διαχειριστή
Το Άρθρο 7 του Ν.23(I)/1996 παρέχει στο αρμόδιο Δικαστήριο τις εξουσίες διορισμού διαχειριστή ή απαλλαγής αυτού από τα καθήκοντα του.
Σύμφωνα με το Άρθρο 7(2) του Ν.23(I)/1996, ο διορισμένος εκ του Δικαστικού Διατάγματος διαχειριστής της περιoυσίας τoυ αvίκαvoυ πρoσώπoυ, δύναται να έχει όλες ή oπoιαδήπoτε από τις εξoυσίες που έχει εξoυσία vα ασκεί το ίδιο το Δικαστήριο δυvάμει τωv Άρθρωv 5 και 6 του ιδίου Νόμου, εφόσον τέτοιες εξουσίες του ανατέθηκαν με το Διατάγματος Διορισμού του από το αρμόδιο Δικαστήριο (βλ. απόφαση ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ANNELOUISECLAY, Αίτηση Αρ.: 46/2015, 19/10/2016).
Οι περιπτώσεις απαλλαγής του Διαχειριστή ορίζονται στην παράγραφο (3)(α)-(γ) του Άρθρου 7.
Ως προς την ερμηνεία της φράσης «όταv κριθεί σκόπιμo για oπoιoυσδήπoτε άλλoυςλόγoυς» (Άρθρο 7(3)(α) του Ν.23(I)/1996), παραπέμπω στην απόφαση ΕΠΙ ΤΟΙΣ ΑΦΟΡΩΣΙ ΤΟΝ Δημήτρη Δημητρίου, Διαχ/ση Περιουσίας Ανικάνου: 1/04, 29/9/2017.
Ως προς την παύση διαχειριστή βάσει του Άρθρου 7(3)(γ) και ως παράδειγμα συμπεριφοράς που είναι ασυμβίβαστη προς τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις του διαχειριστή ανίκανου προσώπου, παραπέμπω στο σκεπτικό της απόφασης στην ΠΟΠ v. ΑΤΙΝΑ ΕΥΤΥΧΙΟΥ ΤΟ ΓΕΝΟΣ ΚΡΕΝΚΑ,, ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. E205/2014, 6/10/2020.
Ως προς το επίπεδο απόδειξης της ακαταλληλότητας του διαχειριστή ώστε αυτός να παυθεί δυνάμει του Άρθρου 7(3)(γ) παραπέμπω ενδεικτικά στην απόφαση στην Αναφορικά με την Βίρα, Αρ. Αίτησης: 7/2020, 28/3/2022 όπου το Δικαστήριο αναφέρει:
« Σε σχέση με την άλλη κατηγορία διαταγμάτων, ήτοι αυτή της παύσης της διαχειρίστριας, στην πρόσφατη ΠΟΠ v. ΑΤΙΝΑ ΕΥΤΥΧΙΟΥ ΤΟ ΓΕΝΟΣ ΚΡΕΝΚΑ,, ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. E205/2014, 6/10/2020, επαναλήφθηκαν τα κριτήρια παύσης διαχειριστή, όπως είχαν τεθεί στην EB v RC [2011] EWCOP 3805, ως εξής:
«The actual guidelines that the Court of Appeal of New South Wales set down can be summarised in the following manner:
- i) An application for the removal of a deputy may be made by any interested person, including P himself.
- ii) The burden of proof is on the person seeking a change in the status quo.
iii) It is normally necessary for the person seeking the change to show some reason why the court should remove the existing deputy and appoint someone else in his or her place.
- iv) Where it is shown that the existing deputy is unsuitable to be P’s deputy for property and affairs (perhaps because he or she is incompetent, or has acted unlawfully or improperly, or is not acting in P’s best interests), the court will terminate the appointment and appoint some other suitable person as deputy.
- v) If, however, the unsuitability of the existing deputy is not an issue, or if the applicant fails to prove that the existing deputy is unsuitable, it must be shown forensically that P’s best interests will in some way be advanced or promoted by discharging the existing deputy and appointing someone else in his or her place.
- vi) The standard of proof is the usual civil standard, namely ‘the balance of probabilities’. It does not have to be ‘clear and convincing’ or ‘compelling’. Section 2(4) of the Mental Capacity Act 2005 provides that “In proceedings under this Act or any other enactment, any question whether a person lacks capacity within the meaning of this Act must be decided on the balance of probabilities.”
