Ανασκόπηση της απόφασης της Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισμού με την οποία επιβλήθηκε πρόστιμο ύψους €237,181.76 στην ΜΤΝ για κατάχρηση δεσπόζουσας θέσηςΕισαγωγή
Με την απόφαση ΕΠΑ 19/2019, με τίτλο “Kαταγγελία Golden Telemedia Limited εναντίον της MTN Cyprus Limited“, ημερομηνίας 29 Μαρτίου 2019, η Επιτροπή Προστασίας του Ανταγωνισμού (στο εξής η «ΕΠΑ») επέβαλε χρηματικό πρόστιμο ύψους €237,181.76 στην εταιρεία ΜΤΝ Cyprus Limited (στο εξής η «ΜΤΝ») για παράβαση του Άρθρου 6(1)(β) του περί Προστασίας του Ανταγωνισμού Νόμου (Ν.13(Ι)/2008), ως έχει τροποποιηθεί (στο εξής ο «Νόμος»). Η εν λόγω παράβαση συνίσταται στην απόφαση της ΜΤΝ να φράξει και/ή να περιορίσει τις κλήσεις προς τις υπηρεσίες υπερτιμημένων ηχητικών κλήσεων / ηχητικής πληροφόρησης για τους κατόχους συνδρομητικής κινητής τηλεφωνίας της, με αποτέλεσμα τον περιορισμό της διάθεσης των εν λόγω υπηρεσιών προς ζημιά των καταναλωτών, κατά τη χρονική περίοδο 2005 μέχρι τις αρχές Ιουλίου 2015.
Η απόφαση της ΕΠΑ λήφθηκε κατόπιν εξέτασης καταγγελίας που υπέβαλε η εταιρεία Golden Telemedia Limited (στο εξής η «Gοlden Telemedia») στις 15 Σεπτεμβρίου 2014.
Εμπλεκόμενες επιχειρήσεις
Η Golden Telemedia δραστηριοποιείται στον τομέα τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών και εστιάζεται στην παροχή πολυμεσικών υπηρεσιών, ήτοι υπηρεσιών ηχητικής πληροφόρησης και υπηρεσιών μηνυμάτων υπεραξίας, όπως είναι οι υπηρεσίες τηλεψηφοφορίας, διαγωνισμοί, αστρολογικές προβλέψεις, ιπποδρομιακές υπηρεσίες, υπηρεσίες ποδοσφαίρου και ανέκδοτα.
Η ΜΤΝ δραστηριοποιείται στην κινητή και στη σταθερή τηλεφωνία, καθώς και στην παροχή ευρυζωνικών υπηρεσιών. Στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της, η εν λόγω εταιρεία παρέχει υπηρεσίες σύνδεσης και/ή παρέχει διευκόλυνση στα τηλεφωνικά δίκτυα της, με όλες τις απαραίτητες υπηρεσίες, ώστε να είναι σε θέση οι παροχείς υπηρεσιών πολυμεσικής πληροφόρησης να προσφέρουν υπερτιμημένες υπηρεσίες. Παράλληλα, η εταιρεία ΜΤΝ δραστηριοποιείται στην αγορά υπηρεσιών ηχητικής πληροφόρησης.
Γεγονότα / καταγγελλόμενη πρακτική
Αντικείμενο της καταγγελίας αποτέλεσε η άρνηση της ΜΤΝ να παράσχει στην Golden Telemedia τη δυνατότητα τερματισμού κλήσεων σε συνδρομητές της συμβολαιακής κινητής τηλεφωνίας της, μέσω της απαγόρευσης πρόσβασης στις σχετικές διευκολύνσεις δικτύου και της φραγής των συνδρομητών συμβολαιακής κινητής τηλεφωνίας της ΜΤΝ προς τις υπηρεσίες της Gοlden Telemedia (παράβαση του Άρθρου 6(1)(β) του Νόμου). Σύμφωνα με την καταγγελία, η επίμαχη συμπεριφορά της ΜΤΝ για την εξ’ αρχής εφαρμογή και διατήρηση της φραγής δεν στηριζόταν σε οποιονδήποτε τεχνικό ή αντικειμενικό λόγο.
