Η αθλητική έννομη τάξη είναι μια ιδιαίτερη και «παράξενη» έννομη τάξη, η οποία δεν είναι μόνο εθνική αλλά και παγκόσμια και διεκδικεί ή διεκδικούσε αυτά που αποφασίζει να μην υπόκεινται σε οποιοδήποτε έλεγχο. Διεκδικούσε δηλαδή το απόλυτο και ανεξέλεγκτο αυτοδιοίκητο. Η ιδιαιτερότητα της αθλητικής έννομης τάξης έγκειται στο γεγονός ότι οι περισσότεροι κανόνες της δεν τίθενται από τα κράτη αλλά από ιδιωτικούς οργανισμούς, όπως είναι η ΔΟΕ (Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή), οι παγκόσμιες και ηπειρωτικές αθλητικές ομοσπονδίες (Διεθνής Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου (FIFA), η Διεθνής Ομοσπονδία Στίβου (IAAF), η Διεθνής Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης (FIBA) κ.ά., ο Παγκόσμιος Οργανισμός Αντι-ντόπινγκ (WADA) κ.α.
Οι υπερεθνικοί αλλά και οι εθνικοί αυτοί αθλητικοί οργανισμοί δρουν «κυριαρχικά», (αυταρχικά πολλές φορές), επιβάλλοντας τους δικούς τους κανόνες σε όλους τους συμμετέχοντες, οι οποίοι συμμορφώνονται μη έχοντας άλλη επιλογή, αφού το καθεστώς είναι μονοπωλιακό και η μη συμμόρφωση οδηγεί σε κυρώσεις, οι οποίες μπορεί να φθάσουν μέχρι και την αποβολή από το αθλητικό κίνημα και τις διεθνείς συναντήσεις. Κλασικό παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση της Τουρκίας, η οποία ενώ γράφει στα παλαιότερα των υποδημάτων της τον ΟΗΕ και την Ε.Ε, όσον αφορά τις αποφάσεις τους για την Κύπρο και δηλώνει ότι δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία, όταν πρόκειται για τον αθλητισμό όχι μόνο την αναγνωρίζει, αλλά είναι τύπος και υπογραμμός! Αναρτά την κυπριακή σημαία στα στάδια της, παιανίζει τον εθνικό ύμνο, ενώ οι ομάδες της εισέρχονται στην Κύπρο από το αεροδρόμιο Λάρνακας. Κι΄ αυτό διότι φοβάται πολύ τη μεγάλη δύναμη επιβολής των αποφάσεων τους που έχουν οι διεθνείς αθλητικοί οργανισμοί.
Παρόλη όμως αυτή την τεράστια δύναμη των αθλητικών κανονισμών, εντούτοις αυτοί δεν έχουν πλήρη ασυλία. Καλλιεργήθηκε όμως μια πεποίθηση είτε από άγνοια του θέματος, είτε από λανθασμένη πληροφόρηση, είτε από αυτούς που δεν θέλουν να διορθωθούν τα κακώς έχοντα στο ποδόσφαιρο, είτε από αυτούς που θίγονται τα συμφέροντα τους, ότι οι κανόνες των οργανισμών αυτών είτε αυτοί είναι τεχνικοί, είτε είναι οργανωτικοί, είτε είναι παγκόσμιοι (π.χ οι κανονισμοί της FIFA), είτε είναι ηπειρωτικοί (π.χ οι κανονισμοί της UEFA) είτε είναι τοπικοί (π.χ οι κανονισμοί της ΚΟΠ) είναι θέσφατοι και κανένας δεν μπορεί να τους κρίνει, ή να τους αγγίξει και να τους διαφοροποιήσει.
Και αλίμονο δηλαδή να είχαν πλήρη ασυλία και να αφηνόταν ένα από τα σημαντικότερα δημόσια κοινωνικά αγαθά αποκλειστικά στα χέρια τέτοιων ιδιωτικών οργανισμών, των οποίων η ιστορία δεν είναι και τόσο κολακευτική και τα κράτη να διστάζουν να νομοθετήσουν.
Στη Γαλλία για παράδειγμα. ο αθλητισμός καθορίστηκε από το νόμο ως δημόσιο αγαθό και η Πολιτεία παραχωρεί στις ιδιωτικές αθλητικές ομοσπονδίες προνόμια άσκησης δημόσιας εξουσίας (prerogatives de puissance public). Αυτό το προνόμιο ανανεώνεται κάθε τέσσερα χρόνια στο πλαίσιο της αναδοχής απ’ αυτές δημοσίων καθηκόντων (mission de service public) που τους έχουν ανατεθεί από τον νόμο για την εκπλήρωση μιας λειτουργίας σημαντικού κρατικού ενδιαφέροντος στον χώρο του αθλητισμού. Έτσι, κατ’ επανάληψη το Conseil d’ Etat έχει κρίνει αποφάσεις των οργάνων αθλητικής δικαιοσύνης, χαρακτηρίζοντας τις σαν Ατομικές Διοικητικές Πράξεις, καίτοι εκδιδόμενες από όργανα Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου. Με πιο απλά λόγια και η αθλητική δικαιοσύνη θεωρείται ως λειτουργία μεν των αθλητικών ομοσπονδιών, που είναι ΝΠΙΔ, ασκείται όμως από αυτές με χρήση προνομίων δημοσίας εξουσίας.