vii) In deciding what is in P’s best interests the court will have regard to all the circumstances. Section 4(2) of the Mental Capacity Act 2005 states that “The person making the determination must consider all the relevant circumstances and, in particular, take the following steps,” which are listed in subsections (3) to (11). »
Εκ των ως άνω συνάγεται ότι ο Αιτητής πρέπει να αποδείξει στο ισοζύγιο των πιθανοτήτων ότι η Καθ’ ης η αίτηση είναι ανεπαρκής για διαχειρίστρια της περιουσίας του ανίκανου προσώπου ή θα ήταν προς το συμφέρον της τελευταίας να απαλλαγεί η Καθ’ ης η αίτηση από τα καθήκοντα διαχειρίστριας. Κρίνεται ότι με δεδομένο τον διορισμό ερευνητή, θα ήταν πρώιμο να ληφθεί απόφαση ενώ εκκρεμεί η διερεύνηση ζητημάτων που άπτονται την σχέση της Καθ’ ης η αίτηση με το ανίκανο πρόσωπο και την περιουσία αυτού. Εν πάση περιπτώσει θα ήταν αντιφατικό το Δικαστήριο να διορίζει ερευνητή και να προαποφασίζει ακαταλληλότητα ή ανεπάρκεια της σημερινής διαχειρίστριας. Ειδικά από την στιγμή που η Καθ’ ης η αίτηση είναι συνεπής με την απογραφή περιουσίας του ανίκανου προσώπου και ενημερώνει τακτικά το Δικαστήριο, όπως προκύπτει από τον φάκελο. Δεν έχει αποσείσει λοιπόν ο Αιτητής το βάρος που είχε να καταδείξει ότι η Καθ’ ης η αίτηση είναι ανεπαρκής για διαχειρίστρια, έστω και αν καταδείχθηκε η ανάγκη διορισμού ερευνητή.»
(η υπογράμμιση δική μου).
- Διαδικασία ενώπιον του Δικαστηρίου
Καταληκτικά, ως προς τη διαδικασία που ακολουθείται ενώπιον του Δικαστηρίου, παραπέμπω ενδεικτικά στην απόφαση Κ.Μ. κ.ά. ν. Αναφορικά με την Α.Μ.Κ., ECLI:CY:AD:2019:A297, Πολιτική Έφεση Αρ. 436/12, Απόφαση ημερ. 10.7.2019 και παραθέτω σχετικό απόσπασμα:
«Η διαδικασία που ακολουθείται είναι suis generis (Θεμιστοκλέους ν. Λεωνίδου (2005) 1 Α.Α.Δ. 417) και στοχεύει πρωτίστως στην προστασία του σκοπούμενου να κηρυχθεί ανίκανου προσώπου, εξ ου και στην Αγγλία το αρμόδιο Δικαστήριο καλείται και Court of Protection. Η διαδικασία ενώπιον του Δικαστηρίου άρχεται διά πρωτογενούς αιτήσεως (originating application), εκτός των περιπτώσεων όπου το Δικαστήριο κατευθύνει διαφορετικά τη διαδικασία. Ένορκες δηλώσεις ως προς τις οικογενειακές περιστάσεις, την περιουσία και την ιατρική μαρτυρία θα πρέπει να κατατεθούν στο Δικαστήριο από την πλευρά του αιτητή (affidavit of kindred and fortune and medical affidavit) (Halsbury‘s Laws of England, 3η έκδοση, τόμος 29, σ. 591-601 και σ. 594, §1084).
[…]
Το Δικαστήριο δεν δεσμεύεται αυστηρά από κανόνες απόδειξης, όπως εφαρμόζονται σε αστικές διαδικασίες, αλλά εξεταστικά εστιάζει στο ζήτημα, με γνώμονα τη δραστικότητα του εκδοθέντος διατάγματος και τους κινδύνους που ενέχει η τυχόν έκδοση του. Επιβάλλεται εκ της φύσης της υπόθεσης να καταδειχθεί υψηλός βαθμός βεβαιότητας για την αναγκαιότητα έκδοσης του.»
Περαιτέρω, ως έχει αναφερθεί στην ΠΟΠ v. ΑΤΙΝΑ ΕΥΤΥΧΙΟΥ ΤΟ ΓΕΝΟΣ ΚΡΕΝΚΑ,, ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΦΕΣΗ ΑΡ. E205/2014, 6/10/2020:
«Το πρωτόδικο Δικαστήριο πραγματεύθηκε το ζήτημα του τύπου της αίτησης στην τελική του απόφαση στην αίτηση αντικατάστασης, προσεγγίζοντας το ως ακολούθως:
«Σύμφωνα με το ίδιο τον Ν. 23(Ι)/96 και συγκεκριμένα το άρθρο 18 εφαρμόζονται κατ’ ακολουθία οι περί Πολιτικής Δικονομίας Θεσμοί αλλά και οι περί Διανοητικά Ασθενών Διαδικαστικοί Κανονισμοί (Κεφ. 120). Το άρθρο 4(2)(γ) του ίδιου Νόμου επιτρέπει σε οποιοδήποτε πρόσωπο, το οποίο ικανοποιεί το Δικαστήριο για το συμφέρον του στην περιουσία του ανικάνου προσώπου, να καταχωρίσει αίτηση για να ενεργοποιήσει τις εξουσίες που παρέχονται από το Δικαστήριο σε σχέση με το ανίκανο πρόσωπο. Το συγκεκριμένο άρθρο δεν προσδιορίζει κατά πόσο η αίτηση πρέπει να είναι εναρκτήρια ή όχι. Επίσης το άρθρο 26(1) του Κεφ. 120 δεν προβλέπει για την καταχώρηση εναρκτήριας αίτησης για την αντικατάσταση του διαχειριστή. Οπόταν, με βάση τις πρόνοιες του άρθρου 4 του Ν.23(Ι)/96 η υπό κρίση αίτηση θα μπορούσε να καταταχτεί εντός του πλαισίου της αίτησης διαχείρισης και δεν είναι απαραίτητο να είναι εναρκτήρια αίτηση.»