Σχετική αγορά
Η ΕΠΑ καθόρισε δύο σχετικές αγορές: α) την αγορά της παροχής υπηρεσιών ηχητικής πληροφόρησης και β) την αγορά του δικτύου ηλεκτρονικών επικοινωνιών κινητής τηλεφωνίας της ΜΤΝ στην επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Απόφαση ΕΠΑ
Με την απόφαση της η ΕΠΑ έκρινε ότι η ΜΤΝ καταχράστηκε τη δεσπόζουσα θέση της μέσω της πρακτικής της να φράξει και/ή να περιορίσει τις κλήσεις προς υπηρεσίες ηχητικής πληροφόρησης για τους κατόχους συμβολαιακής συνδρομητικής κινητής τηλεφωνίας της, με αποτέλεσμα τον περιορισμό της διάθεσης της υπηρεσίας προς ζημιά των καταναλωτών, για την περίοδο 2005 μέχρι και τις αρχές Ιουλίου 2015, κατά παράβαση του Άρθρου 6(1)(β) του Νόμου.
Καθόσον αφορά τη διαπίστωση δεσπόζουσας θέσης, η ΕΠΑ έκρινε ότι η ΜΤΝ, ως πάροχος υπηρεσιών κινητής τηλεφωνίας, κατέχει δεσπόζουσα θέση στο δίκτυο κινητών επικοινωνιών της έναντι των συνδρομητών της και των παρόχων υπηρεσιών πολυμεσικής πληροφόρησης που επιθυμούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στους συνδρομητές της. Η ΕΠΑ σημείωσε ότι η δεσπόζουσα θέση της ΜΤΝ δεν περιορίζεται στον τερματισμό των φωνητικών κλήσεων, αλλά εκτείνεται και στην παραλαβή των κλήσεων που διενεργούνται από τους συνδρομητές της και τη δρομολόγησή τους με σκοπό τον τερματισμό τους σε άλλα δίκτυα ή εγκαταστάσεις των παρόχων υπηρεσιών πολυμεσικής πληροφόρησης.
Περαιτέρω, η ΕΠΑ διαπίστωσε ότι το γεγονός ότι ένας πάροχος υπηρεσιών πολυμεσικής πληροφόρησης, ο οποίος επιθυμεί να παρέχει υπηρεσίες ηχητικής πληροφόρησης στους συνδρομητές της ΜΤΝ πρέπει να συνδεθεί με το δίκτυο της ΜΤΝ, δεικνύει ότι η ΜΤΝ βρίσκεται σε θέση ισχύος η οποία της επιτρέπει να λειτουργεί ανεξάρτητα από τους ανταγωνιστές της.
Σε σχέση με τη θεμελίωση της κατάχρησης, η ΕΠΑ έλαβε υπόψη τρείς παραμέτρους, ήτοι (α) την συμπεριφορά της ΜΤΝ, (β) τα αποτελέσματα της υπό κρίση συμπεριφοράς, και (γ) την απουσία αντικειμενικής αιτιολόγησης.
Ειδικότερα, σε σχέση με τη συμπεριφορά της ΜΤΝ, η ΕΠΑ παρατήρησε ότι από το 2005 μέχρι τον Ιούλιο 2015 η ΜΤΝ έφραξε τις κλήσεις προς υπηρεσίες ηχητικής πληροφόρησης για τους συνδρομητές συμβολαίου κινητής τηλεφωνίας και ακολούθως έθεσε υπό προϋπόθεση την άρση της εν λόγω φραγής με την καταβολή χρηματικής εγγύησης ύψους €170.