Το αυτοδιοίκητο του αθλητισμού, που γενικά σημαίνει ελεύθερη θέσπιση κανονισμών, διεξαγωγή αγώνων και πρωταθλημάτων, ελεύθερη άσκηση πειθαρχικού ελέγχου και επίλυση άλλων διαφορών, βρίσκονται αποκλειστικά στη δικαιοδοσία της αρμόδιας ομοσπονδίας χωρίς να εμπλέκεται η Πολιτεία, υπάρχει και γίνεται ανεκτό από τα κράτη και την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά αυτό δεν είναι ούτε απεριόριστο, ούτε και ανεξέλεγκτο.
Τα τελευταία 20 χρόνια, μάλιστα, που επεκτάθηκε ο επαγγελματισμός και ο αθλητισμός γιγαντώθηκε, τα περισσότερα κράτη θέσπισαν λεπτομερείς νομοθεσίες οι οποίες «παραβιάζουν» το αυτοδιοίκητο σε μερικούς τομείς. Πιο κοντινό μας παράδειγμα αποτελεί ο ελληνικός αθλητικός νόμος ο οποίος προνοεί για τα πάντα. Αυτός ο νόμος καθορίζει και ανώτατα όρια θητειών των αξιωματούχων των ομοσπονδιών, και ανεξάρτητα δικαιοδοτικά όργανα αποτελούμενα από δικαστικούς και προσόντα διαιτητών και κωλύματα συμμετοχής σε σωματείο και αθλητική ομοσπονδία. Η Επιτροπή Επαγγελματικού Αθλητισμού, για παράδειγμα, είναι νομικό πρόσωπο δημόσιου δικαίου, αποτελείται από δικαστικούς, καθηγητές πανεπιστημίων και δικηγόρους στον Άρειο Πάγο, με εμπειρία στο Αθλητικό Δίκαιο και μεταξύ των αρμοδιοτήτων της περιλαμβάνεται ο διαχειριστικός και λογιστικός έλεγχος τόσο των αθλητικών εταιρειών και των τμημάτων αμειβομένων αθλητών αλλά και κάθε φυσικού ή νομικού προσώπου που συνδέεται μαζί τους. Ελέγχει επίσης το στοίχημα, επιτρέποντας ή απαγορεύοντας τη συμπερίληψη ομάδας στα έντυπα παιχνιδιών στοιχημάτων προκαθορισμένης απόδοσης, ενώ επιβάλλει και ποινές πέραν των εισηγήσεων της προς τον αθλητικό δικαστή. Κατά τα άλλα ο ανύπαρκτος και κομπάρσος των εξελίξεων δικός μας Κυπριακός Οργανισμός Αθλητισμού δηλώνει ότι δεν μπορεί να ασκήσει έλεγχο στην ΚΟΠ!
Όσον αφορά στην Ελλάδα είναι ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε, πως θα αντιδράσει η UEFA ή και η FIFA για την αλλαγή της νομοθεσίας στο μέσον του πρωταθλήματος! Όπως είναι γνωστό η Επιτροπή Επαγγελματικού Αθλητισμού εισηγήθηκε στις 27.1.2020 την ανάκληση του πιστοποιητικού συμμετοχής στο πρωτάθλημα τόσο του ΠΑΟΚ, για πολυιδιοκτησία, όσο και της Ξάνθης για το μετοχολόγιο της. Λόγω του σάλου που προκλήθηκε, και φοβούμενη το πολιτικό κόστος, η κυβέρνηση προχώρησε άρον άρον στην τροποποίηση του νόμου, αλλάζοντας τις ποινές από υποβιβασμό έως και αποβολή από τα επαγγελματικά πρωταθλήματα, σε αφαίρεση 5-10 βαθμών. Η τροπολογία κατατέθηκε την επομένη της απόφασης της Επιτροπής Επαγγελματικού Αθλητισμού και ψηφίστηκε στις 29.1.2020, από 156 βουλευτές! Λογικά αυτό δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό από τη FIFA και UEFA διότι πλήττεται ένας από τους πυλώνες του αθλητισμού που απαιτεί να μην αλλάζουν οι κανόνες κατά τη διάρκεια ενός πρωταθλήματος. Αν όμως το αποδεχθεί τότε το αυτοδιοίκητο του αθλητισμού θα έχει δεχθεί ένα θανάσιμο πλήγμα.
Αύριο στο Β’ μέρος θα γίνει αναφορά σε συγκεκριμένες περιπτώσεις που οι παγκόσμιοι και ηπειρωτικοί αθλητικοί οργανισμοί αναγκάσθηκαν να υποχωρήσουν από την υπεράσπιση του αυτοδιοίκητου και να τροποποιήσουν τους κανονισμούς τους, μετά από αποφάσεις δικαστηρίων, κυρίως του δικαστηρίου της ΕΕ.
