Μέχρι πρόσφατα για να διοριστεί κάποιος σε μόνιμη θέση εισδοχής (πρώτου διορισμού) στον δημόσιο τομέα θα έπρεπε να επιτύχει σε γραπτές εξετάσεις σε σειρά θεμάτων, σύμφωνα με τον νόμο 6(Ι)1998. Για θέσεις που η αρχική μισθολογική κλίμακα δεν υπερβαίνει την κλίμακα Α7 του κυβερνητικού μισθολογίου και για την οποία απαιτείται ως βασικό προσόν απολυτήριο σχολής μέσης παιδείας ή δίπλωμα τριετούς μεταλυκειακού κύκλου σπουδών τα εξεταζόμενα θέματα είναι τα ακόλουθα:
- νέα ελληνικά,
- αγγλικά,
- γενικές γνώσεις ή και μαθηματικά,
- ειδικό θέμα, ανάλογα με τις ειδικές γνώσεις που απαιτούνται για ορισμένες θέσεις
Για τις θέσεις εισδοχής των οποίων η αρχική μισθολογική κλίμακα δεν υπερβαίνει την κλίμακα Α8 του κυβερνητικού μισθολογίου, για την οποία απαιτείται ως βασικό προσόν πανεπιστημιακό δίπλωμα ή ισότιμο προσόν, θέματα που προκαθορίζονται από Ειδική Επιτροπή, η οποία ανάλογα με τα καθήκοντα και τις ευθύνες της θέσης καθορίζει και τα θέματα στα οποία πάντα υπήρχε η εξέταση στην ελληνική και αγγλική γλώσσα.
Τροποποίηση του νόμου με δυνατότητα χρησιμοποίησης τεστ ικανοτήτων
Με μια πρόσφατη τροποποίηση του βασικού νόμου, με τον νόμο 69(Ι) του 2018, ο νομοθέτης έδωσε τη δυνατότητα στην Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας και τις άλλες διορίζουσες αρχές (ανεξάρτητες αρχές, ημικρατικούς οργανισμούς, αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης και άλλα νομικά πρόσωπα δημόσιου δικαίου), όπως η γραπτή εξέταση δύναται να περιλαμβάνει και τη διεξαγωγή εξέτασης ικανοτήτων/δεξιοτήτων, με ή χωρίς τη χρήση της τεχνολογίας.
Όπως είναι διατυπωμένη η τροποποίηση εκείνο που αντιλαμβάνεται κάποιος είναι ότι μεταξύ των άλλων θεμάτων η Επιτροπή Δημόσιας Υπηρεσίας έχει τη δυνατότητα να συμπεριλάβει στα υπό εξέταση θέματα και το τεστ εξέτασης ικανοτήτων/δεξιοτήτων (aptitude test).
Τι είναι το τεστ ικανοτήτων (aptitude test)
Το τεστ ικανοτήτων (aptitude test) είναι ένα τυποποιημένο τεστ στο οποίο υπάρχουν πάρα πολλές ερωτήσεις και σκοπός του είναι η αξιολόγηση του υποψήφιου σε διάφορες ικανότητες όπως: γλωσσικές, αριθμητικές, ικανότητα σύγκρισης, παρατηρητικότητα, ταχύτητα και ακρίβεια αντίληψης, αντίληψη χώρου, κατανόηση και τήρηση οδηγιών κ.α. Είναι κατά κάποιο τρόπο ένα τεστ ευφυίας. Τα τεστ είναι χρονομετρημένα ασφυκτικά και αρκετοί υποψήφιοι που δεν είναι εξοικειωμένοι με αυτό το τεστ ουδέποτε καταφέρνουν να τελειώσουν. Τα τεστ αυτά αναπτύχθηκαν βασικά στις ΗΠΑ και γενικότερα στις αγγλοσαξονικές χώρες εδώ και πολλά χρόνια. Έχουν πολλούς υποστηρικτές, αλλά και επικριτές.
Δεν μπορεί να είναι το αποκλειστικό μέσο εξέτασης
Αν και τα τεστ ικανοτήτων δεν είναι καθολικώς αποδεκτά, καθότι από τη μια δίνουν μεγάλο προβάδισμα στους νεότερους και σε όσους είναι εξοικειωμένοι με αυτά και από την άλλη δεν ταιριάζουν απόλυτα σε όλες τις κουλτούρες, ενώ ούτε και είναι εντελώς ακριβή, εντούτοις προσωπικά τα θεωρώ αρκετά χρήσιμα. Είναι χρήσιμα μεν, αλλά δεν αποτελούν πανάκεια, ώστε να εγκαταλειφθούν όλα τα άλλα θέματα γραπτής εξέτασης για χάριν τους, όπως έγινε με τις εξετάσεις που διεξήγαγε τελευταία η ΕΔΥ. Κατά την άποψη μου τα τεστ αυτά θα μπορούσαν να είναι συμπληρωματικά της εξέτασης στην ελληνική και αγγλική γλώσσα και όχι το αποκλειστικό μέσο.
Στον δημόσιο τομέα στα καθήκοντα πολλών θέσεων περιλαμβάνεται η σύνταξη υπομνημάτων και εκθέσεων τόσο στην ελληνική όσο και στην αγγλική γλώσσα, οπότε η εξέταση στις γλώσσες αυτές πρέπει να είναι απαραίτητη και ενδελεχής.
Καταλήγοντας τα θέματα που γεννιούνται με την υιοθέτηση του τεστ ικανότητας ως της μόνης γραπτής δοκιμασίας των υποψηφίων είναι δύο. Το πρώτο είναι ότι δεν βρίσκει έρεισμα στο νόμο αυτή η τακτική, δεδομένου ότι το άρθρο 3 του τροποποιητικού νόμου 69(Ι) του 2018, δίνει τη δυνατότητα να περιλαμβάνει και τη διεξαγωγή εξέτασης ικανοτήτων/δεξιοτήτων. Η φράση να περιλαμβάνει και τη διεξαγωγή εξέτασης ικανοτήτων/δεξιοτήτων δεν μπορεί, θεωρώ, να ερμηνευθεί ότι δίνει τη δυνατότητα της αφαίρεσης και εξαίρεσης όλων των υπόλοιπων θεμάτων που αναφέρει ο νόμος. Το τεστ ικανοτήτων πρέπει να είναι συμπληρωματικό. Ο σύνδεσμος ΚΑΙ που χρησιμοποιήθηκε αυτό καταδεικνύει. Το δεύτερο είναι ότι και αν ακόμη ο νόμος επέτρεπε την εξαίρεση των υπόλοιπων θεμάτων είναι λάθος η προσκόλληση σε μια και μόνο εξέταση με τα μειονεκτήματα που αναφέραμε πιο πάνω.