Σε σχέση με την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της συμπεριφοράς της ΜΤΝ, η ΕΠΑ αφού έλαβε υπόψη της ότι οι συνδρομητές της Cyta επιλέγουν με μεγαλύτερη συχνότητα τις υπηρεσίες ηχητικής πληροφόρησης όταν η χρέωση αυτών είναι χαμηλότερη από την αντίστοιχη χρέωση των υπηρεσιών μηνυμάτων υπεραξίας, διαπίστωσε ότι η πρακτική της MTN να φράξει τις κλήσεις προς υπηρεσίες ηχητικής πληροφόρησης περιόρισε τις επιλογές των συνδρομητών της MTN. Αφενός, γιατί δεν επέτρεπε στους καταναλωτές να επιλέξουν μεταξύ της υπηρεσίας ηχητικής πληροφόρησης και της υπηρεσίας μηνυμάτων υπεραξίας και αφετέρου επειδή οι συνδρομητές συμβολαίου κινητής τηλεφωνίας της ΜΤΝ περιορίζονταν από την χρήση των υπηρεσιών ηχητικής πληροφόρησης αφού για να μπορούν να έχουν πρόσβαση στις εν λόγω υπηρεσίες έπρεπε να καταβάλουν το ποσό των €170 ως χρηματική εγγύηση.
Επιπρόσθετα, βάσει στοιχείων από το Γραφείο του Επιτρόπου Ρυθμίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδρομείων, η ΕΠΑ παρατήρησε ότι κατά την επίμαχη περίοδο το ποσοστό των χρηστών κινητής τηλεφωνίας που ήταν συνδρομητές συμβολαίου είχε αυξηθεί πέραν του 50% ενώ το μερίδιο αγοράς της ΜΤΝ στην αγορά συνδρομητικής συμβολαιακής κινητής τηλεφωνίας αυξήθηκε πέραν του 12%. Κατά συνέπεια, σημείωσε η ΕΠΑ, η μη ύπαρξη επιλογής στους συνδρομητές συμβολαιακής τηλεφωνίας της ΜΤΝ σε σχέση με τις υπηρεσίες ηχητικής πληροφόρησης επηρέασε διαχρονικά ένα μεγαλύτερο αριθμό συνδρομητών της ΜΤΝ. Επίσης, επηρέασε αρνητικά τα έσοδα των παρόχων των εν λόγω υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένης και της Golden Telemedia, που στερήθηκαν της δυνατότητας να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στους συνδρομητές της ΜΤΝ, που όπως αναφέρθηκε πιο πάνω αυξήθηκαν διαχρονικά.
Σε σχέση με την ενδεχόμενη ύπαρξη αντικειμενικής αιτιολόγησης αναφορικά με τη συμπεριφορά της ΜΤΝ, η ΕΠΑ διαπίστωσε ότι δεν υπήρχε οποιαδήποτε τεχνική αδυναμία που να αιτιολογεί την υπό αναφορά φραγή κλήσεων. Έκρινε επίσης ότι το επιχείρημα της ΜΤΝ περί προστασίας των συνδρομητών της από φουσκωμένους λογαριασμούς (shock bills) και διαφύλαξης των οικονομικών της συμφερόντων από τη μη-πληρωμή τέτοιων λογαριασμών δεν ικανοποιεί την αρχή της αναλογικότητας. Ως εκ τούτου, κρίθηκε ότι η συμπεριφορά της ΜΤΝ δεν ήταν αντικειμενικά αιτιολογημένη.
Στη βάση των πιο πάνω σκέψεων, η ΕΠΑ κατέληξε ότι υφίσταται παράβαση του Άρθρου 6(1)(β) του Νόμου εκ μέρους της ΜΤΝ για περίοδο περίπου 10 ετών (2005 μέχρι τις αρχές Ιουλίου 2015, όταν η ΜΤΝ επέτρεψε την πλήρη πρόσβαση των συνδρομητών συμβολαιακής κινητής τηλεφωνίας της σε υπηρεσίες ηχητικής πληροφόρησης).