Η προσέγγιση του πρωτόδικου Δικαστηρίου αναφορικά με τα ζητήματα αυτά μας βρίσκει σύμφωνους. Το Ανώτατο Δικαστήριο μέχρι σήμερα δεν έχει εκδώσει διαδικαστικούς κανονισμούς δυνάμει του άρθρου 18 του Νόμου[2] «για την καλύτερη και αποτελεσματικότερη εφαρμογή των διατάξεών του». Επί του προκειμένου, παρατηρήθηκε προσφάτως από το Εφετείο στην υπόθεση Αναφορικά με τον περί Διαχείρισης της Περιουσίας Ανικάνων Προσώπων Νόμο Ν. 23(Ι)/1996 ΚΜ κ.ά και Αναφορικά με την ΑΜΚ, Πολ. Εφ. 436/2012, ημερ. 10.7.2019, ECLI:CY:AD:2019:A297 ότι:
«Εφόσον μέχρι στιγμής δεν έχουν εκδοθεί από το Ανώτατο Δικαστήριο σχετικοί Διαδικαστικοί Κανονισμοί, εφαρμόζονται με τις αναγκαίες προσαρμογές, οι περί Πολιτικής Δικονομίας Διαδικαστικοί Κανονισμοί. Οι πρόνοιες των περί Διανοητικώς Ασθενών Διαδικαστικών Κανονισμών (Mental Patients Rules, Δ.Ν. Τόμος 330) τέθηκαν εκ ποδών, αφής στιγμής καταργήθηκε ο περί Διανοητικώς Ασθενών Νόμος και οι περί Διανοητικώς Ασθενών Κανονισμοί, άρθρο 41 του περί Ψυχιατρικής Νοσηλείας Νόμου του 1997, Ν. 77(1)/1997. Σύμφωνα δε με τον Κανονισμό 20 του περί Ψυχιατρικής Νοσηλείας Διαδικαστικών Κανονισμών του 2009 που εξέδωσε το Ανώτατο Δικαστήριο στις 15.1.2009, κατ΄ εφαρμογήν του άρθρου 40 του περί Ψυχιατρικής Νοσηλείας Νόμου (ανωτέρω), όλοι οι προηγούμενοι Διαδικαστικοί κανονισμοί που εξεδόθηκαν δυνάμει του περί Διανοητικώς Ασθενών Νόμου, Κεφ. 252 καταργήθηκαν, από δε τις 15.1.2009 εφαρμόζονται οι Θεσμοί της Πολιτικής Δικονομίας.»
Όπως ορθά παρατηρήθηκε από το πρωτόδικο Δικαστήριο, το άρθρο 4(1) του Νόμου[3], το οποίο προβλέπει για την καταχώριση αίτησης, δεν προσδιορίζει κατά πόσο η αίτηση πρέπει να είναι εναρκτήρια ή όχι, επομένως δεν ήταν απαραίτητη η καταχώριση εναρκτήριας αίτησης. Δεδομένης, μάλιστα, της εφαρμογής των Θεσμών Πολιτικής Δικονομίας, η εφεσίβλητη μπορούσε να καταχωρήσει αίτηση στον τύπο που προβλέπεται από τη Δ.48 στο πλαίσιο της υφιστάμενης Αίτησης Διαχείρισης 4/2009, όπως και έπραξε. Η προβλεπόμενη δε από το άρθρο 4(1) διαζευκτική δυνατότητα άσκησης των εξουσιών του Δικαστηρίου κατόπιν «άλλων γραπτών παραστάσεων» – σε αντιδιαστολή με αίτηση – φανερώνει ξεκάθαρα τη βούληση του Νομοθέτη να μην οδηγηθεί η δικαστική διαδικασία σε ακυρότητα για λόγους που αφορούν στον τύπο του αιτήματος, αλλά και τον ιδιόμορφο χαρακτήρα τη διαδικασίας.»
Ως προς τις ευρείες εξουσίες του Δικαστηρίου παραπέμπω ενδεικτικά στο σκεπτικό της Αίτηση από τον Λ. Β. ν. Αναφορικά με τη Στ. Β., ανίκανο πρόσωπο, Αρ. Αίτησης: 43/19, 26/10/2023.