Η ΕΠΑ επέβαλε πρόστιμο ύψους €237,181.76 στην ΜΤΝ και την υποχρέωσε όπως αποφύγει οποιαδήποτε επανάληψη της διαπιστωθείσας παράβασης στο μέλλον. Κατά τη λήψη της απόφασης, η ΕΠΑ έλαβε υπόψη (α) τη σοβαρή φύση, (β) τη μεγάλη διάρκεια και (γ) τη βαρύτητα της παράβασης, (δ) τον κύκλο εργασιών της ΜΤΝ, καθώς και (ε) τον ελαφρυντικό παράγοντα απουσίας προηγούμενης καταδικαστικής απόφασης της ΜΤΝ.
Σχόλια
Η απόφαση της ΕΠΑ σε σχέση με την μη ύπαρξη αντικειμενικής αιτιολόγησης δεν φαίνεται να είναι επαρκώς αιτιολογημένη, ειδικότερα ως προς το επιχείρημα που προβλήθηκε από την ΜΤΝ σε σχέση με την προστασία των συνδρομητών της από φουσκωμένους λογαριασμούς, αλλά και τη δική της προστασία από απλήρωτους λογαριασμούς πελατών της λόγω της αλόγιστης χρήσης των υπηρεσιών ηχητικής πληροφόρησης.
Πιο συγκεκριμένα, δεν προκύπτει από την απόφαση της ΕΠΑ το πως κρίθηκε, ότι η επιβολή χρηματικής εγγύησης ύψους €170 για την άρση της φραγής κλήσεων σε υπηρεσίες ηχητικής πληροφόρησης, δεν ικανοποιεί την αρχή της αναλογικότητας. Για να μπορούσε να τεκμηριωθεί η εν λόγω κρίση της ΕΠΑ θα έπρεπε να υπήρχαν εμπειρικά στοιχεία που να δείχνουν ότι δεν υφίστατο πρόβλημα με φουσκωμένους λογαριασμούς, πολύ δε περισσότερο πρόβλημα με απλήρωτους φουσκωμένους λογαριασμούς λόγω της αλόγιστης χρήσης υπηρεσιών ηχητικής πληροφόρησης από συνδρομητές κινητής τηλεφωνίας. Τέτοια στοιχεία δεν υπάρχουν στην απόφαση της ΕΠΑ. Ως εκ τούτου, ενδεχομένως να αγνοήθηκε το εύλογο επιχείρημα της ΜΤΝ για προστασία των οικονομικών της συμφερόντων και των συνεπαγόμενων κινδύνων από την χωρίς περιορισμό και προϋποθέσεις άρση της φραγής για πρόσβαση σε υπηρεσίες ηχητικών κλήσεων από συνδρομητές της συμβολαιακής κινητής τηλεφωνίας της.
Θα πρέπει επίσης να παρατηρηθεί ότι οι υποψήφιοι συνδρομητές συμβολαιακής κινητής τηλεφωνίας γνώριζαν ότι η υπηρεσία που προσφερόταν από την ΜΤΝ δεν παρείχε πρόσβαση σε υπηρεσίες ηχητικής πληροφόρησης σε αντίθεση με την αντίστοιχη υπηρεσία της Cyta. Προκύπτει επομένως το ερώτημα: Πως δικαιολογείται η μεγαλύτερη προτίμηση των νέων συνδρομητών συμβολαιακής κινητής τηλεφωνίας στις υπηρεσίες της ΜΤΝ; (γεγονός που διαπιστώνεται από τη διαχρονική αύξηση του μεριδίου αγοράς της ΜΤΝ στην αγορά της συμβολαιακής κινητής τηλεφωνίας). Εάν όντως οι καταναλωτές απέδιδαν μεγάλη αξία στη δυνατότητα πρόσβασης σε υπηρεσίες ηχητικής πληροφόρησης, τότε θα αναμένετο ότι το μεγαλύτερο ποσοστό της αύξησης των συνδρομητών συμβολαιακής κινητής τηλεφωνίας θα το είχε η Cyta και όχι η ΜΤΝ. Συνεπώς, η διαπίστωση της ΕΠΑ περί σοβαρού επηρεασμού των καταναλωτών ενδεχομένως να μην τεκμηριώνεται από τα εμπειρικά στοιχεία που περιλαμβάνονται στην απόφασή της.
